Για την εικονική περίφραξη ζώων ΔΕΝ χρησιμοποιούνται ενέσεις νανοσωματιδίων

Τις τελευταίες μέρες διαδίδεται ισχυρισμός στα ελληνικό Facebook, σύμφωνα με τον οποίο θα χορηγούνται ενέσιμα νανοσωματίδια σε κοπάδια, προκειμένου να περιορίζονται εντός εικονικών φρακτών. Συγκεκριμένα, δε θα χρειάζεται υλική περίφραξη καθώς λόγω του περιεχομένου της ένεσης, τα ζώα  θα υπόκεινται σε ηλεκτρικό σοκ εάν κινηθούν εκτός των επιτρεπόμενων ορίων. Οι δημοσιεύσεις πλαισιώνονται από βίντεο που δείχνει βοοειδή με ηλεκτρονικά κολάρα, τα οποία κινούνται σε οριοθετημένες περιοχές ή/και από σύνδεσμο που παραπέμπει σε βιβλιογραφία που σχετίζεται με τις τεχνολογίες βελτίωσης συστημάτων βόσκησης γαλακτοπαραγωγικών ζώων.

Παραδείγματα στο Facebook:

Πλαίσιο

Η εικονική περίφραξη, γνωστή και ως εικονική βοσκή, είναι μια σχετικά νέα τεχνολογία που επιτρέπει στους κτηνοτρόφους να ελέγχουν την κατανομή των ζώων σε τοπία λιβαδιών χωρίς φυσικούς φράκτες. Τα ζώα φορούν περιλαίμια στα οποία χρησιμοποιείται τεχνολογία GPS ώστε να σχηματιστεί ένας εικονικός φράκτης που ορίζεται από τον κτηνοτρόφο ή τον διαχειριστή γης. Όταν τα ζώα φτάσουν στο προκαθορισμένο όριο, εκπέμπονται ακουστικά ερεθίσματα (μια σειρά δυνατών μπιπ) από το κολάρο. Εάν τα ζώα συνεχίσουν την κατεύθυνση του ταξιδιού τους πέρα ​​από τα όρια του εικονικού φράχτη, υφίστανται ένα ήπιο ηλεκτρικό σοκ. [πηγή]

Το ενδιαφέρον για την εικονική περίφραξη των ζώων είναι αυξημένο λόγω των πιθανών πλεονεκτημάτων για τη διαχείριση της βόσκησης, τη μείωση της εργασίας και τη χρήση σε περιοχές όπου η συμβατική περίφραξη μπορεί να μην είναι πρακτική. Αντί να περιορίζει τα ζώα μέσα σε ένα φυσικό φράγμα, το σύστημα της εικονικής περίφραξης βασίζεται στην αντίδραση του ζώου σε ένα ηχητικό σήμα ή σε ένα ηλεκτρικό ερέθισμα που θα το κάνει να παραμείνει στην καθορισμένη περιοχή. Η εφαρμογή της εικονικής περίφραξης για τον έλεγχο των κινήσεων των ζώων έχει εφαρμοστεί σε πολλά είδη, συμπεριλαμβανομένων και βοοειδών. [πηγή]

Τι ισχύει

Η επιστημονική αρθρογραφία που περιλαμβάνεται στις αναπαραγωγές, αναφέρεται σε νέες τεχνολογίες εικονικής περίφραξης καθώς και σε drones και αυτόνομα οχήματα για τη διασφάλιση ζητημάτων όπως η υγεία των ζώων, η σίτηση ή η μετακίνησή τους.

Εξετάστηκε αρχικά σχετικό επιστημονικό άρθρο (Precision technologies to improve dairy grazing systems) καθώς στις υπό εξέταση αναπαραγωγές δίνεται (μέσω συνδέσμου) ως δήθεν τεκμήριο που αποδεικνύει τη χορήγηση ένεσης στα ζώα που περικλύζονται από εικονική περίφραξη. Ωστόσο, δε βρέθηκε καμία αναφορά σε ενέσεις οι οποίες είναι απαραίτητο να γίνουν στα ζώα προκειμένου να ενεργοποιηθεί το ηλεκτρικό σοκ που τα περιορίζει ή να λειτουργήσει η εικονική περίφραξη εν γένει.

Συγχρόνως ερευνήθηκε συναφής βιβλιογραφία [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4], στην οποία επίσης δεν εντοπίστηκε καμία πληροφορία που να επαληθεύει την εν λόγω αξίωση.

Το βίντεο που διαμοιράζεται σε τμήμα των αναπαραγωγών αποτελεί οπτικοακουστικό υλικό της Nofence, μίας εταιρείας με έδρα τη Νορβηγία, η οποία ιδρύθηκε το 2011 και δραστηριοποιείται στον τομέα της εικονικής περίφραξης ως εναλλακτικής της μόνιμης ηλεκτρικής περίφραξης.

Αποτελεί μέρος μιας σειράς που έχει δημοσιευτεί από την ίδια την εταιρεία, η οποία αποτελεί σύντομη εισαγωγή στον τρόπο λειτουργίας των περιλαίμιων.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά των περιλαίμιων που κατασκευάζει η εταιρεία Nofence βρίσκονται διαθέσιμες εδώ.

Τέλος, ρεπορτάζ που πραγματοποιήθηκαν από έγκριτα ειδησεογραφικά μέσα (BBC, Associated Press) και αφορούν τον τρόπο λειτουργίας των περιλαίμιων που κατασκευάζει η Nofence καθώς και τη μεθοδολογία που ακολουθείται για να λειτουργήσει συνολικά μία εικονική περίφραξη, δεν περιλαμβάνουν καμία αναφορά σε ενέσιμα νανοσωματίδια.

Πώς εκπαιδεύονται τα ζώα που περιφράζονται εικονικά;

Τα ζώα διδάσκονται να αναγνωρίζουν ότι πλησιάζουν τον εικονικό φράκτη μέσω συνειρμικής μάθησης, έτσι ώστε να είναι σε θέση να αποφύγουν τη λήψη του ηλεκτρικού ερεθίσματος. Αυτό γίνεται παρουσιάζοντας διαδοχικά στο ζώο δύο ερεθίσματα, ένα ήπιο εξαρτημένο ερέθισμα (π.χ. ένα ηχητικό μπιπ) ως σύνθημα και ένα ερέθισμα χωρίς όρους (ένα ηλεκτρικό ερέθισμα).

Για την επίτευξη της διαδικασίας προϋποτίθεται να μάθει το ζώο τη συσχέτιση μεταξύ του ήπιου και εξαρτημένου σήματος και της απομάκρυνσης ενός αρνητικού ερεθίσματος (θετική τιμωρία). Ένα ηχητικό σύνθημα παρέχει στα ζώα μια προειδοποίηση ότι πλησιάζουν τον εικονικό φράκτη και αυτό αφορά το μεμονωμένο ζώο επιτρέποντάς του να αποφύγει το ηλεκτρικό ερέθισμα στο μέλλον, αφότου γίνει η συσχέτιση μεταξύ του ηχητικού σήματος και του ηλεκτρικού ερεθίσματος.

Χωρίς ηχητική ένδειξη που να σημαίνει τον εικονικό φράκτη, τα ζώα μπερδεύονται και κάνουν συσχετισμούς βάσει των θέσεων που ενεργοποιείται το ηλεκτρικό ερέθισμα. Ένα άλλο πιθανό αποτέλεσμα της μη χρήσης ακουστικού ερεθίσματος είναι ότι η καλή διαβίωση των ζώων μπορεί να επηρεαστεί με αρνητικές καταστάσεις όπως η αδυναμία που προκαλείται από την έλλειψη προβλεψιμότητας και ελέγχου κατά την εφαρμογή του ηλεκτρικού ερεθίσματος. [πηγή]

Γιατί είναι απαραίτητο το ηλεκτρικό ερέθισμα;

Παρόλο που η χρήση της συνειρμικής μάθησης έχει αποδειχθεί επιτυχής στην εκπαίδευση ορισμένων ζώων σε εικονική περίφραξη, υπάρχει μεγάλη διακύμανση στην ικανότητά τους να μαθαίνουν τη σχέση μεταξύ του ακουστικού σήματος και του ηλεκτρικού ερεθίσματος. Οι έρευνες αποδίδουν την ανομοιογένεια των αποτελεσμάτων σε δύο βασικούς παράγοντες: τη συμπεριφορά της αγέλης και τον ατομικό χαρακτήρα κάθε ζώου. Η επιλογή των ζώων σύμφωνα με την ανταπόκρισή τους κατά τη διαδικασία της μάθησης μπορεί να συμβάλει στην εύρυθμη λειτουργία του κοπαδιού, ωστόσο η τελική διασφάλιση που προσφέρει το ηλεκτρικό ερέθισμα παραμένει απαραίτητη. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή3]

Οι εικονικοί φράχτες εγείρουν ηθικά ερωτήματα σχετικά με τις ηλεκτρικές τάσεις που εκπέμπονται από το κολάρο και με το πώς επηρεάζουν την ευημερία των ζώων. Διενεργήθηκε έρευνα όπου εξετάστηκαν κόπρανα βοοειδών που περικλείονταν από την εικονική περίφραξη της Nofence, ως προς την περιεκτικότητά τους σε κορτιζόλη (ορμόνη του στρες) και τη σχέση της τελευταίας με τη χρήση των περιλαίμιων. Παρακάτω παρατίθεται το πόρισμα της έρευνας αυτούσιο:

Η ορμόνη του στρες κορτιζόλη δεν σχετίζεται με τη χρήση εικονικής περίφραξης. Εμείς, λοιπόν, συμπεραίνουμε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι οι αγελάδες υφίστανται άγχος από τη χρήση εικονικής περίφραξης, καθιστώντας την έτσι μια λογική εναλλακτική της παραδοσιακής, ηλεκτρικής, φυσικής περίφραξης για τις αγελάδες.

Παρόλα αυτά, αξίζει να σημειωθεί ότι σε αρκετές εκ των επιστημονικών αναφορών, που παρατέθηκαν στο παρόν άρθρο, επισημαίνεται ότι η εικονική περίφραξη είναι μία αρκετά καινούρια μέθοδος και θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα ως προς τον τρόπο που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ζώων.

Δεν είναι η πρώτη φορά που εντοπίζονται παραπλανητικοί ισχυρισμοί σχετικά με τη χρήση νανοτεχνολογίας. Ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πανδημίας, ως Ellinika Hoaxes είχαμε καταρρίψει πολυάριθμες εσφαλμένες αξιώσεις (εδώ, εδώ και εδώ) σε σχέση με τα περιεχόμενα φαρμάκων ή με το εμβόλιο κατά του COVID-19.

Πράγματι, τα τελευταία χρόνια η νανοτεχνολογία εφαρμόζεται και στον τομέα της κτηνοτροφίας αλλά η χρήση της επικεντρώνεται κυρίως στη θεραπεία, τη διάγνωση, τη μηχανική ιστών και την παραγωγή εμβολίων. Τα νανοϋλικά και η νανοτεχνολογία έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί στην υγεία και την παραγωγή ζώων, στην εκτροφή και αναπαραγωγή ζώων και στη διατροφή τους. [πηγή]

Συμπέρασμα

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία ο ισχυρισμός κρίνεται αναληθής. Για την εικονική περίφραξη κοπαδιών δεν απαιτείται ένεση νανοσωματιδίων. Στην πραγματικότητα επιτυγχάνεται μέσω κολάρων που χρησιμοποιούν τεχνολογία GPS. Ο χώρος όπου επιτρέπεται να κινούνται τα ζώα καθορίζεται από εφαρμογή στο κινητό ενώ ο περιορισμός τους πραγματοποιείται μέσω ηχητικής προειδοποίησης η οποία αυξάνεται σταδιακά καθώς το ζώο κινείται μέσα από την οριακή ζώνη. Τα ζώα υποβάλλονται σε μία διαδικασία συνειρμικής μάθησης. Ως έσχατη λύση, το κολάρο προκαλεί ήπιο ηλεκτρικό σοκ που σύμφωνα με τη βιβλιογραφία δεν επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής των ζώων, ωστόσο, προς το παρόν, τμήμα της επιστημονικής κοινότητας διατηρεί επιφυλάξεις μιας και η εν λόγω τεχνολογία χρησιμοποιείται μόλις τα τελευταία χρόνια στον τομέα της ζωικής παραγωγής.