Όχι, επιστήμονας ΔΕΝ υποστήριξε πως οι κυβερνήσεις πρέπει να επιβάλουν με τον στρατό τα εμβόλια κατά της COVID-19

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο αναπαράγεται βίντεο από εκδήλωση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, με τον ισχυρισμό πως μία ομιλήτρια υποστηρίζει ότι οι κυβερνήσεις δεν χρειάζεται να πείσουν τους πολίτες να εμβολιαστούν αλλά μπορούν να επιβάλλουν τους εμβολιασμούς μέσω του στρατού. Πρόκειται ωστόσο για διαστρέβλωση όσων είπε η ομιλήτρια, που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Παραδείγματα αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Παραδείγματα αναπαραγωγών στο διαδίκτυο:

el.gr, katohika.gr, tzafnews.gr

Τι ισχύει

Η ομιλήτρια του βίντεο είναι η Maria Leptin, αναπτυξιακή βιολόγος, ανοσιολόγος και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας. Συμμετέχει στο πάνελ στα πλαίσια παρουσίας του Συμβουλίου στην ετήσια εκδήλωση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας. Η συζήτηση, στην οποία συμμετέχει, προέρχεται από τις 18 Ιανουαρίου 2023 με θέμα την κατάσταση της πανδημίας. Στο ίδιο πάνελ συμμετείχαν και εκπρόσωποι της φαρμακευτικής Moderna, της παγκόσμιας σύμπραξης GAVI και του Τμήματος Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.

Το βίντεο που συνοδεύει τον αναπαραγόμενο ισχυρισμό, διάρκειας ενός λεπτού:

Ολόκληρη η συζήτηση κράτησε 46 λεπτά και μπορεί κάποιος να την παρακολουθήσει είτε στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, είτε στο YouTube. Στο χρονικό σημείο 13:44 η Leptin δέχεται από την συντονίστρια, Sasha Vakulina, την ερώτηση που φέρνει την απάντηση που αναπαράγεται στο βίντεο του ισχυρισμού:

“Αλλά, Maria, θέλω να φέρω μία διαφορετική οπτική με σένα. Η πανδημία της COVID-19 έδειξε λίγο τις δυσκολίες και τα ρίσκα της άρνησης της επιστήμης, και τρία χρόνια μετά έχουμε ακόμη πολλή [άρνηση]. Είναι τόσο σημαντικό το θέμα εδώ, η επισημαινόμενη σημαντικότητα της επιστήμης, και ξέρω ότι είσαι παθιασμένη με αυτό. Πως βλέπεις την κατάσταση τώρα; Έχει βελτιωθεί ή όχι;”

Η απάντηση της Leptin:

“Ελπίζω να είχε βελτιωθεί, είμαι παθιασμένη με την επιστήμη και είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση. Ίσως είναι ενδιαφέρον ότι δύο από τις χώρες που ήταν οι πιο πετυχημένες με καλή κάλυψη στους εμβολιασμούς, δεν βασίστηκαν καθόλου στην προσπάθειά τους να κάνουν τους πολίτες να καταλάβουν την επιστήμη [πίσω από τα εμβόλια]. Η μία είναι το Μπουτάν, όπου ήταν πολύ επιτυχημένοι στην προετοιμασία της καμπάνιας, και ήταν ευαίσθητοι στις ανάγκες της χώρας, στις ανάγκες των πολιτών, πληροφόρησαν τις θρησκευτικές αρχές, τις οποίες και χρησιμοποίησαν στη σωστή ώρα και ημερομηνία. Και είχαν φανταστική κάλυψη, καμία επιστήμη δεν εξηγήθηκε. Το άλλο παράδειγμα που ξέρω είναι η Πορτογαλία, όπου η καμπάνια ανατέθηκε σε απόστρατο στρατιωτικό, και αυτός αντιμετώπισε τη χώρα του [σ.σ. τους πολίτες] σαν τον στρατό του, και συσπείρωσε τον στρατό του. Παρουσίασε [την πανδημία] σαν πόλεμο, όπου η χώρα, με πατριωτικό τρόπο, θα πολεμούσε μαζί, και τα πήγαν πολύ καλά, νομίζω ήταν πρώτοι στην Ευρώπη, αν όχι στον κόσμο [σε εμβολιασμούς]. Οπότε, καμία επιστήμη.[…]”

Σε αυτό το σημείο κόβεται το βίντεο του ισχυρισμού, ενώ η απάντηση της Leptin συνεχίζεται για αρκετά ακόμη, μέχρι το χρονικό σημείο 17:09. Φαίνεται ήδη από τα λεγόμενα της ομιλήτριας πως δεν παρότρυνε στις κυβερνήσεις να επιβάλλουν τον εμβολιασμό καταναγκαστικά στους πολίτες με τη χρήση στρατιωτικής ισχύος. Η αποστροφή της “καμία επιστήμη”, στο τέλος του αναπαραγόμενου αποσπάσματος, αναφέρεται στην έλλειψη ανάγκης των κυβερνήσεων του Μπουτάν και της Πορτογαλίας να εξηγήσουν με επιστημονική ορολογία στους πολίτες τους τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα εμβόλια κατά της COVID-19.  Συζητώντας για τον εμβολιασμό, ο στρατός αναφέρθηκε από την ομιλήτρια ως παράδειγμα μιας χώρας στην οποία η ανάγκη του εμβολιασμού του πληθυσμού παρουσιάστηκε από τις Αρχές στους πολίτες κατά τρόπο μεταφορικό, παρομοιάζοντας στο κοινό την συλλογική αντιμετώπιση της πανδημίας ως πόλεμο: η COVID-19 ήταν ο εχθρός του πορτογαλικού λαού, η αντιμετώπιση της πανδημίας ήταν ο πατριωτικός πόλεμος και τα εμβόλια τα ήταν “πυρομαχικά” με τα οποία οι Πορτογάλοι θα κατάφερναν να νικήσουν.

Όντως, η Πορτογαλία είχε καταφέρει ποσοστά εμβολιασμών πολύ μεγαλύτερα τόσο από τον μέσο όρο του υπόλοιπου κόσμου, όσο και της Ευρώπης συγκεκριμένα. Εδώ, το ποσοστό του πληθυσμού που έχει λάβει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου συγκριτικά με την Ευρώπη και τον κόσμο, μέχρι και την 1 Ιανουαρίου 2023.

Αντίστοιχα, τα ίδια ποσοστά για το Μπουτάν συγκριτικά με την Ασία και τον κόσμο, για την ίδια χρονική περίοδο. Παρότι η χώρα σταμάτησε να ενημερώνεται στο γράφημα τον Οκτώβριο του 2022, παρέμενε ακόμη ψηλότερα από τον μέσο όρο:

Λίγο αργότερα, κι όσο ακόμη απαντάει στην ερώτηση, η Leptin αναφέρεται ακριβώς στο έλλειμμα επικοινωνίας της επιστήμης που υπήρξε μέσα στην πανδημία

“Οι επιστήμονες, εμείς οι επιστήμονες, τους οποίους και υποστηρίζω ολοκληρωτικά, που δεχόμασταν συνεχώς ερωτήσεις στην αρχή της καμπάνιας, κάναμε αυτό που κάνουν οι επιστήμονες. Εκφράσαμε τις γνώσεις μας και την αβεβαιότητά μας. […] Δεν κατηγορώ κανένα από τους επιστήμονες, ούτε στη χώρα μου, ούτε στην Αμερική, ούτε κανέναν άλλον επιστήμονα που μιλάει δημόσια. Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί πολίτες δεν κατανοούν ότι η αβεβαιότητα είναι μέρος της επιστημονικής μεθόδου. […] Πρέπει να μορφώσουμε τους πολίτες εις βάθος, άμα θέλουμε περισσότερη εμπιστοσύνη στην επιστήμη. Τα κακά νέα είναι ‘Ποιος θα το κάνει; Δεν θα είμαστε εμείς’ [σ.σ. οι επιστήμονες], επειδή εμείς είμαστε αυτοί που ο κόσμος δεν εμπιστεύεται” […].

Γίνεται φανερό πως, εφόσον εξετάσει κανείς την απάντηση της Leptin στο σύνολό της, η ίδια δεν είναι ενάντια στην επικοινωνία της επιστήμης, παρότι υποστήριξε πως η εξήγηση της λειτουργίας των εμβολίων στον πληθυσμό δεν είναι απαραίτητη για να πειστεί ο κόσμος να εμβολιαστεί. Ακόμη, δεν προκύπτει από κάπου η πεποίθησή της στην υποχρεωτικότητα των εμβολίων, με ή χωρίς επιβολή από τον στρατό.

Συμπέρασμα

Η Maria Leptin δεν υποστήριξε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να επιβάλλουν τα εμβόλια κατά της COVID-19 στους πολίτες τους με την χρήση στρατιωτικής ισχύος. Ο στρατός αναφέρθηκε σε πλαίσιο παραδείγματος της Πορτογαλίας, η οποία τον χρησιμοποίησε μεταφορικά για να πείσει τον κόσμο να κάνει το εμβόλιο. Παρότι υποστήριξε πως η εξήγηση της λειτουργίας των εμβολίων δεν είναι απαραίτητη για να πειστεί ο κόσμος να εμβολιαστεί, δεν τάχθηκε ενάντια στην επικοινωνία της επιστήμης.