Ψευδής ισχυρισμός περί σκηνοθετημένου βίντεο σε συσσίτιο στη Γάζα

Ένα βίντεο, που αποτελείται από δύο κλιπ ξεχωριστών περιστατικών, διαμοιράστηκε τον Μάιο του 2025 σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, με αναφερόμενο σκοπό να καταδείξει μεθόδους προπαγάνδας της Χαμάς και γενικότερα της Παλαιστίνης εν μέσω της συνεχιζόμενης κρίσης στη Γάζα. Ωστόσο, όπως θα αναλύσουμε στο παρόν άρθρο, πρόκειται για δύο ξεχωριστά βίντεο από διαφορετικά περιστατικά που δεν απεικονίζουν τα ίδια άτομα και, κατά συνέπεια, δεν τίθεται ζήτημα “σκηνοθεσίας”, όπως ψευδώς αναφέρεται στον ισχυρισμό.

Το βίντεο του ισχυρισμού

Παραδείγματα αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: 

Τι ισχύει 

Στις αναρτήσεις του ισχυρισμού υποστηρίζεται πως τα παιδιά, που απεικονίζονται στο πρώτο κλιπ του βίντεο (αριστερά) να παρακαλούν για μερίδα φαγητού σε συσσίτιο, είναι τα ίδια που φαίνονται και στο δεύτερο κλιπ (δεξιά) σε αυτοκίνητο δημοσιογράφου, ο οποίος υποτίθεται πως τα μεταφέρει στο σπίτι τους μετά το “γύρισμα” της “σκηνοθετημένης σκηνής”. 

Πραγματοποιήσαμε αντίστροφη αναζήτηση εικόνας, χρησιμοποιώντας καρέ του βίντεο, προκειμένου να εντοπίσουμε την αρχική του πηγή. Με τον τρόπο αυτό, προέκυψε ότι αρχική πηγή του βίντεο με τον ισχυρισμό είναι μία σελίδα στο X ονόματι “GAZAWOOD – the PALLYWOOD saga”. Στην εισαγωγική κάρτα του προφίλ αναφέρεται: 

Διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο τα σκηνοθετημένα μέσα ενημέρωσης διαμορφώνουν αφηγήσεις παγκόσμιων συγκρούσεων.  Ανάλυση υλικού, αποκάλυψη μοτίβων.

Όπως έχουμε επισημάνει σε παλαιότερα άρθρα, ο όρος “Pallywood” χρησιμοποιείται στα πλαίσια μίας εκστρατείας παραπληροφόρησης, από Ισραηλινούς κυβερνητικούς αξιωματούχους και φιλοϊσραηλινά προφίλ στα ΜΚΔ, για να διαδώσουν τον ισχυρισμό πως σε μεγάλο βαθμό τα βίντεο που προέρχονται από τη Λωρίδα της Γάζας είναι σκηνοθετημένα (εδώ). Ισχυρισμοί που εντάσσονται σε αυτό το αφήγημα έχουν καταρριφθεί στο παρελθόν στα Ellinika Hoaxes (εδώ, εδώ κι εδώ). 

Αναζητώντας την αρχική προέλευση του πρώτου βίντεο, στο οποίο φαίνονται παιδιά αλλά και ενήλικες σε συσσίτιο στη Γάζα να ζητούν μερίδες φαγητού, βρίσκουμε τα ίδια πλάνα σε βίντεο 42 δευτερολέπτων από το αραβικό ειδησεογραφικό μέσο Al Arabiya στο TikTok, που καλύπτει τον πόλεμο στη Γάζα με πληθώρα αναρτήσεων και οπτικοακουστικού υλικού καθημερινά. Η ημερομηνία δημοσίευσης είναι 3 Μαΐου 2025. 

Η λεζάντα της ανάρτησης αναφέρει: 

Παιδιά στη Γάζα κλαίνε από την πείνα καθώς διακόπτεται η ανθρωπιστική βοήθεια

Ακολούθως, παρατηρώντας το βίντεο του ισχυρισμού, διαβάζουμε στο αριστερό μέρος, το υδατογράφημα που γράφει “Doaa albaz”. Πληκτρολογώντας το εν λόγω όνομα οδηγούμαστε σε προφίλ Παλαιστίνιας φωτορεπόρτερ με αυτό το όνομα στο Instagram.

Το όνομά της βρίσκεται σε ρεπορτάζ στο ισραηλινό περιοδικό “972”, το οποίο την περιγράφει ως εξής:

Η Doaa Albaz είναι Παλαιστίνια φωτογράφος από τον προσφυγικό καταυλισμό Nuseirat στην κεντρική Γάζα, που σήμερα είναι εκτοπισμένη στο Khan Younis. Είναι μέλος της φωτογραφικής κολεκτίβας Activestills.

Φωτογραφίες της έχουν χρησιμοποιηθεί από το τουρκικό πρακτορείο Anadolu, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Al Jazeera που την αναφέρει.

Στο προφίλ της συγκεκριμένης φωτογράφου δεν βρίσκουμε τα ακριβή πλάνα που εμφανίζονται στο πρώτο κλιπ του ισχυρισμού, ωστόσο εντοπίζουμε ένα post με φωτογραφίες και ένα με βίντεο, τα οποία φαίνεται να απεικονίζουν το ίδιο περιστατικό. Αμφότερες οι αναρτήσεις έγιναν στις 2 Μαΐου 2025. 

Η λεζάντα ανέφερε:

Τα παιδιά φωνάζουν για φαγητό καθώς ο λιμός εξαπλώνεται στη λωρίδα της Γάζας. 

Ακόμα ένα βίντεο που δημοσίευσε στις 9 Μαΐου 2025 παρουσιάζει τα ίδια παιδιά σε παρόμοια κατάσταση (από το 00:15 και έπειτα).

Στην περιγραφή σημείωσε:

Δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψουν τις σκηνές πείνας που βιώνουν παιδιά και γυναίκες στη Γάζα.

Επικοινωνήσαμε με την εν λόγω φωτορεπόρτερ και σε απάντησή της μας εξήγησε:

Αυτό είναι ένα βίντεο κλιπ που τράβηξα με παιδιά που συνωστίζονται γύρω από μια σόμπα για να πάρουν φαγητό στην περιοχή Al-Attar στην πόλη Khan Younis / Tkiyet Tkiyet Rafah Charity / την Παρασκευή 2/5/2025

Επίσης, μας απέστειλε και το παρακάτω στιγμιότυπο οθόνης που το αποδεικνύει, με ακριβή ημερομηνία και ώρα λήψης του βίντεο.

Ελέγχοντας το δεύτερο κλιπ από το βίντεο του ισχυρισμού, όπου φαίνεται ένας άνδρας να μεταφέρει γυναίκες και παιδιά με το αυτοκίνητό του, βλέπουμε το υδατογράφημα “Mahmoud abusalama”. Αναζητώντας το εν λόγω όνομα στον ιστό, βλέπουμε πως πρόκειται για αναγνωρίσιμο δημοσιογράφο (εδώ κι εδώ) στην Παλαιστίνη που εργάζεται στο μέσο Al Ghad TV, το οποίο έχει βάση στην Ιορδανία. 

Ψάχνοντας στο προφίλ του βρίσκουμε το ίδιο βίντεο δημοσιευμένο από τις 16 Μαΐου 2025. 

Στην περιγραφή του, ο δημοσιογράφος σημείωσε:

Από τη δημοσιογραφία στο ανθρωπιστικό έργο ελλείψει ασθενοφόρων και την εντατικοποίηση των ισραηλινών βομβαρδισμών στη βόρεια της Λωρίδας της Γάζας, μαζεύουμε τα πτώματα των μαρτύρων με δικά μας οχήματα.

Την ίδια μέρα, είχε δημοσιεύσει άλλο βίντεο μεταδίδοντας τις σκηνές μετά από ισραηλινή βομβιστική επίθεση στη βόρεια Γάζα και την περιοχή Beit Lahia.

Στην περιγραφή του βίντεο τόνισε:

Ισραηλινό μακελειό μετά από βομβαρδισμό οχήματος για εκτοπισμένους στο Δυτικό Κόμβο στη Beit Lahia βόρεια της Λωρίδας της Γάζας

Όπως προκύπτει από αναζήτηση στην ειδησεογραφία της περιόδου εκείνης (εδώ κι εδώ), πράγματι στις 16 Μαΐου αναφέρθηκαν ισραηλινές επιθέσεις στη βόρεια Γάζα και την περιοχή Beit Lahia. Όπως αναφέρεται, περίπου 100 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και παιδιά, σκοτώθηκαν σε μια μεγάλης κλίμακας ισραηλινή επίθεση που έγινε από στεριά, αέρα και θάλασσα. Σημειωτέον, η απόσταση της Beit Lahia, στα βόρεια της Λωρίδας της Γάζας, από την πόλη Khan Younis, στο νότο, είναι 1 ώρα και 16 λεπτά οδικώς, επομένως τα δύο βίντεο δεν προέρχονται καν από το ίδιο σημείο.

Επικοινωνήσαμε με τον συγκεκριμένο ρεπόρτερ και θα ενημερώσουμε σχετικά το άρθρο μόλις λάβουμε απάντηση. 

Οι διαφορές που δείχνουν πως δεν πρόκειται για ίδια πρόσωπα

Όσον αφορά το βίντεο του ισχυρισμού, διαπιστώνεται πως τα δύο πρόσωπα παιδιών που υποτίθεται πως είναι ίδια με αυτά που επιβαίνουν στο αμάξι του Mahmoud Abuslama, έχουν εμφανείς διαφορές και, ως εκ τούτου, δεν αποτελούν τα ίδια άτομα.

Αρχικά, το κορίτσι στα δεξιά του πρώτου κλιπ φοράει διαφορετικά ρούχα από αυτό που φαίνεται να του μοιάζει, αλλά τελικά δεν είναι το ίδιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο πρώτο κλιπ όπου τα παιδιά βρίσκονται σε συσσίτιο, το κορίτσι στα δεξιά φοράει πράσινο φόρεμα ή μπλούζα, ενώ στο δεύτερο κλιπ δεν εμφανίζεται κανένα παιδί με πράσινο ένδυμα, αλλά με μαύρο και γκρι. 

Έπειτα, συγκρίναμε τις εικόνες του – κατά τα φαινόμενα – μεγαλύτερου κοριτσιού εκ των δύο, και στα δύο βίντεο, με τη βοήθεια του πρόσθετου υλικού της Doaa Albaz και επικεντρωθήκαμε στα δόντια. Αυτό που παρατηρείται είναι πως ενώ στο πρώτο βίντεο φαίνεται να έχει σπασμένο ένα από τα μπροστινά δόντια, στο δεύτερο δεν υπάρχει τέτοιο σπάσιμο και η οδοντοστοιχία έχει σαφείς διαφορές.

Παρόμοια σύγκριση βλέπουμε και σε κατάρριψη του ίδιου ισχυρισμού από το Εurovision News Spotlight, ένα πρόγραμμα ελέγχου γεγονότων της EBU.

Όσον αφορά το δεύτερο παιδί, που φαίνεται στα αριστερά αμφοτέρων των βίντεο, δεν είναι εύκολο να επαληθευτεί εάν πρόκειται για το ίδιο βάσει των δύο κλιπ του βίντεο, ωστόσο σε φωτογραφία από το συσσίτιο που βρίσκουμε από την Doaa Albaz, μοιάζει να έχει διαφορετικού τύπου μαλλιά από αυτό που φαίνεται στα αριστερά του αμαξιού, πιο σκούρα (μελαχρινά) και πιο μακριά.

Συμπέρασμα 

Ο ισχυρισμός είναι αναληθής και το βίντεο αποτελεί συρραφή δύο διαφορετικών κλιπ, δημιούργημα φιλοϊσραηλινής σελίδας στο X που προωθεί το αφήγημα του “Pallywood”, μίας εκστρατείας παραπληροφόρησης που χρησιμοποιείται από ισραηλινά μέσα και αρχές για να κατηγορήσει τους Παλαιστίνιους ότι προσποιούνται τραυματισμούς ή και θανάτους εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου Ισραήλ – Χαμάς. Υπάρχουν εμφανείς διαφορές στα άτομα των δύο κλιπ και πρόκειται για διαφορετικά περιστατικά. Τα πλάνα από το συσσίτιο υπάρχουν δημοσιευμένα από τις 2 Μαΐου, με τη φωτορεπόρτερ Doaa Albaz να μας επιβεβαιώνει με μήνυμα πως πρόκειται για εικόνες από συσσίτιο στην πόλη Khan Younis, στο νότο της Λωρίδας της Γάζας.

Αντίθετα, τα αντίστοιχα από το αυτοκίνητο, στις 16 Μαΐου, όταν ο δημοσιογράφος Mahmoud Abusalama μετέφερε γυναίκες και παιδιά σε νοσοκομείο, μετά από βομβιστική επίθεση στη βόρεια Γάζα, στην περιοχή Beit Lahia, που απέχει πάνω από 1 ώρα από την πόλη Khan Younis. Τέλος, μια οπτική ανάλυση μέσω πρόσθετου διαθέσιμου υλικού και φωτογραφιών που δείχνουν τη σκηνή στο συσσίτιο, φανερώνει ότι το μεγαλύτερο κορίτσι στα πλάνα δεν είναι το ίδιο, με βάση την οδοντοστοιχία του και την ενδυμασία του.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1.https://x.com/GAZAWOOD1/status/1923358654301880701
2.https://en.wikipedia.org/wiki/Pallywood
3.https://www.tiktok.com/@alarabiya/video/7500122131095801096
4.https://www.instagram.com/p/DJKC5h1Nlgj/?img_index=1
5.https://www.instagram.com/p/DJJdtTCNMrj/
6.https://www.instagram.com/p/DJbMd1CNVZq/
7.https://www.instagram.com/p/DJtK70mNrMs/
8.https://www.instagram.com/p/DJtGuvwtZH_/
9.https://www.bbc.com/news/articles/crr704wwklgo
10.https://spotlight.ebu.ch/p/claim-of-same-girl-seen-in-different
11.https://www.google.com/maps/dir/Beit+Lahia/Khan+Younis+Municipal+Stadium/@31.4507793,34.3226551,29669m/data=!3m2!1e3!4b1!4m14!4m13!1m5!1m1!1s0x150281fe3d34ef7f:0xee599b891bfa94a2!2m2!1d34.509222!2d31.551289!1m5!1m1!1s0x14fd905070d1f399:0x99273b9f8e75e524!2m2!1d34.2958237!2d31.3482968!3e0?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDYwMi4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D
12.https://www.france24.com/en/live-news/20250516-trump-says-many-in-gaza-are-starving