Βίντεο από το 2018 ΔΕΝ δείχνει έκρηξη ηφαιστείου στο όρος Μαράπι της Ινδονησίας

Ένα βίντεο από έκρηξη ηφαιστείου στο όρος Sinabung της Ινδονησίας το 2018 εμφανίστηκε ξανά στο διαδίκτυο στις 4 και 5 Δεκεμβρίου, αφού υποστηρίχθηκε ψευδώς ότι έδειχνε την έκρηξη του ηφαιστείου στο όρος Μαράπι, στη Δυτική Σουμάτρα της Ινδονησίας που συνέβη στις 3 Δεκεμβρίου.

Παραδείγματα αναρτήσεων και δημοσιεύσεων: tovima.gr, skai.gr, parallaximag.gr, cycladesopen.gr, katohika.gr

Πλαίσιο

Στις 3 Δεκεμβρίου 2023 εξερράγη το ηφαίστειο του όρους Μαράπι, στη Δυτική Σουμάτρα της Ινδονησίας, με αποτέλεσμα 23 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και άλλοι 12 να τραυματιστούν. [πηγή 1] [πηγή 2]

Στις 4 και 5 Δεκεμβρίου, πολλοί χρήστες, κυρίως στο X (πρώην Twitter) ανάρτησαν ένα βίντεο που δείχνει ένα ηφαίστειο να εκρήγνυται εκτοξεύοντας παχιά στρώματα γκρίζας τέφρας, υποστηρίζοντας λανθασμένα ότι πρόκειται για την έκρηξη στο όρος Μαράπι. (Αρχειοθετημένα παραδείγματα εδώ, εδώ κι εδώ).

Σε μία ανάρτηση από τις 5 Δεκεμβρίου, που γνώρισε ιδιαίτερη διάδοση, διαβάζουμε τα εξής:

“Στην Ινδονησία, το όρος Marapi εξερράγη ξανά, σκοτώνοντας 11 από τους 75 τοπικούς ορειβάτες που βρίσκονταν στην περιοχή. Οι αξιωματούχοι ανέφεραν τουλάχιστον 12 ακόμη αγνοούμενους. Μείνετε συντονισμένοι”.

Το βίντεο χρησιμοποιήθηκε εκτός πλαισίου και από ενημερωτικές σελίδες που παρουσίαζαν την είδηση από κοινού με αυθεντικό υλικό από την έκρηξη. (Αρχειοθετημένα παραδείγματα εδώ, εδώ κι εδώ).

Τι ισχύει

Με τη χρήση της αντίστροφης αναζήτησης εικόνας διαπιστώσαμε πως το εξεταζόμενο βίντεο έχει συνδεθεί ξανά στο παρελθόν με παλαιότερη έκρηξη του ηφαιστείου στο όρος Μαράπι από το 2020. (Αρχειοθετημένα παραδείγματα εδώ κι εδώ).

Στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter), αναρτήσεις που παρέθεταν το συγκεκριμένο βίντεο, με τον ισχυρισμό ότι δείχνει την έκρηξη του ηφαιστείου στο όρος Μαράπι, επισημάνθηκαν από τις “σημειώσεις κοινότητας“, σύμφωνα με τις οποίες το βίντεο δείχνει έκρηξη ηφαιστείου στο όρος Sinabung, που βρίσκεται και αυτό στην Ινδονησία και χρονολογείται από τις 19 Φεβρουαρίου 2018.

Την ίδια πληροφορία εντοπίσαμε και σε σχόλια χρηστών κάτω από δημοσιεύσεις του εξεταζόμενου βίντεο στο Χ, όπου υποστηριζόταν ψευδώς ότι επρόκειτο για το όρος Μαράπι. Ένας χρήστης αναφέρει ότι “Αυτό το βίντεο είναι το Sinaburg, όχι το Μαράπι“, ενώ ένας άλλος απάντησε με την ακόλουθη λεζάντα: “Αυτό το βίντεο κάνει το γύρο του κόσμου. ΔΕΝ είναι το #MARAPI ή το #MERAPI, είναι το όρος #Sinabung που εκρήγνυται το 2018“.

Οι απαντήσεις των χρηστών συνάδουν με ένα από τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την αντίστροφη αναζήτησης εικόνας που πραγματοποιήσαμε. Πρόκειται για την ανάρτηση του Sutopo Purwo Nugroho στις 19 Φεβρουαρίου 2018, του τότε επικεφαλής δημοσίων σχέσεων στο Εθνικό Συμβούλιο Διαχείρισης Καταστροφών της Ινδονησίας.

Στην περιγραφή, η οποία είναι γραμμένη στα ινδονησιακά αναφέρονται τα εξής (σε μετάφραση μέσω του Google translate):

Το μεγαλείο της έκρηξης του όρους Sinabung. Το ύψος της στήλης είναι έως 5 km συνοδευόμενο από καυτά σύννεφα που ολισθαίνουν έως και 4,9 km. Ο ήχος βρόντηξε. Αυτή είναι η πρώτη φορά που μια έκρηξη συνοδεύεται από βροντερούς ήχους από το 2014-2018. Δεν υπήρξαν θύματα. Όλοι οι κάτοικοι στην κόκκινη ζώνη έχουν εδώ και καιρό εκκενωθεί. #ηφαίστειο #Sinabung

Για την έκρηξη του 2018 εντοπίζουμε πλήθος επιστημονικών αναφορών, στις οποίες παρατίθεται πλούσιο φωτογραφικό υλικό, καθώς και πλήθος αναφορών στην ειδησεογραφία εκείνης της περιόδου. [πηγή 1] [πηγή 2] [πηγή 3]

Μέσα από τις πληροφορίες που παρατίθενται σε σχετικό άρθρο του AFP, προχωρήσαμε στον γεωεντοπισμό του βίντεο από το όρος Sinabung που συνδέθηκε λανθασμένα με την πρόσφατη έκρηξη στο όρος Μαράπι.

Με τη χρήση του Google Street View οδηγούμαστε στην ακριβή τοποθεσία από την οποία έχει ληφθεί το επίμαχο βίντεο του 2018, μέσα από την οποία μπορέσαμε να αντιστοιχίσουμε πλήρως χαρακτηριστικά σημεία της τοποθεσίας, όπως απεικονίζονται και στο επίμαχο βίντεο.

Κατά συνέπεια, το συγκεκριμένο διακινούμενο βίντεο δεν έχει καμία σχέση με την έκρηξη που συνέβη στις 3 Δεκεμβρίου στο όρος Μαράπι και προέρχεται από έκρηξη του ηφαιστείου στο όρος Sinabung τον Φεβρουάριου του 2018.

Συμπέρασμα

Το εξεταζόμενο βίντεο συνδέθηκε λανθασμένα με την πρόσφατη έκρηξη ηφαιστείου που συνέβη στις 3 Δεκεμβρίου στο όρος Μαράπι της Ινδονησίας. Στην πραγματικότητα είναι από τον Φεβρουάριο του 2018 και καταγράφει την έκρηξη του όρους Sinabung.