Η θνησιμότητα των παιδιών ΔΕΝ πενταπλασιάστηκε μετά την έναρξη των εμβολιασμών τους για την COVID-19

Μεγάλη αναπαραγωγή γνώρισε ο ισχυρισμός ότι οι θάνατοι μεταξύ των παιδιών ηλικίας 0-14 ετών έχουν αυξηθεί κατά 552% στην Ευρωπαική Ένωση, κάτι που οφείλεται στους εμβολιασμούς κατά της COVID-19. Ο ισχυρισμός βασίζεται στη συνέντευξη που έδωσε ο καρδιολόγος Αργύρης Νταλιάνης στις 11 Ιανουαρίου 2023 στον FOCUS FM 103.6 και αναπαράχθηκε από χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ελληνικά μέσα ενημέρωσης και ιστολόγια. Ωστόσο, πρόκειται για διαστρέβλωση των πραγματικών δεδομένων.

Παραδείγματα: focusfm.gr, oparlapipas.gr, aegeanews.gr, karditsastakra.com, loutrakiodusseas.blogspot.com, paratolmosblog.blogspot.com.

Παραθέτουμε το βασικό απόσπασμα της συνέντευξης του κ. Νταλιάνη, το οποίο παρατίθεται στα εν λόγω δημοσιεύματα:

Aπό τον Μάιο του ’21, που ξεκινάνε εμβολιασμοί παιδιών από 5 ετών και άνω μέχρι το Νοέμβριο του ’22, μέσα δηλαδή περίπου σε ενάμιση χρόνο, έχουμε αύξηση των θανάτων παιδιών από 5-15 ετών κατά 552%. Αύξηση θανάτων παιδιών 5 έως 15 ετών. 552%. Από τότε που ξεκινάνε τα εμβόλια για τον κορωνοϊό. (0:00- 0:39)

Παραδείγματα αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Ακολουθεί χαρακτηριστικό κείμενο που αναπαράγεται σε αναρτήσεις στο Facebook από χρήστες, που παραθέτουν τον ισχυρισμό του καρδιολόγου:

Ο κ. Νταλιάνης στέκεται στους θανάτους που συνεχώς αυξάνονται μετά την έναρξη των εμβολι-ασμών: «Το τραγικό δεν είναι να βγαίνει ο κάθε ειδικός και να λέει όλα αυτά που ακούγονται σχετικά με τον εμβολ-ιασμό ακόμα και για τη γρίπη. Τα στοιχεία είναι γροθιά στο στομάχι, γροθιά στο κατεστημένο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από τον Μάϊο του ’21, που ξεκινάνε εμβολια-σμοί παιδιών από 5 ετών και άνω μέχρι το Νοέμβριο του ’22, έχουμε αύξηση των θανάτων παιδιών από 5-15 ετών σε 552%. 552%! Από τότε που ξεκινάνε τα εμβ-όλια για τον κο-ρωνοϊό».

Εδώ τα πράγματα έχουν ξεφύγει. Ας ψάξει οποιοσδήποτε. Συνάδελφος, πολίτης, όποιος νομίζει τέλος πάντων. Που αλλού υπάρχει αυτή η εμβολια-στική πολιτική στην Ευρώπη; Που να μιλάνε για χορήγηση εμβο-λίων ακόμα και για τη γρίπη. Μήπως τους έχει στοιχίσει το γεγονός ότι τα παιδιά δεν έχουν νοσήσει σοβαρά είτε από κορ-ωνοϊό είτε από γρίπη, προσθέτει οργισμένος.

Τι ισχύει

Εισαγωγή

Οι εν λόγω δηλώσεις βασίζονται σε δημοσίευμα της συνωμοσιολογικής ιστοσελίδας “The Expose”, η οποία έχει διαστρεβλώσει επανειλημμένα τα δεδομένα αναφορικά με την ασφάλεια του εμβολιασμού κατά της COVID-19, όπως εμείς όπως και άλλοι ελεγκτές γεγονότων έχουμε δείξει σε σειρά άρθρων μας.

Χρειάζεται να υπογραμμιστεί ότι ενώ ο τίτλος του επίμαχου δημοσιεύματος έκανε λόγο για γενική αύξηση θανάτων 552%, το κείμενο απέδιδε αυτό το ποσοστό μόνο τους υπερβάλλοντες θανάτους. Καθώς οι υπερβάλλοντες θάνατοι αποτελούν μόνο ένα μικρό μέρος των συνολικών θανάτων, οι δύο ισχυρισμοί αναφέρονται σε πολύ διαφορετικά μεγέθη θανάτων, όπως θα δούμε και παρακάτω.

Η “The Expose” παρέπεμψε σε δεδομένα του EuroMOMO (Ευρωπαϊκό Έργο Παρακολούθησης Θνησιμότητας) ως την πηγή των επίσημων δεδομένων παιδικής θνησιμότητας στην Ευρώπη.

Χρειάζεται να αναφέρουμε ότι το EuroMOMO είναι ένα έργο που συλλέγει δεδομένα για τη θνησιμότητα από 29 ευρωπαϊκές χώρες, με επικεφαλής επιστήμονες στο Statens Serum Institute στη Δανία, για τον εντοπισμό και τη μέτρηση υπερβάλλοντος αριθμού θανάτων που σχετίζονται με τη γρίπη και άλλες πιθανές απειλές για τη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με τον ιστότοπό του, έχει υποστηριχθεί και έχει συνεργαστεί στενά με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και το Περιφερειακό Γραφείο για την Ευρώπη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

Ανατρέξαμε στα επίμαχα δεδομένα της EuroMOMO, και παρουσιάζουμε τους σχετικούς δείκτες θανάτου από την 22η εβδομάδα του κάθε έτους έως την 44η του επόμενου έτους, όπως και στο επίμαχο δημοσίευμα. (Τα ακριβή νούμερα διαφοροποιούνται μερικώς λόγω της προσθήκης πληρέστερων δεδομένων από το EuroMOMO, αλλά τα συνολικά συμπεράσματα δεν μεταβάλλονται.) Το επίμαχο υπολογιστικό φύλλο είναι διαθέσιμο εδώ.

Από τα στοιχεία μπορούν να εξαχθούν 3 σχετικοί δείκτες:

• τα απόλυτα νούμερα θανάτων, στα οποία αναφέρεται και ο επίμαχος ισχυρισμός,
• οι ασυνήθιστοι θάνατοι από το επίπεδο αναφοράς (baseline), το οποίο επίπεδο αποτελεί το εκτιμώμενο νούμερο των θανάτων που θα λάμβαναν χώρα φυσιολογικά,
• οι ασυνήθιστοι θάνατοι εκτός των φυσιολογικών ορίων, τα οποία όρια κυμαίνονται σε ένα εύρος γύρω από το επίπεδο αναφοράς.

Καταρχάς, από τα στοιχεία προκύπτει ότι τη σεζόν 2021-2022, είχαν λάβει χώρα 27 χιλιάδες θάνατοι, δηλαδή ελαφρώς λιγότεροι, όχι περισσότεροι από τους περίπου 28 χιλιάδες των σεζόν 2017-2018 και 2018-2019.

Το γεγονός ότι ουδέποτε καταγράφηκε πενταπλασιασμός της παιδικής θνησιμότητας, επιβεβαίωσε και ο επίκουρος καθηγητής Δημόσιας Υγείας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου και στέλεχος του EuroMOMO, Θεόδωρος Λύτρας. Σε σχετικό σχολιασμό της συνέντευξης του κ. Νταλιάνη στο Twitter, ο κ. Λύτρας μίλησε για «αυταπόδεικτα ψεύδη», παραθέτοντας το επίμαχο γράφημα θνησιμότητας της EuroMOMO:

Στη συνέχεια ο κ. Λύτρας παρέθεσε ένα ακόμα πιο αναλυτικό γράφημα, με στοιχεία της Eurostat για τις ηλικίες 5-9 και 10-14 ετών. Συγκεκριμένα, έγραψε στο Twitter: «Όπως και να το δει κανείς, αύξηση θανάτων και μάλιστα “+552%” δεν υπάρχει παρά στη νοσηρή φαντασία ορισμένων…».

Οι προειδοποιήσεις του EuroMOMO απέναντι στην παρερμηνεία των δεδομένων του

Αναλογικά υψηλότεροι θάνατοι κατά τη σεζόν 2021-2022, καταγράφονται μόνο σε συγκρίσεις με το επίπεδο αναφοράς θνησιμότητας και τα φυσιολογικά όρια θνησιμότητας, όπως φαίνεται στην προαναφερόμενη ανάλυσή μας επί των στοιχείων του EuroMOMO. Ωστόσο, η εν λόγω αύξηση είναι πιθανότατα επίπλαστη.

Το ενημερωτικό δελτίο του EuroMOMO για την 36η εβδομάδα του 2022 (4-10 Σεπτεμβρίου) ανέφερε ότι, από τα μέσα του 2021, είχε παρατηρηθεί μια ασυνήθιστη αύξηση στους θανάτους στην ηλικιακή ομάδα 0-14 ετών, και εξετάζονταν οι πιθανές αιτίες, σε συνεννόηση με τις συμμετέχουσες χώρες στο δίκτυο. [πηγή]

Ωστόσο, το δελτίο εξηγούσε επίσης ότι από την έναρξη της πανδημίας, το μοντέλο δεν μπορούσε να συμπεριλάβει δεδομένα συνηθισμένης θνησιμότητας, παρά μόνο αβέβαιες εκτιμήσεις της, γεγονός που μπορεί να οδηγούσε και σε αναξιόπιστες εκτιμήσεις υπερβάλουσας θνησιμότητας. Επίσης, το δελτίο τόνιζε ότι η EuroMOMO δεν συλλέγει δεδομένα πέραν των στοιχείων θνησιμότητας, για να απαντήσει σε ερωτήσεις για την αιτιότητα στα ευρήματα θνησιμότητας. 

Ως εκ τούτου, το δελτίο κατέληγε ότι τα αποτελέσματα του EuroMOMO δεν θα πρέπει, σε καμία περίπτωση, να αναφέρονται ως «αποδεικτικά στοιχεία» για τυχόν υποκείμενες αιτίες ασυνήθιστων θανάτων.

Περί τον ένα μήνα μετά, το δελτίο της 41ης εβδομάδας του EuroMOMO, έγραψε αναλυτικότερα ότι η τάση αύξησης θνησιμότητας στις ηλικίες 0-14 ετών εξηγούνταν επαρκώς από τον προαναφερόμενο μεθοδολογικό παράγοντα, και ήταν πιθανότατα επίπλαστη. Το δελτίο τόνισε επίσης ότι αυτός ο παράγοντας καθιστούσε άκυρες τις διαδοχικές προσθέσεις θνησιμότητας εντός της πανδημίας, οι οποίες θα έτειναν να συσσωρεύουν ολοένα και υψηλότερη επίπλαστη θνησιμότητα με κάθε πρόσθεση. [πηγή]

Το δελτίο έκλεισε τονίζοντας:

Με άλλα λόγια, το σύστημα επιτήρησης θνησιμότητας EuroMOMO, στην πραγματικότητα δεν ανιχνεύει περισσότερους θανάτους μεταξύ των ατόμων ηλικίας 0-14 ετών κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης πανδημίας COVID-19 σε σχέση με την περίοδο πριν από την πανδημία, παρότι οι συσσωρευμένες μετρήσεις που αναφέρονται στον ιστότοπο του EuroMOMO φαίνεται να υποστηρίζουν κάτι τέτοιο.

Μια εβδομάδα μετά, η προειδοποίηση προστέθηκε και στην ενότητα γραφημάτων του EuroMOMO:

Λάβετε υπόψη ότι τα σωρευτικά αποτελέσματα υπερβάλλουσας θνησιμότητας για την περίοδο της πανδημίας COVID-19 ενδέχεται να είναι αναξιόπιστα, λόγω ορισμένων προβλημάτων μοντελοποίησης.

Οι ίδιες παρατηρήσεις επανειλήφθηκαν σε κάθε ένα δελτίο του EuroMOMO έκτοτε, συμπεριλαμβανομένου του πιο πρόσφατου (6η εβδομάδα του 2023).

Τελικά, μερικές εβδομάδες μετά, παρά τις πολυάριθμες προειδοποιήσεις του EuroMOMO, η συνωμοσιολογική ιστοσελίδα “The Expose” ανέρτησε το παραπλανητικό δημοσίευμα που έκανε λόγο για αύξηση της παιδικής θνησιμότητας. Δύο μήνες μετά, ακολούθησε η αναπαραγωγή του διπλά προβληματικού τίτλου του δημοσιεύματος από τον κ. Νταλιάνη, ως επίσημο δεδομένο, στην επίμαχη συνέντευξη.

Αβάσιμη σύνδεση του εμβολιασμού με απροσδόκητη θνησιμότητα

Ακόμη και αν η συσσωρευμένη θνησιμότητα του EuroMOMO αποτελούσε έγκυρο δείκτη, η σύνδεση με τον εμβολιασμό θα παρέμενε αναπόδεικτη, καθώς δεν έλαβε χώρα ούτε προσεγγιστική προσπάθεια συσχετισμού με τις χορηγούμενες εμβολιαστικές δόσεις, πόσο μάλλον προσπάθεια στάθμισης των πολυάριθμων άλλων παραγόντων που επηρεάζουν τη θνησιμότητα. Οι εν λόγω μελέτες ονομάζονται «οικολογικές», και ακόμη και σε ιδανικές συνθήκες, θεωρούνται χαμηλής αξιοπιστίας.

Αντίθετα, ορθές συγκρίσεις εμβολιασμένων και μη πληθυσμών, έχουν βρει ότι ο εμβολιασμός συνδέεται με μείωση θνησιμότητας, όχι αύξηση. Την υψηλότατη ασφάλεια του εμβολιασμού έχουν επιβεβαιώσει και πολυάριθμες ενδελεχείς μελέτες ανά τον κόσμο, έναντι στα σοβαρά ρίσκα της COVID-19.

Όπως εξηγεί η ομάδα ελέγχου γεγονότων Health Feedback, η οποία επικεντρώνεται στην παραπληροφόρηση σε θέματα υγείας, έχει παρατηρηθεί μια ευρύτερη αύξηση θνησιμότητας κατά το 2022, στο σύνολο των ηλικιακών ομάδων και των δυτικών χωρών. Ωστόσο, αυτή οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της COVID-19, των καλοκαιρινών καυσώνων στην Ευρώπη και των μεγάλων κρίσεων που υπέστη το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Έτσι, η η ομάδα καταλήγει γράφοντας:

Η υπερβάλλουσα θνησιμότητα το 2022 είναι πιθανότατα το αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης πολλαπλών παραγόντων και όχι μιας ενιαίας συνολικής αιτίας, και ο διαχωρισμός της συμβολής κάθε παράγοντα στην υπερβάλλουσα θνησιμότητα αποτελεί πρόκληση. Τα δεδομένα που διαθέτουμε υποδεικνύουν μερικές εύλογες εξηγήσεις για την υπερβάλλουσα θνησιμότητα, αλλά ο εμβολιασμός κατά της COVID-19 δεν είναι μία από αυτές.

Συμπέρασμα

Δεν αληθεύει ότι οι θάνατοι των παιδιών ηλικίας 5-15 ετών στην Ε.Ε. έχουν αυξηθεί κατά 552%, εξαιτίας των εμβολιασμών κατά της COVID-19. Σε απόλυτα νούμερα, την αναφερόμενη περίοδο από την έναρξη των παιδικών εμβολιασμών, οι θάνατοι έχουν μειωθεί ελαφρώς σε σχέση με τα 3 χρόνια προ της πανδημίας, δεν έχουν αυξηθεί. Αύξηση παρατηρείται μόνο με κριτήριο την συσσώρευση της απροσδόκητης θνησιμότητας, που αποτελεί μικρό μέρος των συνολικών θανάτων.

Ωστόσο, ο αρμόδιος θεσμός έκδοσης των εν λόγω στοιχείων, EuroMOMO, έχει εξηγήσει ότι η αναφερόμενη αύξηση είναι πιθανότατα επίπλαστη, καθώς το μοντέλο του δεν έχει μπορέσει να σταθμιστεί κατάλληλα έπειτα από την έναρξη της πανδημίας.

Το εν λόγω σφάλμα εντείνεται ειδικά έπειτα από προσθέσεις θνησιμότητας σε βάθος πολλών εβδομάδων, όπως και στον επίμαχο ισχυρισμό. Ανεξαρτήτως, ακόμη και αν ο αναφερόμενος δείκτης ήταν έγκυρος, δεν ακολουθείται δόκιμη μεθοδολογία συσχετισμού με τον εμβολιασμό, και πολυάριθμες μελέτες υψηλής ποιότητας έχουν αντιθέτως δείξει ότι αυτός μειώνει την θνησιμότητα.