Εικόνα που δείχνει τον viral διαδηλωτή που ντύθηκε πίκατσου στην Τουρκία αποτελεί προϊόν AI

Με αφορμή τις μεγάλες διαδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στη γειτονική Τουρκία την τελευταία περίοδο, λόγω της σύλληψης του Εκρέμ Ιμάμογλου, δημάρχου της Κωνσταντινούπολης και πολιτικού αντιπάλου του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν, μία εικόνα που έχει δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη διαμοιράστηκε στα κοινωνικά δίκτυα. Η εικόνα διαδόθηκε ευρέως στα ΜΚΔ διεθνώς με αφορμή ένα πραγματικό συμβάν, δηλαδή την ενεργή συμμετοχή στις διαδηλώσεις ενός ατόμου με στολή πίκατσου (ενός χαρακτήρα από τα γνωστά ιαπωνικά καρτούν πόκεμον). 

Η εξεταζόμενη, viral εικόνα:

Παραδείγματα αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: 

Τι ισχύει

Πρωτίστως, είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε ότι ο ισχυρισμός ως είδηση είναι απόλυτα αληθής, καθώς σε βίντεο, που γνώρισε μεγάλη διάδοση (viral), βλέπουμε διαδηλωτή να τρέχει για να ξεφύγει από τις αστυνομικές δυνάμεις φορώντας πράγματι μία στολή του χαρακτήρα πίκατσου, στην Αττάλεια (εδώ, εδώ κι εδώ) στα τέλη Μαρτίου του 2025. Παρακάτω παραθέτουμε το εν λόγω βίντεο. 

Χιλιάδες άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου του ατόμου που ήταν ντυμένος με τη φουσκωτή στολή, βγήκαν στους δρόμους της Αττάλειας στις 26 Μαρτίου 2025 για να εκφράσουν την απογοήτευσή/αντίρρησή τους για την προ ημερών (στις 19 Μαρτίου) σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, η οποία έγινε με κατηγορίες για πολιτική διαφθορά και τρομοκρατία. Σύμφωνα με το Reuters, πάνω από 1.900 άτομα έχουν συλληφθεί μετά την εν λόγω εξέλιξη.

Εικόνα δημιουργημένη μέσω τεχνητής νοημοσύνης που διαδίδεται ως αληθινή

Με αφορμή, λοιπόν, τα παραπάνω, η εξεταζόμενη εικόνα έκανε τον γύρο του διαδικτύου διεθνώς, με πληθώρα αναδημοσιεύσεων και αντιδράσεων στα κοινωνικά δίκτυα. Όσον αφορά την Ελλάδα, πολλές ήταν οι ιστοσελίδες που χρησιμοποίησαν τη συγκεκριμένη εικόνα στα ενημερωτικά τους άρθρα ως κεντρική, παρουσιάζοντας εντός αυτών την πραγματική είδηση και το αληθινό βίντεο από τη διαδήλωση (παραδείγματα εδώ, εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ).

Πραγματοποιώντας αντίστροφη αναζήτηση εικόνας, την εντοπίζουμε αναρτημένη αρχικά σε προφίλ στο X με το όνομα @byLony και πάνω στην εικόνα βλέπουμε το υδατογράφημα “ByLony”. Η ανάρτηση έγινε στις 27 Μαρτίου 2025, στις 12:04 μ.μ. 

Περιηγούμενοι στο προφίλ του χρήστη, βλέπουμε πως δημοσιεύει τακτικά περιεχόμενο με εντυπωσιακές ή σουρεαλιστικές εικόνες που έχουν δημιουργηθεί μέσω AI, πολλές φορές εμπνεόμενος από γεγονότα της επικαιρότητας (παραδείγματα εδώ κι εδώ). 

Ακολούθως, παρατηρώντας προσεκτικά την υποτιθέμενη φωτογραφία, προκύπτουν κάποιες παραμορφώσεις. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει καμία πραγματική λέξη γραμμένη στο αστυνομικό όχημα στα δεξιά της φωτογραφίας. Τα γράμματα στο πίσω μέρος της αστυνομικής στολής μπροστά από το όχημα φαίνονται επίσης μπερδεμένα και δεν συνθέτουν κανονική λέξη, ενώ, αντιθέτως, στη διπλανή (από αριστερά) στολή αναγράφεται καθαρά η λέξη Polis (αστυνομία στα τουρκικά). 

Επιπρόσθετα, ο διαδηλωτής με τη στολή φαίνεται να αιωρείται, ενώ στο υπόβαθρο φαίνονται δύο πόδια χωρίς να υπάρχει κάποιο σώμα πάνω από αυτά.

Σε κατάρριψη του ισχυρισμού, από την Olga Robinson του BBC Verify, αναφέρεται:

Οι ειδικοί από το GetReal Labs ανέλυσαν τη φωτογραφία και βρήκαν «ισχυρές ενδείξεις σύνθεσης».

Ένα από τα ενδεικτικά σημάδια είναι το ανορθόγραφο κείμενο στο βαν της αστυνομίας.

Το GetReal Labs είναι μια εταιρεία που εξειδικεύεται στην προστασία οργανισμών από τις απειλές που προκύπτουν από τη χρήση παραποιημένων και συνθετικών πληροφοριών. Ιδρύθηκε το 2024 από τον Hany Farid, έναν αναγνωρισμένο ειδικό στην ανίχνευση συνθετικών μέσων, σε συνεργασία με την εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων Ballistic Ventures.

Τον ισχυρισμό κατέρριψε και ο τουρκικός οργανισμός ελέγχου γεγονότων, Teyit. Σύμφωνα με την ανάλυση που παρείχε, μία επιπλέον ένδειξη πως η εικόνα είναι κατασκευασμένη ψηφιακά είναι το χρώμα τον αστυνομικών οχημάτων. Όπως αναφέρεται, τα οχήματα που χρησιμοποιούνται για την παρέμβαση σε διαδηλώσεις στην Τουρκία και χρησιμοποιήθηκαν στην Αττάλεια, είναι λευκά και όχι σκούρα όπως στην εξεταζόμενη εικόνα. Στο ίδιο συμπέρασμα σχετικά με την αυθεντικότητα της εικόνας κατέληξε και η ιστοσελίδα Malumatfurus.

Η συμφωνία των εργαλείων ανίχνευσης AI περιεχομένου

Ενσωματώνοντας τη viral εικόνα σε εργαλεία ανίχνευσης ψηφιακά κατασκευασμένου περιεχομένου, όπως το Hive Moderation, το Sight Engine, το Is It AI και το Was It AΙ, όλα συμφωνούν πως πρόκειται για εικόνα που δημιουργήθηκε μέσω εργαλείου τεχνητής νοημοσύνης. 

Στο πλαίσιο των διαδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα στην Τουρκία, πρόσφατα εξετάσαμε βίντεο που εσφαλμένα διαδιδόταν με τον ισχυρισμό ότι έδειχνε πλάνα από αυτές, ενώ στην πραγματικότητα αποτελεί παλαιότερο βίντεο χριστιανικής πομπής στο Ανατολικό Τιμόρ, με αφορμή λειτουργία που τέλεσε ο Πάπας Φραγκίσκος. Στο παρελθόν έχουμε συναντήσει εικόνες και οπτικοακουστικό υλικό τεχνητής νοημοσύνης που δημιουργήθηκε με αφορμή κάποιο αληθινό περιστατικό της επικαιρότητας (εδώ, εδώ κι εδώ).

Συμπέρασμα

Λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα παραπάνω, συμπεραίνουμε πως η εικόνα αποτελεί προϊόν τεχνητής νοημοσύνης. Η είδηση πως ένας διαδηλωτής με στολή πίκατσου συμμετείχε στις πορείες διαμαρτυρίας στην τουρκική Αττάλεια είναι αληθής, ωστόσο η διαμοιραζόμενη εικόνα είναι ψηφιακό κατασκεύασμα. Μία σειρά από ατέλειες της εικόνας, καθώς και το γεγονός ότι αυτή αναρτήθηκε αρχικά σε προφίλ στο X που διαμοιράζει τακτικά AI περιεχόμενο, μας οδηγεί σε αυτό το συμπέρασμα. Η αυθεντικότητα της εικόνας διαψεύστηκε από το BBC Verify και από τουρκικές ιστοσελίδες διασταύρωσης ειδήσεων, ενώ και τα εργαλεία ανίχνευσης περιεχομένου που κατασκευάζεται με ΤΝ, έδειξαν πως πρόκειται για ψηφιακό δημιούργημα.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1.https://x.com/byLony/status/1905199158488687084
2.https://www.malumatfurus.org/polisten-kacan-pikachu/
3.https://teyit.org/analiz/polislerin-ve-pikacu-kostumlu-kisiyi-gosteren-gorsel-gercek-mi
4.https://x.com/O_Rob1nson/status/1905349197890814360
5.https://eu.usatoday.com/story/news/world/2025/03/27/pikachu-inflatable-turkey-protests/82694021007/
6.https://x.com/byLony/status/1887146825230037441
7.https://x.com/nexta_tv/status/1905216981932077536?fbclid=IwY2xjawJTQgZleHRuA2FlbQIxMQABHd2iTvfNs0MpqeII-i5g_8Vzx8sW60xL41YWGQFjpKzyDxvN3hwQeZsu3w_aem_fKwRzXgUsvI9M2OpzuC6GA
8.https://x.com/byLony/status/1905516436505702824