Τα κινητά τηλέφωνα ΔΕΝ προκαλούν καρκίνο

Τον τελευταίο καιρό διαδόθηκε εκ νέου ένας παλιός και ανυπόστατος ισχυρισμός, σύμφωνα με τον οποίο τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα που εκπέμπουν τα κινητά τηλέφωνα προκαλούν καρκίνο σε άτομα νεαρής ηλικίας. Τον εν λόγω ισχυρισμό εξέφρασε ο Υπουργός Υγείας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Κένεντι Τζ., σε πρόσφατη συνέντευξη στην εκπομπή Fox and Friends. Παρά ταύτα, όπως θα δούμε παρακάτω, πρόκειται για αβάσιμη ψευδοεπιστημονική θεωρία.

Τον παραπλανητικό ισχυρισμό διέδωσε η ιστοσελίδα nikolaosanaximandros, ενώ πληθώρα χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προέβησαν σε αναπαραγωγή του:

Θεματικό πλαίσιο

Στις 20 Μαρτίου 2025, ο Ρομπερτ Κένεντι Τζ. εμφανίστηκε στην εκπομπή Fox and Friends (αρχειοθετημένη εδώ) για μια συνέντευξη σχετικά με το πλάνο του Υπουργού να απαγορεύσει τα κινητά τηλέφωνα στα σχολεία. Στο πλαίσιο του εν λόγω διαλόγου, ο Κένεντι εξέφρασε τις ανησυχίες του σχετικά με τα προβλήματα που προκύπτουν από την πολύωρη χρήση των smartphones.

Παρά το γεγονός ότι η υπερβολική χρήση κινητών συσκευών από άτομα νεαρής ηλικίας όντως συνδέεται με πνευματικά και ακαδημαϊκά προβλήματα, ο Κένεντι υποστήριξε χωρίς αποδείξεις πως τα smartphones προκαλούν καρκίνο. Παρακάτω απομονώσαμε το επίμαχο στιγμιότυπο:

Ωστόσο, η σύνδεση καρκίνου και κινητών τηλεφώνων συνιστά ψευδοεπιστημονικό ισχυρισμό.

Έχουμε καταρρίψει πληθώρα ψευδοεπιστημονικών ισχυρισμών που εξέφρασε ο νυν Υπουργός Υγείας των ΗΠΑ – και γνωστός αντιεμβολιαστής – Ρόμπερτ Φ. Κέννεντι Τζ. στο παρελθόν. [Άρθρο 1][Άρθρο 2][Άρθρο 3]

Τι ισχύει

Σε πρωταρχικό στάδιο, προβήκαμε σε αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά, έτσι ώστε να εντοπίσουμε επιστημονικές πηγές σχετικά με το ζήτημα. Ειδικότερα, όπως αναφέρει το Cancer Research UK, τα κινητά τηλέφωνα εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητικά κύματα, ωστόσο η συχνότητα στην οποία τα εκπέμπουν τα καθιστά πλήρως ακίνδυνα. Πιο συγκεκριμένα, οι κινητές συσκευές εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία στις συχνότητες 1,9-2,2 Ghz, εντός του φάσματος μη-ιονίζουσας ακτινοβολίας.

Σύμφωνα με το American Cancer Society, οι εν λόγω συχνότητες είναι στη πραγματικότητα πολύ χαμηλές, αρκετά χαμηλότερες ακόμη και από τη συχνότητα του ορατού φωτός, που είναι επίσης ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και του οποίου η συχνότητα κυμαίνεται από 400Thz έως περίπου 790Thz (1 Τera = 1000 Giga), ενώ η ιονίζουσα ακτινοβολία, που μπορεί να αλλοιώσει τη μοριακή δομή του ανθρώπινου DNA, και άρα να προκαλέσει καρκίνο, ξεκινά μετά από τα 800 Thz.

Η ιονίζουσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία διακρίνεται από υψηλή ισχύ, καθώς χαρακτηρίζεται από πολύ μεγάλο αριθμό ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων ανά δευτερόλεπτο (υψηλή συχνότητα) που είναι ικανή να επηρεάσει τα ηλεκτρόνια, αποσπώντας τα από τις τροχιές τους γύρω από τον πυρήνα των ατόμων, με αποτέλεσμα να προκαλείται ο ιονισμός των ατόμων και, συνεπακόλουθα, μοριακές αλλοιώσεις στο DNA των κυττάρων. Η μη ιονίζουσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, αντιθέτως, είναι αδύνατον να επιτύχει κάτι τέτοιο, λόγω της ανεπαρκούς ισχύος της. Οι συσκευές κινητής τηλεφωνίας εκπέμπουν σε πολύ χαμηλή συχνότητα, ώστε να υπάρχει οποιοδήποτε ρίσκο ανάπτυξης καρκίνου.

Περαιτέρω, σε άρθρο του NIH διαβάζουμε πως τα κινητά τηλέφωνα πέμπτης γενιάς (5G) αναμένεται να εκπέμπουν έως και 80 Ghz, ωστόσο ακόμη και αυτά παραμένουν με μεγάλη ασφάλεια εντός του φάσματος της μη-ιονίζουσας ακτινοβολίας.

Ο ψευδοεπιστημονικός ισχυρισμός που θέλει τα κινητά τηλέφωνα να προκαλούν καρκίνο έχει μελετηθεί εκτενώς. Μέσω αναζήτησης σε επιστημονικές πηγές, εντοπίσαμε ουκ ολίγες έρευνες που αποδεικνύουν πως πρόκειται για παραφιλολογία. Συγκεκριμένα, σε ανάλυση του Harvard, που εξέτασε 63 μελέτες, δεν εντοπίστηκε συσχέτιση ανάμεσα στην χρήση κινητού τηλεφώνου και καρκίνου του εγκεφάλου. Περαιτέρω, μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που εξέτασε 250,000 χρήστες smartphone κατέληξε πως η πολύωρη χρήση του κινητού δεν επιδυνώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στον εγκέφαλο.

Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ

Ο νέος Υπουργός Υγείας των ΗΠΑ έχει υποστηρίξει πληθώρα παραπλανητικών αλλά και επικίνδυνων θεωριών συνωμοσίας. Ειδικότερα, στο παρελθόν εξέφρασε την αβάσιμη πεποίθηση πως η επιδημία ένοπλων επιθέσεων σε σχολεία, γνωστές ως «school shooting», οφείλεται στην χρήση αντικαταθλιπτικών, παρά το γεγονός ότι μια τέτοια σχέση δεν έχει ποτέ τεκμηριωθεί επαρκώς. Επιπλέον, έχει υποστηρίξει την θεωρία συνωμοσίας που θέλει την CIA να δολοφονεί τον θείο του και πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι.

Τέλος, οι ψευδοεπιστημονικές απόψεις, που εκφράζει τακτικά ο Ρόμπερτ Κένεντι σχετικά με θέματα υγείας, αποτελούν την πλέον επικίνδυνη μορφή παραπληροφόρησης. Ενδεικτικά, το 2019 επισκέφθηκε την Σαμόα όπου διέσπειρε στον ντόπιο πληθυσμό αβάσιμη αντιεμβολιαστική προπαγάνδα. Το εν λόγω γεγονός, από κοινού με άλλους παράγοντες, μείωσε την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τον εμβολιασμό, οδηγώντας σε επιδημία ιλαράς με αποτέλεσμα τον θάνατο περίπου 80 ατόμων.

Συμπέρασμα

Ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Πρόκειται για μια παλιά ψευδοεπιστημονική πεποίθηση, ωστόσο ο εν λόγω ισχυρισμός έχει μελετηθεί εκτενώς ανά τα χρόνια. Η βιβλιογραφία σύσσωμη καταλήγει πως η εκτεταμένη χρήση του κινητού τηλεφώνου δεν αυξάνει το ρίσκο ανάπτυξης καρκίνου. Τα κινητά τηλέφωνα εκπέμπουν μη ιονίζουσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, η οποία είναι αδύνατον να προκαλέσει αλλοιώσεις στη δομή του DNA των κυττάρων, ώστε αυτά να μετατραπούν σε καρκινικά.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1.https://www.cancer.org/cancer/risk-prevention/radiation-exposure/cellular-phones.html
2.https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/causes-of-cancer/cancer-myths-questions/do-mobile-phones-cause-cancer
3.https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/radiation/cell-phones-fact-sheet
4.https://hsph.harvard.edu/news/cell-phones-dont-cause-brain-cancer-study/
5.https://www.iarc.who.int/news-events/mobile-phone-use-and-brain-tumour-risk-cosmos-a-prospective-cohort-study/
6.https://www.nytimes.com/article/rfk-conspiracy-theories-fact-check.html
7.https://www.nbcnews.com/news/us-news/rfk-jr-samoa-measles-vaccine-crisis-rcna187787