Όχι, αυτά τα βίντεο δεν αποκαλύπτουν ελικόπτερα να ξεκινούν πυρκαγιές για να μας πείσουν για την κλιματική αλλαγή

Σύμφωνα με αναρτήσεις που κυκλοφόρησαν τον Ιούλιο του 2022, ορισμένα βίντεο αποκαλύπτουν πώς ελικόπτερα προκαλούν σκόπιμα, εκ του μηδενός, πυρκαγιές ή τις ενισχύουν, προκειμένου να μας πείσουν ότι αυτές αποτελούν αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, ο εν λόγω ισχυρισμός είναι ψευδής.

Παράδειγμα σχετικών αναρτήσεων στο Facebook:

Τι ισχύει

Βίντεο 1

Το πρώτο βίντεο δεν είναι πρόσφατο, αλλά έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο ήδη από τον Αύγουστο του 2018.

Συγκεκριμένα, η παλαιότερη (και πιθανότατα αρχική) εμφάνιση του βίντεο είναι στις 23/08/2018 στη σελίδα Facebook “Arduini Helicopters“, που εδρεύει στην επαρχία του Καναδά Βρετανική Κολομβία. Σχετίζεται με την ιδιωτική εταιρία ελικοπτέρων Arduini Helicopters Ltd, με ιδρυτή τον Tom Arduini.

Στα σχόλια της ανάρτησης, αλλά και σε ξεχωριστή ανάρτηση της εν λόγω σελίδας, απευθύνονται ευχαριστίες προς τον «Paul Buxton-Carr» που αναφέρεται ως ο αρχικός λήπτης του βίντεο.

Ο Paul Buxton-Carr είναι γνωστός πρώην αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος της Βρετανικής Κολομβίας, κυβερνήτης εναέριων πυροσβεστικών μέσων, και έχει δώσει συνεντεύξεις σε γνωστά ΜΜΕ όπως New York Times και CBS. Έχει μάλιστα βραβευθεί από την πολιτεία για την προσφορά του στην κατάσβεση πυρκαγιών.

Η ομάδα διασταύρωσης ειδήσεων του AFP ήρθε σε επικοινωνία μέσω email με τον κ. Buxton-Carr το 2019, και εκείνος τους δήλωσε τα εξής:

Κατέγραψα αυτές τις εικόνες στις 21 Αυγούστου 2018 ,κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων για την καταπολέμηση της πυρκαγιάς στο συγκρότημα Baezaeko, λίγα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Quesnel, στη Βρετανική Κολομβία. Έχω την αρχική λήψη στο τηλέφωνό μου.

Παράλληλα, είχαν συνομιλία και με τον πιλότο Tom Arduini, τον προαναφερθέντα διαχειριστή της σελίδας που ανέβασε αρχικά το εν λόγω βίντεο. Συγκεκριμένα, δήλωσε στο AFP το 2019 τα εξής:

Σε αυτό το βίντεο, βλέπετε πραγματικά ένα ελικόπτερο από την εταιρεία μου, κυβερνώμενο από εμένα, να καταπολεμά μια πυρκαγιά εδώ στη Βρετανική Κολομβία, τον Αύγουστο του περασμένου έτους.

Αυτό που κάνουμε στο βίντεο, είναι μια προσπάθεια να ελέγξουμε τη φωτιά με φωτιά. Γίνεται μια αντιπυρική ζώνη, μια ζώνη χωρίς διαθέσιμη καύσιμη ύλη, μπροστά από τη φωτιά, μετά χρησιμοποιούμε το ελικόπτερο μου και τον πυρσό για να μεταφέρουμε τη φωτιά προς τον στόχο.

Αν κοιτάξετε προσεκτικά, μπορείτε να δείτε άλλα ελικόπτερα να ρίχνουν νερό στην άλλη πλευρά του της φωτιάς, για να προστατεύσουν την περιοχή που δεν έχει καεί. Αυτό κάνει τη φωτιά πιο ελεγχόμενη.

Πράγματι, η Πυροσβεστική Υπηρεσία της Βρετανικής Κολομβίας είχε γράψει εκείνη την ημέρα (21/08/2018) στο Facebook ότι διεξάγονταν ή επρόκειτο να διεξαχθούν επιχειρήσεις ελεγχόμενης καύσης.

Όπως γράψαμε σε προηγούμενο άρθρο μας, η τεχνική της ελεγχόμενης ή προδιαγεγραμμένης καύσης [βλ. τους όρους αντιπύρ, controlled burning, prescribed fire] πέραν των γεωργικών ή άλλων χρήσεών της στην καύση χορτολιβαδικών εκτάσεων [δείτε τι προβλέπει στην Ελλάδα η Πυροσβεστική Διάταξη υπ’ αριθ. 9], χρησιμοποιείται διεθνώς ως τεχνική πρόληψης για την υγεία ενός δάσους ή ενός οικοσυστήματος ή και ως προληπτική τεχνική αντιμετώπισης μιας πυρκαγιάς.

Είτε προληπτικά, είτε προς αντιμετώπιση εν εξελίξει πυρκαϊάς, σημαντικό είναι, μεταξύ άλλων, η μείωση και ελεγχόμενη διαχείριση διαθέσιμης καύσιμης ύλης. Αν και όχι συχνή τακτική σε ελλαδικές πυρκαγιές, σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, ή η Ισπανία, το αντιπύρ δεν είναι καθόλου άγνωστη τεχνική.

Βίντεο 2

Το δεύτερο βίντεο είχε κυκλοφορήσει ξανά και το 2020 και τα Ellinika Hoaxes είχαν αναρτήσει αναλυτικό άρθρο κατάρριψης. Αναρτήσεις αυτού του βίντεο εντοπίζονται και στο TikTok το 2021.

Το συγκεκριμένο βίντεο κυκλοφορεί στα κοινωνικά δίκτυα από τις 22 Αυγούστου 2020, όταν αναρτήθηκε αρχικά στο Facebook και το Instagram, από θεματική σελίδα με περιεχόμενο σχεδόν αποκλειστικά σχετιζόμενο με πυροσβέστες και κατάσβεση πυρκαγιών [Fireman323].

Στην αρχική δημοσίευση του βίντεο αναφέρονται τα εξής:

Δαυλός ψεκασμού – φλόγιστρο ελικοπτέρου [Heli-Torch]
– Πολεμώντας τη Φωτιά με Φωτιά
[…]
– Ποιος μπορεί να μου πει γιατί καίνε και πώς στην πραγματικότητα λέγεται αυτό το εργαλείο;
– Δεν καίμε απλώς το δάσος. Αυτή είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται απέναντι σε πυρκαγιές, αλλά και για άλλες χρήσεις.
Ευχαριστώ αδελφέ […] που το έστειλες, μείνε ασφαλής εκεί πάνω!

Σε επικοινωνία που είχαν τα Ellinika Hoaxes το 2020 με τον Καναδό πυροσβέστη που τράβηξε το βίντεο και το απέστειλε στην παραπάνω σελίδα, λάβαμε την εξής διευκρίνιση:

Πρόκειται για τεχνική πυρόσβεσης που λέγεται προδιαγεγραμμένη καύση. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση πυρκαγιών που είναι εκτός ελέγχου. Πολλοί άνδρες και γυναίκες διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να κατασβήνουν πυρκαγιές ως πυροσβέστες. Είναι θλιβερό να βλέπουμε τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν τα βίντεό μας και να δείχνουν τέτοια ασέβεια».

Επικαλούμενος λόγους υπηρεσιακού απορρήτου, δεν ήταν σε θέση να δώσει ακριβείς πληροφορίες για τον τόπο και χρόνο διεξαγωγής της περιγραφόμενης επιχείρησης στον Καναδά.

Βίντεο 3

Το τρίτο βίντεο κυκλοφορεί στο διαδίκτυο (σε Twitter, Gfycat, YouTube) τουλάχιστον από τον Οκτώβριο του 2017, και οι σήμερα διαθέσιμες αναρτήσεις αναφέρουν ως πηγή μια διαγραμμένη πλέον δημοσίευση από το Instagram.

Οι λεζάντες παρέπεμπαν εξαρχής στην τεχνική της αντιμετώπισης πυρκαγιάς με στοχευμένη φωτιά.

Ενώ δεν έχει προκύψει με σαφήνεια ποιος τράβηξε το συγκεκριμένο βίντεο, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ή απόδειξη ότι το πυροσβεστικό ελικόπτερο προέβη σε κάτι διαφορετικό από την τεχνική του αντιπυρός.

Συμπέρασμα

Τα εξεταζόμενα βίντεο κυκλοφορούν εδώ και χρόνια στο διαδίκτυο, και συνδέονται με την γνωστή διεθνώς πυροσβεστική τεχνική της ελεγχόμενης καύσης (αντιπύρ), με σκοπό την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών και τη διαχείριση τις καύσιμης ύλης. Δεν αποτελούν απόδειξη ότι οι δασικές πυρκαγιές δημιουργούνται κακόβουλα μέσω ελικοπτέρων, προκειμένου να δοθεί κάποια πλαστή εντύπωση περί κλιματικής κρίσης.