Όχι, δεδομένα της Τσεχικής Δημοκρατίας ΔΕΝ αποδεικνύουν συσχέτιση των εμβολίων κατά της COVID-19 με μείωση των γεννήσεων

Από τις αρχές Φεβρουαρίου διαδίδεται στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αλλά και σε δημοσιεύματα ο ισχυρισμός πως, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Τσεχικής Δημοκρατίας, οι γυναίκες που εμβολιάστηκαν με τα εμβόλια κατά της COVID-19 έχουν χαμηλότερες πιθανότητες να γεννήσουν, σε σύγκριση με αυτές που δεν εμβολιάστηκαν. Ωστόσο, όπως θα εξετάσουμε στο παρόν άρθρο, μια τέτοια συσχέτιση είναι αβάσιμη ενώ τα δεδομένα που επικαλείται ο ισχυρισμός δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την τεκμηρίωση μιας τέτοιας συσχέτισης.

Ο ισχυρισμός διαδίδεται σε δημοσιεύματα όπως αυτά που συναντάμε στους ιστότοπους anazitiseis.gr, apollodoros.substack.com, amazonios.net και oparlapipas.gr, καθώς και σε αναρτήσεις στο Facebook:

Τι ισχύει

Ο υπό εξέταση ισχυρισμός συναντάται σε δημοσίευμα του τσεχικού ιστότοπου necenzurovanapravda.cz με ημερομηνία 4 Νοεμβρίου 2024, το οποίο με τη σειρά του επικαλείται παλαιότερα δημοσιεύματα των ιστοτόπων parlamentnilisty.cz και smis-lab.cz.

Σε αυτά διαβάζουμε, μεταξύ άλλων, τα εξής:

Η Ένωση Μικροβιολόγων, Ανοσολόγων και Στατιστικών (σσ: SMÍŠ) έχει καταλήξει σε μια υπόθεση ότι ο εμβολιασμός με mRNA κατά της COVID είναι υπεύθυνος για τη μείωση του ποσοστού γεννήσεων στην Τσεχική Δημοκρατία. Οι ειδικοί του το συμπέραναν από στοιχεία του Ινστιτούτου Πληροφοριών και Στατιστικής Υγείας.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, υπήρχαν περίπου 1.296.000 γυναίκες ηλικίας 18–39 ετών. Αναπαραγωγική ηλικία δηλαδή. Από αυτόν τον αριθμό, περίπου 875.000 γυναίκες είχαν εμβολιαστεί με τουλάχιστον μία δόση του εμβολίου COVID μέχρι το τέλος του 2022 (που είναι περίπου το 68% του σχετικού πληθυσμού) και περίπου 421.000 (32% του πληθυσμού) δεν είχαν εμβολιαστεί.

Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Στατιστικών Υγείας, συνολικά 84.525 γεννήσεις πραγματοποιήθηκαν σε αυτή την ηλικιακή ομάδα το 2023, εκ των οποίων οι 36.326 γεννήσεις ήταν σε γυναίκες που εμβολιάστηκαν με τουλάχιστον μία δόση του εμβολίου κατά της COVID πριν από την ημερομηνία τοκετού (43%) και 48.199 γεννήσεις ήταν σε μη εμβολιασμένες γυναίκες (57%).

Το 2023, γεννήθηκαν περίπου 114 παιδιά ανά χίλιες μη εμβολιασμένες γυναίκες ηλικίας 18–39 ετών. Μόνο περίπου 42 παιδιά γεννήθηκαν από εμβολιασμένες γυναίκες ανά χίλιες εμβολιασμένες γυναίκες ηλικίας 18–39 ετών

Θα ήθελα να τονίσω εδώ ότι λόγω του τεράστιου εκφοβισμού από την κυβέρνηση -και κατ’ επέκταση ορισμένους εργοδότες- πολλοί πολέμιοι των ενέσεων γονιδίων αναγκάστηκαν να λάβουν ψευδή επιβεβαίωση του λεγόμενου εμβολιασμού κατά της COVID.

Συμμετείχαν τουλάχιστον δεκάδες (αν όχι εκατοντάδες) χιλιάδες άτομα, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν σε ηλικία εργασίας. Ο καθένας από εμάς πιθανότατα γνωρίζει κάποιον τέτοιο.

Ανάμεσα λοιπόν στις εμβολιασμένες γυναίκες που γέννησαν, υπάρχει κάποιο (άγνωστο) μέρος των ανεμβολίαστων, δηλαδή γυναίκες που εμβολιάστηκαν μόνο στα χαρτιά αλλά δεν έκαναν ποτέ το εμβόλιο.

Πρόσφατα, ο ισχυρισμός διαδόθηκε από τον αμερικανό επιχειρηματία Steve Kirsch σε ανάρτησή του στο προσωπικό του λογαριασμό στο Substack. Στην ανάρτησή του, ο Kirsch παραθέτει το δημοσίευμα της SMÍŠ και στη συνέχεια σχόλιο από αναγνώστριά του (από παλαιότερο άρθρο του). Αυτή είναι και η μορφή του ισχυρισμού όπως συναντάται στα υπό εξέταση δημοσιεύματα.

Όπως έχουμε αναφέρει στο παρελθόν, ο Steve Kirsch την άνοιξη του 2020 ίδρυσε το COVID-19 Early Treatment Fund (CETF), ένα ταμείο για τη χρηματοδότηση έρευνας για θεραπείες της COVID-19, εντούτοις λίγο αργότερα άρχισε να προβαίνει σε σωρεία ψευδοεπιστημονικών δηλώσεων. Αυτές αφορούσαν τόσο φαρμακευτικά σκευάσματα, με ατεκμηρίωτους ισχυρισμούς περί θεραπευτικών ιδιοτήτων τους απέναντι στην ασθένεια, όπως η υδροξυχλωροκίνη, η φλουβοξαμίνη και η ιβερμεκτίνη, όσο και τα εμβόλια κατά της COVID-19, τα οποία υποστήριζε πως είναι «τοξικά» και πως «σκοτώνουν περισσότερους από όσους σώζουν». Η επαναλαμβανόμενη διασπορά παραπληροφόρησης κατά των εμβολίων της COVID-19 οδήγησαν στην παραίτηση όλων των μελών του επιστημονικού συμβουλίου του CETF και την απώλεια της διευθυντικής θέσης του Kirsch. Λίγο αργότερα, ο Kirsch ίδρυσε το Vaccine Safety Research Foundation, έναν ιστότοπο με σαφή αντιεμβολιαστικό χαρακτήρα, μέλη του οποίου ήταν προσωπικότητες που ανήκουν στο σύγχρονο αντιεμβολιαστικό κίνημα των ΗΠΑ, όπως τον Robert Malone και τον Peter McCullough.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως στο σχόλιο της αναγνώστριας, που παραθέτει ο Kirsch στην ανάρτησή του, γίνεται λόγος για «μελέτη», η οποία όμως δεν παρατίθεται πουθενά. Αντί αυτού παρατίθεται το δημοσίευμα της Ένωσης Μικροβιολόγων, Ανοσολόγων και Στατιστικών (SMÍŠ), το οποίο προβάλει αυθαίρετα την υπόθεση πως η παρατηρούμενη μείωση γεννήσεων οφείλεται στα εμβόλια κατά της COVID-19.

Η επιστημονική εγκυρότητα της Ένωσης Μικροβιολόγων, Ανοσολόγων και Στατιστικών

Προκειμένου να ερευνήσουμε το ιστορικό αλλά και την επιστημονική εγκυρότητα της Ένωσης Μικροβιολόγων, Ανοσολόγων και Στατιστικών, δημοσίευμα της οποίας αποτελεί την πηγή του υπό εξέταση ισχυρισμού, τα Ellinika Hoaxes συνεργάστηκαν με τον Τσεχικό οργανισμό επαλήθευσης γεγονότων Demagog.

Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα της Τσεχικής εφημερίδας “Deník N“, η εν λόγω Ένωση ιδρύθηκε κατά τη διάρκεια της τρέχουσας πανδημίας COVID-19, με τη δράση της να επικεντρώνεται κατά των έκτακτων μέτρων τα πρώτα έτη της πανδημίας και κατά των εμβολιασμών, ενώ έχει δεχτεί κριτική για τη διάδοση μη επαληθευμένων ισχυρισμών και παραπληροφόρησης. Σε δημοσίευμα μιας ακόμα Τσεχικής εφημερίδας, της “Deník“, αναλύεται η διάδοση παραπληροφόρησης αναφορικά με τις υποθέσεις της προέλευσης του ιού SARS-CoV-2 από τον μαθηματικό Tomáš Fürst, ιδρυτικό μέλος της SMÍŠ.

Σε παλαιότερη αναφορά του το Iniciativa Sníh, ένα πολυεπιστημονικό και απολιτικό think-tank (δεξαμενή σκέψης) που αποσκοπεί στην ανάλυση και τη διάδοση της επιστημονικής γνώσης σχετικά με τις μολυσματικές ασθένειες, επικεντρώνεται στη λεγόμενης «μπεϋζιανή λογική». Όπως εξηγεί το Iniciativa Sníh, ενώ η εν λόγω στατιστική μέθοδος δεν είναι από τη φύση της λανθασμένη, η λανθασμένη χρήση της μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή ανακριβών και εσφαλμένων συμπερασμάτων και, κατά συνέπεια, στη διάδοση παραπληροφόρησης:

Η μπεϋζιανή λογική ως στατιστική μέθοδος δεν είναι εγγενώς αμφιλεγόμενη. Πολλοί επιστήμονες και ερευνητές έχουν χρησιμοποιήσει τη μέθοδο με επιτυχία στην ανάλυση δεδομένων και στη διατύπωση εκτιμήσεων πιθανοτήτων. Η διαμάχη προκύπτει όταν η μπεϋζιανή λογική χρησιμοποιείται λανθασμένα ή όταν γίνεται κατάχρηση για την υποστήριξη εσφαλμένων συμπερασμάτων.

Όταν τα δεδομένα είναι επιλεκτικά ή ερμηνεύονται ώστε να υποστηρίξουν προκαθορισμένες υποθέσεις ή σκοπούς, μπορεί να παραμορφώσουν τα αποτελέσματα και να εξαγάγουν εσφαλμένα συμπεράσματα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνεία των γεγονότων και στη διάδοση παραπληροφόρησης.

Στην προκειμένη περίπτωση, το Iniciativa Sníh αναλύει παλαιότερο δημοσίευμα της SMÍŠ το οποίο, όπως αναφέρει, χρησιμοποιεί την προαναφερθείσα λογική με λανθασμένο τρόπο, κάνοντας χρήση επιλεκτικών δεδομένων και γενικεύσεων, εγείροντας ανησυχίες για την αξιοπιστία της:

Συνεπώς μπορεί να ειπωθεί πως για την εγκυρότητα του άρθρου, η συνολική εκτίμηση του πραγματικού κινδύνου εξάπλωσης της νόσου στα σχολεία, οι ακατάλληλες γενικεύσεις και τα συμπεράσματα που δεν υποστηρίζονται επαρκώς από τα παρεχόμενα δεδομένα, και η έλλειψη συνεκτίμησης άλλων σχετικών ερευνητικών μελετών, δημιουργούν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα των πληροφοριών που παρουσιάζονται.

Το Iniciativa Sníh αναφέρει ακόμα πως οι ανωτέρω προβληματισμοί παρατηρούνται και άλλα κείμενα της Ένωσης:

Άλλα παρόμοια κείμενα της SMÍŠ είναι εξίσου αμφιλεγόμενα και προκαλούν προβληματισμό σχετικά με τη σημασία της κριτικής αξιολόγησης των πληροφοριών και της υποστήριξης της ηθικής ακεραιότητας της επιστημονικής έρευνας

Τέλος, η Τσέχικη σκεπτικιστική οργάνωση Sisyphus, η οποία ιδρύθηκε από τον ουμανιστή φιλόσοφο Paul Kurtz με σκοπό την επιστημονική ανάλυση ψευδοεπιστημονικών απόψεων, σε παλαιότερο δημοσίευμα της αναφέρεται στον τρόπο που η SMÍŠ προβαίνει στη διάδοση δυνητικά αναξιόπιστων πληροφοριών, τονίζοντας πως η κατάρτιση των συγγραφέων της οδηγεί στη διάδοση πιο περίπλοκης μορφής παραπληροφόρησης, καθιστώντας την διάψευσή της αρκετά δύσκολο εγχείρημα. Σε πιο πρόσφατο δημοσίευμα, η Sisyphus κατακρίνει την Ένωση για την «απλοποίηση και τον ευτελισμό της πανδημίας», την αδιαφορία της για ειλικρινή διάλογο, και την «παθολογική», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, μορφή επιχειρηματολογίας της:

Η παραπληροφόρηση του Healthy Forum (σσ: οργανισμός που εξετάζει η Sisyphus) είναι τόσο θεμελιώδης που μολύνει επίσης παραρτηματικές ενώσεις που προσπαθούν να λειτουργήσουν ως ομάδες εμπειρογνωμόνων, όπως η ProLibertate στον νομικό τομέα ή η Ένωση Μικροβιολόγων, Ανοσολόγων και Στατιστικών (SMÍŠ) στον ιατρικό και επιδημιολογικό τομέα. Οι ενώσεις προσπαθούν να λειτουργήσουν ως ενώσεις ειδικών, αλλά οι ισχυροί δεσμοί τους με την ένωση παραπληροφόρησης μειώνουν σημαντικά την αξιοπιστία τους. Αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε από τα κείμενά τους είναι εκ των προτέρων αναξιόπιστο και απαιτεί διεξοδικό έλεγχο τόσο των πηγών όσο και της εργασίας με αυτές τις πηγές πριν από τη χρήση. […]

[…] Το πρόβλημα με τα κείμενα της SMÍŠ είναι ότι η προκατάληψη των συγγραφέων είναι τεράστια λόγω των ισχυρών δεσμών τους με την κοινότητα παραπληροφόρησης και ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί η σκόπιμη χειραγώγηση. Ορισμένες δημοσιεύσεις της SMÍŠ, ειδικά στα κοινωνικά δίκτυα, υποδεικνύουν την πρόθεση να εισαχθούν δούρειοι ίπποι παραπληροφόρησης ανάμεσα σε λίγο-πολύ σωστά κείμενα.

[…] Στον τομέα του ενδιαφέροντός μας, η οργάνωση SMÍŠ φαίνεται να είναι ένας ιδιαίτερα επικίνδυνος οργανισμός παραπληροφόρησης, γιατί τα μέλη τους έχουν τυπική ευρυμάθεια στο συγκεκριμένο θέμα. Για το λόγο αυτό, είναι σε θέση να παράγουν περίπλοκη παραπληροφόρηση, ίσως ακούσια, αλλά πολύ πιθανόν εσκεμμένα. Ο ακριβής έλεγχος γεγονότων τέτοιων κειμένων είναι εξαιρετικά δύσκολος, επομένως μια κατάλληλη στρατηγική για το φιλτράρισμα της παραπληροφόρησης είναι να αγνοηθεί το περιεχόμενο που δημιουργείται από την ένωση SMÍŠ.

Τα μεθοδολογικά λάθη του δημοσιεύματος της SMÍŠ

Στο υπό εξέταση δημοσίευμα, η SMÍŠ προβαίνει στην απευθείας σύγκριση των δεδομένων γεννήσεων και του ποσοστού εμβολιαστικής κάλυψης των γυναικών, χωρίς να αναλύει, ούτε καν να εξετάζει, άλλους παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην αυξομείωση του ποσοστού γεννήσεων, τους οποίους θα αναλύσουμε παρακάτω.

Στο δημοσίευμα μάλιστα, οι συγγραφείς παραδέχονται πως ο συλλογισμός και οι υπολογισμοί τους ενδέχεται να υποπέπτουν στη λογική πλάνη της προκατάληψης επιλογής (selection bias), ωστόσο πέρα από μια απλή αναφορά σε αυτό, δεν εξετάζουν την πιθανότητα εξαγωγής λάθος συμπερασμάτων:

Είναι πιθανό, και το γνωρίζουμε πλήρως αυτό, ότι μέρος της επίδρασης οφείλεται σε κάποιο είδος προκατάληψης επιλογής, δηλαδή ότι εμβολιάστηκαν γυναίκες που θα είχαν χαμηλότερη γονιμότητα ακόμη και χωρίς εμβολιασμό. Εάν οι εμβολιασμένες γυναίκες είχαν επίσης 114 παιδιά ανά χίλιες γυναίκες, θα είχαμε συνολικά σχεδόν 150 χιλιάδες παιδιά το 2023, δηλαδή πολύ περισσότερα από κάθε άλλη στιγμή από το 1990.

Οι προκαταλήψεις επιλογής προκαλούνται από τη χρήση συγκεκριμένων και όχι τυχαίων δεδομένων προς ανάλυση. Αυτή η προκατάληψη υπάρχει λόγω λαθών στην συλλογή του δείγματος των δεδομένων. Κάποιες πληροφορίες δεν συλλέγονται ή αγνοούνται ασυνείδητα οδηγώντας τον/την αναλυτή/-ρια σε εσφαλμένα συμπεράσματα.

Προτού εξετάσουμε αν τα δεδομένα που επικαλείται ο ισχυρισμός είναι ικανά από μόνα τους να αποδείξουν συσχέτιση των εμβολίων με την πτώση των γεννήσεων στην Τσεχία, πρέπει να δούμε τι συμβαίνει με την υπογεννητικότητα στη χώρα και τους λόγους που αυτή μπορεί να οφείλεται, σύμφωνα με δημογράφους.

Τι ισχύει για την υπογεννητικότητα στην Τσεχία

Σύμφωνα με τον ιστότοπο ταξινόμησης και παρουσίασης δεδομένων Our World in Data, στην Τσεχία όντως παρατηρείται μείωση των γεννήσεων τα τελευταία δέκα χρόνια (δεδομένα από το 2013 έως το 2023), με σημαντική πτώση να παρατηρείται το 2021. Συγκεκριμένα από 10,8 γεννήσεις ανά 1000 γυναίκες το 2017 και 10,6 γεννήσεις ανά 1000 γυναίκες, το 2022 και το 2023 καταγράφηκαν 9,1 και 8,5 γεννήσεις ανά 1000 γυναίκες αντίστοιχα:

Ωστόσο, εξετάζοντας ιστορικά στοιχεία γεννήσεων, βλέπουμε πως ο ρυθμός των γεννήσεων στη χώρα γενικώς ακολουθεί πτωτική πορεία από το 1974, ο οποίος κατά περιπτώσεις εμφανίζει εξίσου απότομες πτώσεις (1993-1996) ενώ παρατηρούνται μικρές και σταδιακές πορείες ανάκαμψης, όπως συμβαίνει κατά τα έτη 2000-2008 και 2013-2017:

Όπως εξηγούν ερευνητές από το Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας για τις Κοινωνικοοικονομικές Επιπτώσεις των Ασθενειών και των Συστημικών Κινδύνων (SYRI) της Τσεχίας, η μείωση αυτή αποδίδεται τόσο στην αλλαγή των κοινωνικών προτύπων στη χώρα όσο και στις επιπτώσεις της πανδημίας, κάτι που όπως θα δούμε στη συνέχεια υποστηρίζεται και από μοντελοποιημένες προσομοιώσεις.

Συγκεκριμένα, δημοσίευμα της Czech Daily αναφέρει πως η μητρότητα και η δημιουργία οικογένειας τείνει να μετατοπίζεται σε προτεραιότητα από τα σύγχρονα ζευγάρια, με τις γυναίκες να δίνουν έμφαση στην προσωπική τους εξέλιξη προτού φτάσουν στο σημείο να δημιουργήσουν οικογένειες. Αυτό επηρεάζει άμεσα το ρυθμό γεννήσεων καθώς, όπως εξηγεί η δημογράφος Jitka Slabá, ειδικευμένη στην αναπαραγωγική συμπεριφορά με έμφαση στη διαδικασία αναβολής της γονιμότητας στην Τσεχία, η μεγαλύτερη ηλικία συνδέεται με πτώση της γονιμότητας:

Ερευνητές από το Εθνικό Ινστιτούτο SYRI έχουν εντοπίσει μια σαφή τάση: οι γυναίκες δίνουν ολοένα και περισσότερο προτεραιότητα στην εκπαίδευση και την εξέλιξη της σταδιοδρομίας πριν δημιουργήσουν οικογένειες. Ο μέσος όρος ηλικίας των νέων μητέρων για πρώτη φορά στην Τσεχία έφτασε τα 29, αυξάνοντας κατά ένα χρόνο τα τελευταία 12 χρόνια.

Η δημογράφος Jitka Slabá τονίζει μια κρίσιμη βιολογική πραγματικότητα που συχνά παραβλέπεται στον σύγχρονο οικογενειακό προγραμματισμό. Ενώ οι κοινωνικές συμπεριφορές εξελίσσονται, οι βιολογικοί περιορισμοί παραμένουν αμετάβλητοι. Η ιδανική ηλικία για μητρότητα είναι τα 25, με τη γονιμότητα να μειώνεται απότομα μετά τα 35 – ένας περιορισμός που ισχύει τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες. Τα όνειρα για δημιουργία μεγάλης οικογένειας μετά τα 40 είναι συχνά μη ρεαλιστικά.

Η τάση δε δείχνει σημάδια βελτίωσης, καθώς καταγράφηκαν μόνο 41.600 γεννήσεις το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Τα σύγχρονα ζευγάρια τείνουν να αναβάλλουν τη γονεϊκότητα μέχρι να ολοκληρώσουν την εκπαίδευση, να δημιουργήσουν σταδιοδρομία, να εξασφαλίσουν στέγη, να ταξιδέψουν και ακόμη και να «εξασκήσουν» τη φροντίδα με κατοικίδια.

Οι ειδικοί τονίζουν την επείγουσα ανάγκη για καλύτερη ευαισθητοποίηση σχετικά με τη γονιμότητα, ιδιαίτερα μεταξύ των μαθητών πανεπιστημίου και γυμνασίου. Επί του παρόντος, η γνώση του κοινού σχετικά με αυτό το κρίσιμο θέμα στην Τσεχική Δημοκρατία είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Παράλληλα, σύμφωνα με δημοσίευμα του Radio Prague International, ερευνητές του SYRI πιθανολογούν πως η πτώση των γεννήσεων που ξεκίνησε το 2021 συνδέεται με την πανδημία και, εμμέσως με τα εμβόλια κατά της COVID-19, όχι όμως ως αποτέλεσμα των ίδιων των εμβολίων αλλά ως αποτέλεσμα του φόβου του κοινού προς αυτά:

Η σημαντική μείωση του ποσοστού γεννήσεων στην Τσεχική Δημοκρατία μεταξύ 2021 και 2022 συνδέεται με τον μαζικό εμβολιασμό κατά της COVID-19 του πληθυσμού, σύμφωνα με επιστήμονες του Εθνικού Ινστιτούτου SYRI.

Η ομάδα των επιστημόνων που μελέτησε τη μείωση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες ανέβαλαν σκόπιμα τα σχέδιά τους να συλλάβουν λόγω ανησυχιών σχετικά με τις πιθανές παρενέργειες του πρόσφατα αναπτυγμένου εμβολίου.

Τα αποτελέσματα μοντελοποιημένης μελέτης με γνώμονα την αναβλητικότητα συνάδουν με τη μείωση που παρατηρείται

H εν λόγω μελέτη χρησιμοποίησε μοντελοποίηση δεδομένων και διαπίστωσε πως τα αποτελέσματα ενός υποθετικού σεναρίου κατ’ επιλογή αναβολής της εγκυμοσύνης, μετά από σύγκριση των αποτελεσμάτων με τα πραγματικά δεδομένα, θα οδηγούσε σε παρόμοια πτώση γεννήσεων με αυτή που παρατηρήθηκε:

Αυτή η μελέτη μοντελοποιεί τη μέγιστη πιθανή επίδραση του εμβολιασμού στα επίπεδα γονιμότητας με την υπόθεση ότι όλες οι εμβολιασμένες γυναίκες επέλεξαν να αποφύγουν τη σύλληψη τον μήνα στον οποίο εμβολιάστηκαν. Εφαρμόζοντας την αρχή της έμμεσης τυποποίησης, υπολογίσαμε τις αναμενόμενες μηνιαίες ζώντες γεννήσεις αφού εξαιρέθηκαν οι γυναίκες που είχαν εμβολιαστεί εννέα μήνες νωρίτερα. Η σύγκριση της υποθετικής και της παρατηρούμενης γονιμότητας αποκάλυψε ότι η αντιληπτή πιθανή επίδραση του εμβολιασμού ήταν σε μεγάλο βαθμό συνεπής με την παρατηρούμενη μείωση της γονιμότητας στην Τσεχία μεταξύ 2021 και 2022.

Όπως εξηγεί σε σχετικό δημοσίευμα του SYRI το 2023 η καθηγήτρια δημογραφίας Jiřina Kocourková:

Ο αριθμός των γεννήσεων πέρυσι (σσ: 2022) ήταν ο χαμηλότερος των τελευταίων 18 ετών. Ο αριθμός των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία μειώνεται, ενώ το συνολικό ποσοστό γονιμότητας αναμένεται να έχει μειωθεί δραματικά το 2022. Σύμφωνα με τη δημογράφο Kocourková, αυτό σχετίζεται με τις αντηχήσεις της πανδημίας COVID-19. Ο αριθμός των γεννήσεων αρχικά μειώθηκε προσωρινά προς τα τέλη του 2020, μια εξέλιξη που η Kocourková συνδέεται με τον φόβο που προκάλεσε η πανδημία. Υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων ήταν παρόντα το 2021, ακολουθούμενα από την πτώση πέρυσι (σσ: 2022).

«Αυτό σχετίζεται με τη διαθεσιμότητα εμβολιασμού κατά της COVID-19, ο οποίος μπορεί να οδήγησε σε κάποια αναβολή του προγραμματισμού εγκυμοσύνης», εξηγεί η Kocourková, η οποία είπε ότι η πτώση των γεννήσεων πέρυσι επηρέασε και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία και η Σουηδία. «Ένας άλλος παράγοντας ήταν η επιστροφή στην εργασία, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να ασχολούνται με άλλες ευθύνες».

Ο πληθυσμός της Τσεχικής Δημοκρατίας αυξήθηκε κατά περίπου 16.700 σε 10,533 εκατομμύρια ανθρώπους πέρυσι. Αιτία της αύξησης ήταν η μετανάστευση, καθώς η χώρα κατέγραψε λιγότερες από 100.000 γεννήσεις πέρυσι, για πρώτη φορά μετά από 18 χρόνια. Για να αναπτυχθεί φυσικά, το ποσοστό γεννήσεων για την Τσεχική Δημοκρατία θα πρέπει να ανέλθει πάνω από 2, ένα ιδανικό που καμία ανεπτυγμένη ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει επιτύχει επί του παρόντος.

«Αυτό σχετίζεται με τον εκδημοκρατισμό της κοινωνίας και την ανάπτυξη της εξατομίκευσης», λέει η Kocourková. «Βασικά, σημαίνει μεταμόρφωση των αξιών στην τσεχική κοινωνία. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση και ο αυξανόμενος αριθμός μορφωμένων νέων έχει οδηγήσει σε περισσότερα άτομα να επιλέξουν να δημιουργήσουν καριέρα πριν ξεκινήσουν οικογένεια, προκαλώντας έτσι μειωμένη γονιμότητα λόγω της αποτυχίας τους να εκπληρώσουν τα αναπαραγωγικά τους σχέδια σε μεγαλύτερη ηλικία».

Πριν από μερικά χρόνια, Τσέχες γεννούσαν το πρώτο τους παιδί μεταξύ 28 και 29 ετών, το οποίο ήταν ιδανικό σε σύγκριση με άλλα μέρη στην Ευρώπη. «Υποστηρίζουμε ότι η τρέχουσα κατάσταση ενέχει τον κίνδυνο περαιτέρω καθυστέρησης», προσθέτει η Kocourková. «Μερικοί millennials που δεν έχουν ακόμη δημιουργήσει οικογένεια θα εκτεθούν σε νέες συνθήκες και πιθανότατα θα είναι αυτοί που θα ξεκινήσουν νέες αλλαγές».

Δεδομένου πως ο υπό εξέταση ισχυρισμός επικαλείται «επίσημα κυβερνητικά στοιχεία» της Τσεχικής Δημοκρατίας, τα Ellinika Hoaxes επικοινώνησαν με το Iνστιτούτο Πληροφοριών και Στατιστικής Υγείας της Τσεχικής Δημοκρατίας. Ο εκπρόσωπος του Ινστιτούτου, Richard Galuška, μας δήλωσε πως τα δεδομένα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον σχηματισμό συμπερασμάτων σχετικά με την αιτία της μείωσης των γεννήσεων:

Αυτός ο ισχυρισμός βασίζεται σε παρερμηνεία του συνόλου των δεδομένων, η οποία δεν επιτρέπει τη εξαγωγή έγκυρων συμπερασμάτων σχετικά με την αιτιότητα. Τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται δεν λαμβάνουν υπόψη συγχυτικούς παράγοντες και δεν έχει γίνει σωστή ανάλυση.

Τέλος, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως, αντίθετα με τον αριθμό των γεννήσεων που παρουσιάζει πτώση τα τελευταία χρόνια στη χώρα, η Τσεχία το 2021 κατέγραψε τον υψηλότερο βαθμό γονιμότητας από το 1992. Όπως αναφέρει δημοσίευμα του ceskatelevize.cz, το 2021, το συνολικό ποσοστό γονιμότητας, δηλαδή ο αριθμός των παιδιών που γεννά μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της ζωής της, έφτασε το 1,83, το υψηλότερο από το 1992, κατατάσσοντας την Τσεχική Δημοκρατία μεταξύ των χωρών με την υψηλότερη γονιμότητα στην Ευρώπη:

Το λεγόμενο συνολικό ποσοστό γονιμότητας, δηλαδή ο αριθμός των παιδιών που γεννά μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της ζωής της, αυξάνεται στην Τσεχική Δημοκρατία την τελευταία δεκαετία. Πέρυσι (σσ: 2021), έφτασε το 1,83, το υψηλότερο από το 1992. Πέρυσι, η Τσεχική Δημοκρατία κατατάχθηκε μεταξύ των χωρών με την υψηλότερη γονιμότητα στην Ευρώπη, δήλωσε η Magdalena Báštecká από το Τμήμα Δημογραφικών Στατιστικών της Τσεχικής Στατιστικής Υπηρεσίας (CZSO). Σε αντίθεση με το ποσοστό γεννήσεων, το οποίο παρακολουθεί τον αριθμό και το μερίδιο των γεννήσεων στον πληθυσμό, η γονιμότητα είναι ένα αναλυτικό στοιχείο.

«Η ένταση της γονιμότητας αυξήθηκε και το 2021 έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο από το 1992, δηλαδή 1,83 παιδιά ανά μητέρα. Σύμφωνα με στοιχεία του 2020, η Τσεχία ήταν μεταξύ των άνω του μέσου όρου στην Ευρώπη. Μέχρι το 2021, η γονιμότητα είχε αυξηθεί περαιτέρω και τώρα η Τσεχία θα είναι μεταξύ των υψηλότερων», δήλωσε η Báštecká. Πρόσθεσε ότι ορισμένες χώρες δεν έχουν ακόμη δημοσιεύσει όλα τα στοιχεία για το περασμένο έτος.

Το δημοσίευμα επίσης τονίζει το γεγονός πως η ηλικία των γυναικών που τεκνοποιούν σημειώνει άνοδο, με αποτέλεσμα αυτή η αύξηση της γονιμότητας να μην παρατηρείται σε γυναίκες κάτω των 20 ετών, χωρίς όμως να αναφέρεται στους λόγους που συμβαίνει αυτό:

Σύμφωνα με την Báštecká, η γονιμότητα έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες, εκτός από τις νεότερες γυναίκες κάτω των 20 ετών. Η μητρότητα συνέχισε να ωθείται σε μεγαλύτερη ηλικία. Ενώ το 2011 οι γυναίκες γέννησαν κατά μέσο όρο σε ηλικία 29,7 ετών, πέρυσι (σσ: 2021) ήταν 30,4 ετών κατά μέσο όρο, διευκρίνισε η Báštecká. Πέρυσι, οι γυναίκες απέκτησαν το πρώτο τους παιδί κατά μέσο όρο στα 28,8 ετών, ένα χρόνο αργότερα από το 2011. Το δεύτερο παιδί τους γεννήθηκε κατά μέσο όρο στα 31,4 χρόνια, δηλαδή μισό χρόνο αργότερα από ό,τι πριν από μια δεκαετία.

Τεκμηριωμένη η ασφάλεια των εμβολίων στις εγκυμονούσες

Όπως είχαμε αναφέρει σε παλαιότερο άρθρο μας, στις αρχές του 2022, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) διεξήγαγε ανασκόπηση μελετών που κάλυπταν συνολικά δεδομένα από 65.000 εγκυμοσύνες στις οποίες δεν βρέθηκε κανένα σημάδι αυξημένου κινδύνου από επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, αποβολών, πρόωρων γεννήσεων ή άλλους κινδύνους για την υγεία του εμβρύου λόγω των mRNA εμβολίων για την COVID-19. Τα ίδια συμπεράσματα βρήκε και ανασκόπηση των Κέντρων Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο εμβολιασμός για την COVID-19 στην εγκυμοσύνη είναι ασφαλής και αποτελεσματικός.

Επιπροσθέτως, μια συστηματική ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας και μετα-ανάλυση, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Vaccine” τον Ιούνιο του 2023, δεν διαπίστωσε ανησυχίες για την ασφάλεια της χορήγησης εμβολίων κατά COVID-19 κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ πρόσφατη εθνική μελέτη κοορτής στην Αγγλία, που διεξήχθη σε δείγμα 186.990 γυναικών, έδειξε πως ο εμβολιασμός κατά της COVID-19 εντός ενός έτους πριν από την εγκυμοσύνη συσχετίστηκε με χαμηλότερους κινδύνους πρόωρου τοκετού και μικρής ηλικίας κύησης σε τελειόμηνα μωρά για οποιονδήποτε τύπο εμβολίου και με χαμηλότερο κίνδυνο θνησιγένειας.

Συμπέρασμα

Ο ισχυρισμός είναι αβάσιμος. Εκπρόσωπος του Iνστιτούτο Πληροφοριών και Στατιστικής Υγείας της Τσεχικής Δημοκρατίας δήλωσε στα Ellinika Hoaxes πως τα δεδομένα που επικαλείται δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον σχηματισμό συμπερασμάτων σχετικά με την αιτία της μείωσης των γεννήσεων στη χώρα. Επιπροσθέτως, ο ισχυρισμός εκφράστηκε από ένωση με ιστορικό στη διάδοση αμφιλεγόμενων και ψευδών ισχυρισμών κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ο ρυθμός των γεννήσεων στην Τσεχική Δημοκρατία ακολουθεί πτωτική τάση τα τελευταία 40 χρόνια, με δημογράφους να αποδίδουν το φαινόμενο σε κοινωνικούς παράγοντες, όπως την απόφαση γυναικών να αναβάλουν τη μητρότητα αλλά και το φόβο εγκυμοσύνης μετά τη λήψη των εμβολίων κατά της COVID-19. Πρόσφατη μελέτη, που χρησιμοποίησε δεδομένα προσομοίωσης, κατέληξε στο συμπέρασμα πως η επίδραση του φόβου του εμβολιασμού, κατά συνέπεια η απόφαση αναβολής της εγκυμοσύνης, οδηγεί σε παρόμοια μείωση γεννήσεων με αυτή που καταγράφηκε.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1. https://www.technologyreview.com/2021/10/05/1036408/silicon-valley-millionaire-steve-kirsch-covid-vaccine-misinformation/
2. https://ourworldindata.org/grapher/crude-birth-rate?tab=chart&country=~CZE
3. https://www.syri.institute/
4. https://czechdaily.cz/in-the-czech-republic-birth-rates-hit-historic-low-as-career-takes-priority/
5. https://natur.cuni.cz/en/person?poid=1309648484164462
6. https://english.radio.cz/syri-researchers-decline-birth-rate-likely-linked-covid-pandemic-8839152
7. https://genus.springeropen.com/articles/10.1186/s41118-024-00236-x
8. https://www.syri.institute/falling-birth-rate-in-czechia-likely-to-become-a-trend
9. https://ct24.ceskatelevize.cz/clanek/domaci/v-cesku-je-nejvyssi-plodnost-od-roku-1992-oznamili-statistici-12733
10. https://www.ema.europa.eu/en/news/covid-19-latest-safety-data-provide-reassurance-about-use-mrna-vaccines-during-pregnancy
11. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/recommendations/pregnancy.html
12. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10040368/
13. https://www.thelancet.com/journals/lanepe/article/PIIS2666-7762(24)00192-3/fulltext
14. https://practice-school.eu/el/part1/module2/biases/
15. https://denikn.cz/1120013/spolek-vedcu-poslal-desitky-tisic-rajchlove-strane-za-niz-jeho-predsedkyne-kandidovala-do-senatu/
16. https://www.denik.cz/z_domova/denik-proti-fake-news-tomas-furst-covid-19.html
17. https://www.iniciativa-snih.cz/kontroverze-bayesovska-logika-zneuziti-dat/
18. https://www.iniciativa-snih.cz/co-kdo-je-iniciativa-snih/
19. https://philosophynow.org/issues/38/Paul_Kurtz
20. https://www.sisyfos.cz/clanek/1531-stanovisko-ceskeho-klubu-skeptiku-sisyfos-k-dlouhodobym-aktivitam-zdraveho-fora-a-jeho-odnozi
21. https://www.sisyfos.cz/clanek/1595-stanovisko-k-vystoupeni-sdruzeni-mikrobiologu-imunologu-a-statistiku-v-poslanecke-snemovne