Όχι, δεν αυξήθηκε το όριο συνταξιοδότησης στα 74 έτη

Από τα τέλη Ιουλίου, διαμοιράζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο ισχυρισμός πως, με πρόσφατο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από τη Βουλή, η κυβέρνηση αύξησε το όριο συνταξιοδότησης στα 74 έτη. Αυτό, όμως, δεν ισχύει.

Παραδείγματα παραπλανητικών αναρτήσεων, μεταξύ των οποίων από την πρώην βουλευτή Ραχήλ Μακρή, τους υποψηφίους βουλευτές με τη «Νίκη» Ηλία Τσιμπιδάρο και Δημήτρη Γκιουζέλη, τη δημοσιογράφο Αρετή Αθανασίου:

Ο ισχυρισμός προβλήθηκε και σε κανάλια YouTube, στο TikTok, και ιστοσελίδες όπως focusfm.gr, eretikos.gr, pronews.gr, που έκαναν λόγο για έμμεση ή άμεση αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης.

Σε διαφορετική διατύπωση, η εφημερίδα Ριζοσπάστης (rizospastis.gr) ανέφερε ότι με το πρόσφατο νομοσχέδιο πέρασε διάταξη για «δουλειά μέχρι τα 74» και «ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 74 χρόνια».

Τι ισχύει

Αφορμή για την κυκλοφορία του ισχυρισμού υπήρξε η ψήφιση από την Βουλή των Ελλήνων ενός νομοσχεδίου που υποβλήθηκε στις 19 Ιουλίου 2023 με τίτλο «Ενίσχυση του εισοδήματος των μισθωτών, των νέων, της οικογένειας και της εργασίας – Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και άλλες επείγουσες διατάξεις». Το εν λόγω νομοσχέδιο ψηφίστηκε στις 26 Ιουλίου, και έγινε Νόμος του κράτους με στοιχεία ν. 5045/2023 (ΦΕΚ Α΄ 136/29-07-2023).

Ούτε στο σχέδιο νόμου, ούτε στο τελικό κείμενο του νόμου δεν περιέχεται καμία διάταξη που να ρυθμίζει και να τροποποιεί τα όρια συνταξιοδότησης λόγω γήρατος. Η μόνη αναφορά στα 74 έτη ηλικίας γίνεται στο άρθρο 61, που σχετίζεται με προγράμματα απασχόλησης ανέργων, και έχει ως εξής:

…το δεύτερο εδάφιο [της παρ. 6 του άρθρου 74 του ν. 3863/2010 (Α’ 115), περί της ένταξης σε προγράμματα απασχόλησης της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.) των μακροχρόνια ανέργων] τροποποιείται, ώστε να προβλεφθεί η δυνατότητα να καθορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες είναι δυνατή η εφαρμογή της παρ. 6 του άρθρου 74 του ν. 3863/2010 σε ανέργους ηλικίας άνω των εξήντα επτά (67) και έως εβδομήντα τεσσάρων (74) ετών, που δεν έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο συντάξιμο χρόνο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, και η παρ. 6 του άρθρου 74, μετά από λεκτικές προσαρμογές, διαμορφώνεται ως εξής:

«Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Οικονομικών και Εσωτερικών, μετά από γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.), είναι δυνατή η ένταξη ανέργων, εγγεγραμμένων στο Ψηφιακό Μητρώο της Δ.ΥΠ.Α., ηλικίας πενήντα πέντε (55) έως εξήντα επτά (67) ετών, σε προγράμματα που καταρτίζονται από τη Δ.ΥΠ.Α., για την απασχόλησή τους στον δημόσιο τομέα, όπως αυτός ορίζεται στην περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), κατά παρέκκλιση των παρ. 1 και 2 του άρθρου 2 του ν. 4765/2021 (Α’ 6). Με την ίδια
απόφαση δύνανται να καθορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες είναι δυνατή η εφαρμογή του παρόντος σε ανέργους ηλικίας άνω των εξήντα επτά (67) και έως
εβδομήντα τεσσάρων (74) ετών, που δεν έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο συντάξιμο χρόνο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, και να ορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, η χρηματοδότηση και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την υλοποίηση του προγράμματος».

Εν συντομία, δίνεται νομοθετικά η δυνατότητα στους Υπουργούς Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Οικονομικών και Εσωτερικών, να αποφασίσουν, με Κοινή Υπουργική Απόφαση (δεν έχει ακόμη εκδοθεί τέτοια), τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε προγράμματα απασχόλησης στο δημόσιο τομέα μέσω της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), πρόσωπα ηλικίας 67-74 ετών που δεν έχουν ακόμη τη δυνατότητα για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

Στην αιτιολογική έκθεση που συνόδευσε την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή, επίσης απουσιάζει η παραμικρή αναφορά σε πρόθεση μεταβολής, με το άρθρο αυτό, του ελάχιστου για απονομή σύνταξης ηλικιακού ορίου:

Η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και τα όρια συνταξιοδότησης εξακολουθούν να ρυθμίζονται από το ήδη ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, και καμία μεταβολή δεν επήλθε με το νόμο αυτό.

Όπως διευκρινίζει σε πεδίο συχνών ερωτήσεων-απαντήσεων για τη σύνταξη στην ιστοσελίδα του ο Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), αρμόδιος φορέας για την απονομή σύνταξης, το γενικό ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης για πλήρη σύνταξη παραμένει στα 67 έτη.

«Ποια όρια ηλικίας ισχύουν σήμερα στην Ελλάδα για σύνταξη λόγω γήρατος;

Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4336/15, τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από τον e-ΕΦΚΑ (για άνδρες και γυναίκες), είναι:

– 62 ετών για πλήρη σύνταξη με τουλάχιστον 40 έτη (12.000 ημέρες) ασφάλισης,
– 62 ετών για μειωμένη σύνταξη με 15 χρόνια (4.500 ημέρες), εφόσον η χορήγηση μειωμένης σύνταξης προβλέπεται από τις καταστατικές διατάξεις του εντασσόμενου στον e-ΕΦΚΑ Ταμείου και σύμφωνα με τις σχετικές ειδικές χρονικές προϋποθέσεις.
– 67 ετών για πλήρη σύνταξη με τουλάχιστον 15 έτη (4.500 ημέρες) ασφάλισης (…)».

Η θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όπως απλά εξηγεί ο e-ΕΦΚΑ στην ίδια κατηγορία ερωταποκρίσεων, σημαίνει ότι έχουν συμπληρωθεί και οι ηλικιακές προϋποθέσεις (π.χ. το 67ο έτος) και οι «εργασιακές» (δηλαδή να έχει ασφαλιστεί για τουλάχιστον 15 έτη).

«Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος σημαίνει ότι ταυτόχρονα έχουν συμπληρωθεί όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη χορήγηση της σύνταξης. Για τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος το δικαίωμα συνταξιοδότησης θεμελιώνεται με τη συμπλήρωση των ελάχιστων απαιτούμενων από τη συνταξιοδοτική νομοθεσία ημερών ασφάλισης και της ηλικίας. Από την ημερομηνία κατά την οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, το θεμελιωμένο δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί με αίτηση συνταξιοδότησης οποτεδήποτε».

Μπορεί, δηλαδή, να υπάρχουν πρόσωπα που να έχουν μεν συμπληρώσει τα ανωτέρω ηλικιακά όρια, αλλά να μην έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης. Η δυνατότητα απασχόλησής τους μέσω προγραμμάτων της ΔΥΠΑ αποτελεί μία οδό για την συμπλήρωση ημερών ή ετών εργασίας.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα διαθέσιμα για τον Ιούνιο του 2023 στατιστικά στοιχεία της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) υπάρχουν πάνω από 60 χιλιάδες μακροχρόνια άνεργοι ηλικίας άνω των 65 ετών.

Η πρώην Διοικήτρια του ΟΑΕΔ (2015-2019), Καθηγήτρια Οικονομικών της Εργασίας και της Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και υποψήφια βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, κα. Μαρία Καραμεσίνη, σχολίασε σε άρθρο της στο ieidiseis.gr (πριν την ψήφιση του νόμου) ότι οι προταθείσες διατάξεις είναι «εύλογες», επισημαίνοντας κριτικά ότι δεν ισχύει πλέον πρόγραμμα επιδότησης ανέργων άνω των 55 ετών «πλησίον της σύνταξης», καθώς και τους κινδύνους από τις διαδικασίες πρόσληψης.

Σε επικοινωνία που είχε μαζί της ο οργανισμός διασταύρωσης ειδήσεων του AFP στις 3 Αυγούστου 2023, σχολίασε ότι «δεν αλλάζει το όριο συνταξιοδότησης». «Μπορεί κανείς να δουλεύει και μετά τα 67, δεν υπάρχει απαγόρευση εργασίας», ανέφερε επίσης.

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι εκπρόσωπος του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων διέψευσε κατηγορηματικά στο AFP ότι η επίμαχη διάταξη σημαίνει με οποιονδήποτε τρόπο αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Τα όρια συνταξιοδότησης, που εξηγήσαμε παραπάνω «δεν μεταβάλλονται με το άρθρο 61 του ν.5045/2023», τόνισε.

Όπως είπε στο AFP, η συγκεκριμένη διάταξη στοχεύει στη διασφάλιση της δυνατότητας -για τους μακροχρόνια ανέργους αυτής της κατηγορίας και μόνο- που δεν έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικά δικαιώματα, «να μπορούν να το πράξουν μέσα από ένα ιδιαίτερα ευεργετικό πρόγραμμα συμπερίληψης, ένταξης ή επανένταξης. Με τον τρόπο αυτό, παρέχεται σε αυτήν την ιδιαίτερη ηλικιακή ομάδα, η ευκαιρία, εφόσον επιθυμούν να συνεχίσουν να εργάζονται, να το πράξουν απρόσκοπτα, ώστε να μπορέσουν να συμπληρώσουν τα απαραίτητα έτη εργασίας για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος».

Συμπέρασμα

Ο ν. 5045/2023, που ψηφίστηκε στα τέλη Ιουλίου 2023, δεν έχει σχέση με αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 74 έτη. Ο νόμος αυτός, περιέχει στο άρθρο 61 διατάξεις που επιτρέπουν, σε πρόσωπα ηλικίας 67-74 ετών που δεν πληρούν ακόμα τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την απονομή σύνταξης βάσει της ήδη ισχύουσας νομοθεσίας, να έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν σε προγράμματα απασχόλησης της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ). Δεν μεταβλήθηκαν ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης.