Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος ΔΕΝ αντιμετώπισε επιτυχώς την πανδημία του 1968

Δημοσίευμα ισχυρίζεται, ψευδώς, ότι λόγω των ενεργειών του δικτάτορα Γεωργίου Παπαδόπουλου υπήρξε αποτελεσματικός χειρισμός της πανδημίας γρίπης του 1968, χωρίς να επηρεάσει καθόλου την Ελλάδα.

Παραδείγματα: elasyn.com,

Ιστορικά στοιχεία.

Το 1968 ένας νέος ιός, τύπου A της εποχικής γρίπης [Α(H3N2)] , προσβάλλει 500.000 ανθρώπους στο Χονγκ Κονγκ, ενώ σύντομα εξαπλώνεται στη Νοτιοανατολική Ασία,  τις ΗΠΑ (μέσω των στρατευμάτων που επέστρεψαν από το Βιετνάμ) και την Ευρώπη. Το πρώτο κύμα έληξε στις αρχές Μαρτίου 1969, αναζωπυρώθηκε το Νοέμβριο του ίδιου έτους για να εξασθενίσει οριστικά στα μέσα του 1970.

Όπως κι ο κορονοικός προκαλεί προβλήματα στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα όπως πυρετό, βήχα και δύσπνοια, είναι επικίνδυνος κυρίως στους ενήλικες άνω των 65 ετών ή άτομα με υποκείμενες ιατρικές παθήσεις, αλλά μπορεί να προσβάλει άτομα οποιασδήποτε ηλικίας.

Η πανδημία που έμεινε γνωστή σαν η «γρίπη του Χονγκ Κονγκ», προκλήθηκε από το στέλεχος H3N2 του ιού της γρίπης Α, ένα γενετικό παράγωγο του υποτύπου H2N2 που είχε προκαλέσει την «ασιατική γρίπη» δέκα χρόνια πριν, το 1957. Υπολογίζεται ότι προκάλεσε τον θάνατο μεταξύ μισού κι ενός εκατομμυρίου ανθρώπων, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Αμερικανικού Οργανισμού Παρακολούθησης και Πρόληψης Ασθενειών (CDC).

Αν και η προέλευσή του ιού είναι αβέβαιη, εικάζεται ότι μπορεί να προήλθε από την ηπειρωτική Κίνα. Εμφανίστηκε στο Χονγκ Κονγκ στις 13 Ιουλίου κι έφτασε τη μέγιστη έντασή του σε 2 εβδομάδες. Το στέλεχος του ιού απομονώθηκε στις 17 Ιουλίου.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, στις 16 Αυγούστου, προειδοποίησε για την πιθανή εξάπλωσή του παγκοσμίως. Η γρήγορη εξάπλωση διευκολύνθηκε από τον υπερπληθυσμό και την πληθυσμιακή πυκνότητα του Χονγκ Κόνγκ κι από την αδιάκοπη επικοινωνία ανθρώπων κι εμπορευμάτων με τον υπόλοιπο κόσμο. 

Εκτός από τις ΗΠΑ (που “έφτασε” τον Σεπτέμβρη) εστίες του ιού εμφανίστηκαν σε πολλές χώρες του βόρειου ημισφαιρίου, το χειμώνα του 1968. Στις περισσότερες από αυτές, η ασθένεια εκδηλώθηκε με ήπια μορφή και δεν προκάλεσε μεγάλη αύξηση θανάτων. Ωστόσο σε μερικές από αυτές ο αριθμός των θανάτων ήταν δυσανάλογα μεγάλος. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι τα θύματα ήταν μεταξύ 50 κι 100 χιλιάδες, ενώ στη Γαλλία 31 χιλιάδες. Ο Δεκέμβριος του 1968 κι ο Ιανουάριος του 1969 ήταν οι μήνες κορύφωσης της γρίπης.

Τον Ιανουάριο του 1969, που εμφανίστηκε ο ιος στη Δυτική Ευρώπη, δεν προκάλεσε ιδιαίτερα προβλήματα και τον Μάιο οι περισσότεροι πίστεψαν ότι εξαλείφτηκε.  Η αισιοδοξία ήταν τόσο έκδηλη που τον Οκτώβριο του 1969, όταν ο ΠΟΥ συγκάλεσε ένα διεθνές συνέδριο για τη γρίπη του Χονγκ Κονγκ στην Ατλάντα, οι επιστήμονες θεώρησαν ότι η πανδημία είχε τελειώσει, και μάλλον τα πήγαν καλά: “Δεν υπήρξε μεγάλη θνησιμότητα, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες”, κατέληξε ο Αμερικανός Charles Cockburn. Τον Δεκέμβριο, όμως ήρθε το κρύο ντους. Ο ιός επέστρεψε στην Ευρώπη με άγριες “διαθέσεις”. Η γηραιά Ήπειρος είχε παραμελήσει να ετοιμάσει ένα κατάλληλο εμβόλιο και το πλήρωσε.

Οι περισσότεροι θάνατοι, προέκυψαν κυρίως λόγω της πολύ μεγάλης εξάπλωσής του ιού. Αν και πέθαναν 1 εκατομμύριο άνθρωποι, συγκριτικά με τις δυο προηγούμενες πανδημίες του 20ου αιώνα, η «γρίπη του Χονγκ Κονγκ» είχε το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας, το οποίο δεν ξεπερνούσε το 0,5%, λόγω του ότι υπήρχε μερική ανοσία, υπήρχαν πολύ καλύτερα αντιβιοτικά, και ένα εμβόλιο κυκλοφόρησε μόλις ένα μήνα μετά την έξαρση της επιδημίας στις ΗΠΑ.

Τα επόμενα χρόνια, η γρίπη ξαναεμφανίστηκε αλλά χωρίς να προσβάλλει τόσο μεγάλο αριθμό ανθρώπων, αφού είχε κατασκευασθεί το κατάλληλο εμβόλιο μετά το τέλος την πανδημίας. Στο νότιο ημισφαίριο η πανδημία ξεκίνησε τον Μάιο-Ιούνιο 1969 και ήταν κλινικά ήπια (πηγή 1, πηγή 2).

Πάραυτα την εποχή εκείνη τα πράγματα ήταν αρκετά διαφορετικά από σήμερα, οι άνθρωποι δεν έδωσαν την ίδια διάσταση στην αρρώστια, τον αριθμό των νεκρών και τις καταμετρήσεις, ενώ οι κυβερνήσεις δεν πήραν σχεδόν κανένα προστατευτικό μέτρο. Βέβαια σε κάποιες περιπτώσεις η εικόνα ήταν δραματική:

«Οι άνθρωποι έφθαναν με φορεία, σε δραματική κατάσταση. Πέθαιναν από πνευμονική αιμορραγία, με μπλαβιά χείλη, γκρίζοι. Ήταν όλων των ηλικιών, 20, 30, 40 ετών και άνω»,

αναφέρει χαρακτηριστικά για την κατάσταση που αντιμετώπιζαν τα κατάμεστα νοσοκομεία εκείνης της περιόδου στη Γαλλία ο λοιμωξιολόγος Πιερ Ντελαμονικά στην εφημερίδα Liberation.

Δύσκολα βρίσκει κάποιος πρωτοσέλιδα στον τύπο για το θέμα. Δεν υπήρξαν lockdown, ιατρικά ανακοινωθέντα, ενημέρωση από υπεύθυνους, δεν υπήρχε πίεση στις κυβερνήσεις. Ήταν μια εποχή αναταράξεων κι αλλαγών, υπήρχαν τόσα άλλα θέματα που απασχολούσαν τον κόσμο όπως ο πόλεμος στο Βιετνάμ, ο Μάης του 68, ο πόλεμος της Μπιάφρας, τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στη σελήνη. Ταυτόχρονα η εμπιστοσύνη στην πρόοδο, στην επιστήμη και στα νέα της όπλα, τα εμβόλια και τα αντιβιοτικά που έκαναν θαύματα, εξολοθρεύοντας, για παράδειγμα, τη μάστιγα της φυματίωσης, ήταν απόλυτη. Στην κορύφωση της επιδημίας στη Γαλλία, το χειμώνα του 1969, οι εφημερίδες της χώρας κάνουν λόγο για μια απλή επιδημία κι όχι για πανδημία, ενώ το δημοφιλές μουσικό φεστιβάλ Woodstock, πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1969, στη μέση της πανδημίας (φυσικά οποιοσδήποτε συσχετισμός μεταξύ εκείνης της εποχής και της σημερινής, είναι εντελώς άστοχος, αφού τα δεδομένα σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο είναι τελείως διαφορετικά).

Η επιδημία στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, όπως συνέβη τότε στις περισσότερες χώρες του κόσμου, δεν υπήρξε επίσημη καταγραφή κρουσμάτων και θανάτων, δεν πάρθηκαν ιδιαίτερα μέτρα και δεν δόθηκε δημοσιότητα στο γεγονός. Παρόλα αυτά μπορούμε μέσω του τύπου της εποχής (συνυπολογίζοντας την κατάσταση που είχε επιβάλει στον τύπο η χούντα) να ακολουθήσουμε νοητικά την εξέλιξη της νόσου και να πληροφορηθούμε, όσο το δυνατόν, για τα γεγονότα.

Ακολουθούν με χρονολογική σειρά, δημοσιεύματα εφημερίδων εκείνης της εποχής :

Τέλος του 1969, η πανδημία έχει κάνει την αισθητή την παρουσία της στην Ελλάδα στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα.

Κρούσματα, θάνατοι ξεκινούν να ανακοινώνονται (όχι καθημερινά και συστηματικά).

Η επιδημία έχει ξεφύγει από τα αστικά κέντρα. 3000 εμβόλια όλα κι όλα διαθέτει η χώρα. Κρούσματα και θάνατοι και στην επαρχία.

Αρχή της χρονιάς κι απ΄ότι φαίνεται μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει νοσήσει, ακόμη και σε περιοχές με λιγότερο πληθυσμό και απομακρυσμένα χωριά. Συνεχίζουμε να διαβάζουμε για άρρωστους και νεκρούς. Τα εμβόλια είναι ελάχιστα και προορίζονται κυρίως για το νοσηλευτικό προσωπικό.

Η μισή Αττική έχει προσβληθεί από τον ιό. Σκέψεις για τα σχολεία.

Αρχές της σχολικής χρονιάς και τα σχολεία, σε κάποιες περιοχές, κλείνουν για λίγες ημέρες. Άνθρωποι (με υποκείμενα νοσήματα) συνεχίζουν να αποδημούν λόγω της γρίπης.

Ο αριθμός των κρουσμάτων αναφέρεται ότι μειώνεται, αλλά στην επαρχία συνεχίζουν οι θάνατοι ακόμη και σε μικρότερες ηλικίες.

Μια αποτίμηση της κατάστασης, χωρίς ιδιαίτερες λεπτομέρειες, ενώ φαίνεται ότι τα πράγματα πάνε καλύτερα και τα κρούσματα μειώνονται. Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει πλέον νοσήσει.

Η επιδημία περνά σε φάση ύφεσης.

Τέλος σύμφωνα με τα διαθέσιμα επίσημα στοιχεία από α) τα τεύχη στατιστικής επετηρίδας της Ελλάδος και β)δελτία στατιστικής κοινωνικής πρόνοιας και υγιεινής, της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδας, των ετών 1966 ως 1974, η αύξηση των κρουσμάτων της γρίπης του ιού Α(H3N2) , αν και δεν καταγράφεται εμφανώς στα δελτία, είναι εμφανής αφού συμμετείχε στην εντυπωσιακή άνοδο όλων των στατιστικών γενικά της γρίπης (εποχιακής και μη) στα έτη 1969-1970.

Στον παρακάτω πίνακα καταγράψαμε ανά έτος τους ασθενείς με “γρίπη” α)που εξήλθαν από τα νοσοκομειακά ιδρύματα β)τους θανάτους και γ)τα “δηλωθέντα κρούσματα λοιμωδών νόσων”, που αναφέρονται στα δελτία.

Εν κατακλείδι, σύμφωνα με διαθέσιμα τα στοιχεία, ο ισχυρισμός ότι την περίοδο της χούντας η πανδημία της γρίπης “δεν ακούμπησε” την Ελλάδα, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Σχετικά άρθρα:

Είναι αλήθεια πως κατά τα 7 χρόνια της Χούντας δεν είχαμε πυρκαγιές στην Ελλάδα;

Ο ψευδής ισχυρισμός ότι ο Παπαδόπουλος έδιωξε Πακιστανούς μετανάστες από την Ελλάδα