Αυτή η αφίσα ΔΕΝ απεικονίζει θύματα των Ουκρανών Ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Στα τέλη Οκτωβρίου του 2022, σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφόρησε μια αφίσα, η οποία σύμφωνα με χρήστες αναρτήθηκε στη Χερσώνα από Ουκρανούς Ναζί και απεικονίζει τα δολοφονημένα θύματα των Γερμανών και των ντόπιων συνεργατών τους, από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, ο ισχυρισμός ότι η φωτογραφία σχετίζεται με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι αναληθής.

Παραδείγματα:

Τι ισχύει

Προκειμένου να βρούμε περισσότερα στοιχεία για την εξεταζόμενη φωτογραφία, ξεκινήσαμε την έρευνά μας με αντίστροφη αναζήτησή για να εντοπίσουμε την πηγή και αναπαραγωγές της. Έτσι, διαπιστώσαμε πως, παρότι πλαισιώνεται ως να απεικονίζει θύματα των Γερμανών και Ουκρανών Ναζί, η λήψη συνδέεται με μια ιστορία που έλαβε χώρα το βράδυ της 11ης Δεκεμβρίου του 1923, στην πολωνική επαρχία και ειδικότερα σε δασώδη έκταση του χωριού Antoniówka.

Πιο συγκεκριμένα, από το αρχείο του πολωνικού peer reviewed επιστημονικού περιοδικού «Εικόνα – Θεωρίες και Πρακτικές του Οπτικού Πολιτισμού» [σ.σ. στο εξής Widok] μαθαίνουμε πως στη φωτογραφία απεικονίζονται τα άψυχα σώματα των τεσσάρων παιδιών – ηλικίας 6 μηνών έως 7 ετών – της 32χρονης Ρομά, Marianna Dolińska. Η Dolińska είχε αποχωριστεί τον σύζυγό της, ο οποίος είχε συλληφθεί, ενώ εκδιώχθηκε από τον καταυλισμό που διέμενε. Χωρίς πόρους, και αδυνατώντας να εξασφαλίσει τις βασικές ανάγκες των παιδιών της, η Marianna Dolińska τα δολοφόνησε στις 11 Δεκεμβρίου του 1923 και την επόμενη μέρα παραδόθηκε στις Αρχές. Σύμφωνα με τους ερευνητές, πιθανολογείται ότι ο φωτογράφος του τόπου του εγκλήματος ήταν ένας αστυνομικός από το πλησιέστερο τμήμα της πόλης Radom.

Μετά τη σύλληψή της, η Dolińska μεταφέρθηκε στο ψυχιατρικό νοσοκομείο της πόλης Tworki, όπου διαγνώστηκε με γνωστικές δυσλειτουργίες και ψυχικά νοσήματα. Η Marianna Dolińska πέθανε 5 χρόνια μετά τη δολοφονία των παιδιών της, το 1928.

Αναπαραγωγές της φωτογραφίας

Αξίζει να σημειωθεί πως αναφορές στην παραπάνω ιστορία εντοπίζονται στο έβδομο τεύχος του ετήσιου περιοδικού της Πολωνικής Ψυχιατρικής Ένωσης «Rocznik Psychiatryczny», ήδη από το 1928. Χαρακτηριστικά, στο άρθρο του Witold Łuniewski με τίτλο «Φρενήρης-Μελαγχολική Ψύχωση στην Εγκληματολογική Ψυχολογία» εντοπίζουμε φωτογραφία με τα άψυχα σώματα των παιδιών να είναι κρεμασμένα γύρω από έναν κορμό δέντρου. Ο Łuniewski διετέλεσε διευθυντής από το 1919 έως το 1939 στο ψυχιατρικό νοσοκομείο που νοσηλεύθηκε η Marianna Dolińska κατά την πενταετία 1923-1928. Στο άρθρο του περιέγραψε την ιστορία της, ενώ μεταξύ άλλων ανέφερε:

Αυτό το ανατριχιαστικό θέαμα έχει φωτογραφηθεί από τους εγκληματολόγους μας και η φωτογραφία βρίσκεται πλέον στη διάθεσή μας.

Ομοίως, είκοσι έτη μετά τη δημοσίευση του άρθρου του Łuniewski, μια όμοια φωτογραφία από διαφορετική οπτική γωνία κυκλοφόρησε στο Εγχειρίδιο Ιατροδικαστικής για Φοιτητές και Γιατρούς το 1948, από τον ιατροδικαστή, Dr. Wiktor Grzywo-Dąbrowski.

Η σύνδεση της φωτογραφίας με τις θηριωδίες σε βάρος Πολωνών

Από την έρευνα του Widok προκύπτει πως μια τρίτη φωτογραφία των άψυχων παιδικών σωμάτων διαμοιράστηκε και μάλιστα πλαισιώθηκε ως να απεικονίζει θύματα από την μειονότητα των Πολωνών της Volhynia από άνδρες της εθνικιστικής, παραστρατιωτικής οργάνωσης του Ουκρανικού Αντάρτικου Στρατού και του φασιστικού Οργανισμού Ουκρανών Εθνικιστών (UPA-OUN). Ύστερα από έρευνα, οι Ada Rutkowska and Dariusz Stola διαπίστωσαν πως η παλαιότερη αναπαραγωγή αυτής της πλαισίωσης εντοπίζεται στο πολωνικό περιοδικό Na Rubieży το 1993. Το εν λόγω έντυπο εξέδιδε η Κοινότητα για την Τίμηση των Θυμάτων των Ουκρανών Εθνικιστών. Η φωτογραφία συνοδευόταν από το εξής κείμενο:

Παιδιά από την Πολωνία βασανισμένα και δολοφονημένα από τάγμα του Ουκρανικού Αντάρτικου Στρατού πλησίον της πόλης Kozowa στην περιφέρεια Tarnopol Voivodship την άνοιξη του 1943.

Έκτοτε, τόσο η ιστορικά ατεκμηρίωτη πλαισίωση όσο και η ίδια η φωτογραφία διαμοιράστηκε στον Τύπο.

Τι γνωρίζουμε για την αφίσα

Η επίμαχη αφίσα συναποτελείται από την ανωτέρω λήψη και το κείμενο: «Αυτή είναι η μοίρα όλων των προδοτών της Χερσώνας και των παιδιών της».

Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να τεκμηριωθεί ο ισχυρισμός ότι αυτή η αφίσα αναρτήθηκε από τους Ουκρανούς ή τους Ρώσους στη Χερσώνα.

Η παλαιότερη αναπαραγωγή της είδησης, εντοπίζεται σε ανάρτηση του φιλορωσικού καναλιού «Κύρηκας της Χερσώνας» στο Telegram την 26η Οκτωβρίου του 2022 και ώρα 12:33. Την ανάρτηση συνοδεύουν φωτογραφίες, οι οποίες ωστόσο δεν προσφέρουν αρκετά στοιχεία, απ’ όπου θα μπορούσαμε να ταυτοποιήσουμε την τοποθεσία λήψης τους.

Υπενθυμίζεται, πως οι Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις είχαν ξεκινήσει να απελευθερώνουν οικισμούς στη νότια πλευρά της Χερσώνας ήδη από την 12η Οκτωβρίου του 2022. Επίσημα, ο Ουκρανικός στρατός έφτασε στο κέντρο της Χερσώνας στις 11 Νοεμβρίου, δύο μέρες μετά την απομάκρυνση των Ρώσων, την 9η Νοεμβρίου του 2022.

Συμπέρασμα

Με βάση την παραπάνω ανάλυση, καθίσταται σαφές πως ο ισχυρισμός ότι η φωτογραφία της αφίσας απεικονίζει θύματα των Γερμανών και Ουκρανών Ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν έχει ιστορικά ερείσματα και είναι ψευδής. Οι φωτογραφίες που εξετάσαμε στο παρόν άρθρο έχουν ληφθεί το 1923 (και όχι το 1943), και συνδέονται με την υπόθεση της Marianna Dolińska, η οποία στις 11 Δεκεμβρίου του 1923 δολοφόνησε τα τέσσερα παιδιά της στο χωριό Antoniówka της Πολωνίας. Ήδη από την 26η Οκτωβρίου του 2022, στον τοπικό τύπο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Χερσώνας, εντοπίσαμε αναφορές σχετικά με την ανάρτηση απειλητικών αφισών στους δρόμους της πόλης. Ωστόσο, ελλείψει στοιχείων, δεν είναι δυνατό να τεκμηριωθεί ποιος κρύβεται πίσω από τη δημιουργία και τον διαμοιρασμό αυτών των αφισών.