Ουδέποτε προβλήθηκε αυτό το μήνυμα για την Ουκρανία και το Ισραήλ στη Νέα Υόρκη: το βίντεο είναι προϊόν ψηφιακής επεξεργασίας

Στα μέσα Νοεμβρίου 2023, κυκλοφόρησε σε λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα βίντεο που δείχνει την αναπαραγωγή διαφημιστικού μηνύματος στη Νέα Υόρκη όπου σχηματικά το μότο «Stand With Ukraine» αντικαθίσταται από το «Stand With Israel». Ωστόσο, πρόκειται για βίντεο ψηφιακά επεξεργασμένο.

Παραδείγματα δημοσιεύσεων στο Facebook:

Το βίντεο, μαζί με στιγμιότυπο από αυτό, γνώρισε αναπαραγωγή και μέσω Twitter.

Το βίντεο που θα εξετάσουμε είναι το εξής:

Τι ισχύει

Το, υποτίθεται, αυθεντικό οπτικοακουστικό υλικό ελήφθη σε κεντρικό σημείο της Νέας Υόρκης, στις ΗΠΑ, κοντά στην πλατεία Times Square. Ο εντοπισμός του σημείου λήψης καθίσταται ευχερής λόγω της επιχείρησης εστίασης με την επωνυμία Majestic Delicatessen Cafe, που διακρίνεται εμπρός.

Η προβολή μιας τόσο χαρακτηριστικής και εντυπωσιακής διαφήμισης αναμενόμενα θα είχε συγκεντρώσει το ενδιαφέρον χρηστών των social media και ειδησεογραφικών μέσων ενημέρωσης. Ωστόσο, δεν κατέστη δυνατόν να βρούμε καμία απαθανάτιση του μηνύματος από άλλη οπτική γωνία ή διαφορετικό βίντεο από το ίδιο σημείο, καθώς και καμία σχετική αναφορά από εγχώρια μέσα ενημέρωσης.

Σχετικά με την πηγή προέλευσης του βίντεο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παλαιότερη μέχρι στιγμής καταγεγραμμένη εμφάνισή του βρίσκεται σε ρωσικό κανάλι Telegram, όπου δημοσιεύθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2023.

Δεν είναι η πρώτη φορά που φιλορωσικοί ή ρωσικοί λογαριασμοί διακινούν ψηφιακά επεξεργασμένα πολυμέσα που υποτίθεται πως δείχνουν μηνύματα κατά της Ουκρανίας να περνούν από διαφημιστικές πλατφόρμες μεγάλων πόλεων στη Δύση. Τα Ellinika Hoaxes έχουν καταγράψει άλλες τρεις περιπτώσεις το 2023, όπως ένα ψηφιακά επεξεργασμένο βίντεο μιας διαφημιστικής πινακίδας κατά του Ζελένσκι στο Τόκιο, μία μεγάλη διαφημιστική πινακίδα με δήθεν μήνυμα “Δόξα στα ούρα” (Glory to Urine) αντί για “Δόξα στην Ουκρανία” (Glory to Ukraine), στη Νέα Υόρκη, καθώς και ένα πανό, επίσης στη Νέα Υόρκη, κατά της Ουκρανίας που δήθεν αναγράφει «Όχι στον Ζελένσκι – Όχι στον πόλεμο».

Και σε αυτήν την περίπτωση, το διαφημιστικό αυτό μήνυμα ουδέποτε προβλήθηκε αλλά έχει κατασκευαστεί ψηφιακά.

Κατ’ αρχάς, η εταιρία διαφημίσεων που διαχειρίζεται το συγκεκριμένο “billboard”, τη μεγάλη αυτή οθόνη-πίνακα προβολής ψηφιακού διαφημιστικού περιεχομένου, έχει επανειλημμένα διαψεύσει ότι έβαλε τέτοιο μήνυμα προς προβολή. Συγκεκριμένα, εκπρόσωπος της εταιρίας Clear Channel Outdoor δήλωσε στον οργανισμό διασταύρωσης ειδήσεων AFP Fact Check ότι δεν «τρέχει» τέτοια διαφήμιση, ούτε έχει προβληθεί τέτοιο υλικό στις οθόνες τους. Κατηγορηματική διάψευση είχε αποστείλει και στον οργανισμό διασταύρωσης ειδήσεων BBC Verify. Τέλος, έχει διαψεύσει τον εξεταζόμενο ισχυρισμό και στον οργανισμό διασταύρωσης ειδήσεων του Reuters.

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, το συγκεκριμένο σημείο χρησιμοποιείται συχνά για την διαφήμιση ταινιών. Υπάρχουν φωτογραφίες και βίντεο στο διαδίκτυο που έχουν καταγράψει στο συγκεκριμένο σημείο την προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων για ποικίλες ταινίες και παραστάσεις, και ένα ενδεικτικό χρονολογικό υλικό προσφέρει και το ιστορικό λήψης του Google Street View. Η κατακόρυφη πλευρά πάντοτε περιέχει υλικό για το ίδιο θέμα με την οριζόντια διάταξη.

Επιπροσθέτως, υπάρχουν πολλά τεκμήρια ότι το διάστημα αυτό, το Νοέμβριο του 2023, κατά την περίοδο πρώτης κυκλοφορίας του βίντεο, προβάλλεται διαφήμιση για την ταινία “Trolls”, (εμπορική ονομασία: “Trolls Band Together” (2023) ή στα Ελληνικά «Οι Ευχούληδες 3: Μαζί για Μπάντα»).

Το πιο ενδεικτικό στοιχείο προέρχεται από το ίδιο το παραπλανητικό βίντεο, όπου στο τέλος του (στο τελευταίο δευτερόλεπτο), εμφανίζεται, χωρίς νοηματική και ψηφιακή συνέχεια με το προηγούμενο μήνυμα, η επιγραφή Trolls / Band Together / In The Theaters / [N]ovember. Στην οριζόντια διάταξη, προβάλλεται συνεχώς διαφημιστικό μήνυμα για την ίδια ταινία.

Πραγματοποιώντας αντίστροφη αναζήτηση εικόνας μέσω Google Lens, δοκιμάζοντας στιγμιότυπα από το βίντεο που κυκλοφόρησε, οδηγηθήκαμε στο κανάλι YouTube “Jay’s Just Cruising Cycling”. Εκεί, εντοπίσαμε ένα βίντεο αναρτημένο από τις 6 Νοεμβρίου 2023, δηλαδή πριν την εμφάνιση του εξεταζόμενου βίντεο (9 Νοεμβρίου), που έχει ληφθεί στο ίδιο σημείο.

Στην οθόνη διακρίνεται το ίδιο ψηφιακό υλικό στην οριζόντια διάταξη, στην κατακόρυφη, ωστόσο, διάταξη αναπαράγεται υλικό για την ίδια ταινία, και όχι το μήνυμα για Ισραήλ και Ουκρανία. Στο σημείο 0:14 εμφανίζεται το ίδιο τμήμα της διαφήμισης με αυτό που εντοπίσαμε παραπάνω στο τέλος του εξεταζόμενου βίντεο.

Από το ίδιο κανάλι YouTube, καθώς και από χρήστες του Twitter υπάρχουν δημοσιευμένα βίντεο από το σημείο, που έχουν καταγράψει την προβολή της διαφήμισης για την ταινία Trolls 3, και σε καμία περίπτωση το σχετικό με Ουκρανία και Ισραήλ υλικό.

Τέλος, δημοσιογράφος για λογαριασμό του AFP μετέβη στο σημείο και πραγματοποίησε και ο ίδιος λήψη φωτογραφιών (14 Νοεμβρίου 2023), που επίσης πιστοποιούν την αναπαραγωγή διαφήμισης, και όχι μηνύματος για Ισραήλ και Ουκρανία.

Βάσει των ανωτέρω στοιχείων, και σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα δεδομένα, είναι ψευδές ότι εμφανίστηκε σε οθόνη διαφημίσεων στη Νέα Υόρκη ένα μήνυμα ότι το Stand With Israel υποκατέστησε το Stand With Ukraine, το βίντεο-απόδειξη αποτελεί προϊόν ψηφιακής επεξεργασίας.

Συμπέρασμα

Το συγκεκριμένο βίντεο, το οποίο δείχνει την αναπαραγωγή μηνύματος σε διαφημιστικό πίνακα (billboard) στη Νέα Υόρκη, όπου σχηματικά το μότο «Stand With Ukraine» αντικαθίσταται από το «Stand With Israel», δεν είναι πραγματικό. Το βίντεο αυτό, που κυκλοφόρησε στις αρχές Νοεμβρίου 2023, έχει υποστεί ψηφιακή επεξεργασία.

Στο σημείο της Νέας Υόρκης που απεικονίζεται στο πλάνο, σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες και καταγραφές πριν και μετά την κυκλοφορία του υπό εξέταση βίντεο, προβάλλεται το διάστημα αυτό διαφήμιση για την ταινία Trolls Band Together. Η εταιρία που διαχειρίζεται αυτόν τον διαφημιστικό χώρο έχει επανειλημμένα διαψεύσει ότι έχει προβληθεί τέτοιο διαφημιστικό μήνυμα και δεν υπάρχει καμία απολύτως οπτική απόδειξη ή αναφορά ότι έλαβε χώρα προβολή τέτοιου μηνύματος.