Όχι, αυτό το βίντεο ΔΕΝ παρουσιάζει ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου της Pfizer κατά της COVID-19

Σημαντική διάδοση, με χιλιάδες προβολές και αντιδράσεις, γνωρίζει από τα τέλη Αυγούστου του 2025 απόσπασμα βίντεο που διαμοιράζεται μέσω αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα. Στο υπό εξέταση βίντεο, ο παρουσιαστής του Focus FM, Γρηγόρης Σερέτης, αναφέρει πως η Pfizer αναγκάστηκε να δημοσιεύσει “λίστα με τις παρενέργειες του εμβολίου Comirnaty (BNT162b2)”, αναγιγνώσκοντας στη συνέχεια από την εν λόγω λίστα. Κατά τη διάρκεια του αποσπάσματος, αναφέρεται σε πλήθος παθήσεων, πολλών εκ των οποίων σοβαρών, υποστηρίζοντας πως, σύμφωνα με τη Pfizer, αυτές είναι “παρενέργειες του εμβολίου”. Ωστόσο, όπως θα εξετάσουμε στο παρόν άρθρο, η επίμαχη λίστα δεν αφορά επιβεβαιωμένες ανεπιθύμητες ενέργειες, που καταγράφηκαν σε λήπτες του εμβολίου, αλλά παθήσεις που έχουν προσδιοριστεί εκ των προτέρων ως ιδιαίτερου, αυξημένου ενδιαφέροντος και τελούν υπό παρακολούθηση στο πλαίσιο της φαρμακοεπαγρύπνησης, προς τυχόν εκδήλωση και καταγραφή τους.

Ο ισχυρισμός διαδίδεται κυρίως μέσω αναρτήσεων στα κοινωνικής δικτύωσης:

Το υπό εξέταση απόσπασμα βίντεο είναι το ακόλουθο:

Στο απόσπασμα, ο κ. Σερέτης αναφέρει τα εξής:

Η ίδια η Pfizer αναγκάστηκε και δημοσίευσε τον κατάλογο με τις παρενέργειες του εμβολίου.

Οξεία νεφρική βλάβη, οξεία μυελίτιδα βλεννογόνου, θετική αντίσπερμία αντισωμάτων, εμβολή εγκεφαλικού στελέχους, Θρόμβωση εγκεφαλικού στελέχους, καρδιακή ανακοπή, καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια, θρόμβωση καρδιακής κοιλιάς, καρδιογενές σοκ, αγγειίτιδα του κεντρικού νευρικού συστήματος, Θάνατος νεογνών, βαθιά φλεβική θρόμβωση, […] εγκεφαλίτιδα, αιμορρογαική εγκεφαλίτιδα, επιληψία μετωπιαίου λοβού, αφρός στο στόμα, επιληπτική ψύχωση, παράλυση προσώπου, κι άλλα τόσα.

Μυοκαρδίτιδα, παγκρεατίτιδα, πνευμονία, ταχυκαρδία, επιληψία του κροταφικού λοβού, αυτοάνοση νόσος των όρχεων, διαβήτης μέλιτος τύπου 1, φλεβική θρόμβωση νεογνών, θρόμβωση σπονδυλικής αρτηρίας, περικαρδίτιδα, κι άλλα τόσα.

Δεν τα λέω εγώ. Η Pfizer Τα λέει. Κι άμα θέλετε να πείτε κάποιον συνωμοσιολόγο, ανοίξτε κανα βιβλίο πρώτα, διαβάστε, αφυπνιστείτε, σκεφτείτε και τα ξαναλέμε. Γιατί το μόνο που ξέρετε να κάνετε είναι να πίνετε καφέ και να καπνίζετε, να πίνετε καφέ, να καπνίζετε και να βρίζετε, και να κοιμάστε, άντε πολλές φορές και όρθιοι.

Τι ισχύει

Αρχικά, μελετώντας το φυλλάδιο περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος (Summary of Product Characteristics, SPC), που συνοδεύει το σκεύασμα, βλέπουμε πως οι περισσότερες από τις παθήσεις που αναφέρει ο κ. Σερέτης δεν αναφέρονται σε αυτό. Στον πίνακα ανεπιθύμητων ενεργειών (σελ. 6-8) αναφέρονται οι καταγεγραμμένες ανεπιθύμητες ενέργειες, ανάμεσά τους και η πολύ σπάνια εμφανιζόμενη μυοκαρδίτιδα και περικαρδίτιδα, μαζί με τη συχνότητα εμφάνισής τους:

Όπως έχουμε αναφέρει σε παλαιότερο άρθρο μας, η ανεπιθύμητη ενέργεια της μυοκαρδίτιδας ή περικαρδίτιδας είναι η μόνη αξιοσημείωτη που έχει τεκμηριωθεί ότι συνδέεται αιτιωδώς με τον mRNA εμβολιασμό κατά της COVID-19. Ωστόσο, εμφανίζεται από πολύ έως εξαιρετικά σπάνια, είναι κατά κανόνα ήπια και επιλύεται σύντομα με την καθιερωμένη φαρμακευτική αγωγή. Στον γενικό πληθυσμό εμφανίζεται σε λίγες περιπτώσεις ανά εκατομμύριο εμβολιασμών κατά της COVID-19, σε αντίστοιχη συχνότητα με άλλα καθιερωμένα εμβόλια, όπως αυτό της γρίπης.

Συγκριτικά, η ίδια η COVID-19 μπορεί να προκαλέσει πολύ ευρύτερα, συχνότερα και σοβαρότερα καρδιακά προβλήματα από αυτά της μυοκαρδίτιδας και της περικαρδίτιδας. Τα προβλήματα αυτά κυμαίνονται από αρρυθμίες έως το Πολυσυστημικό Φλεγμονώδες Σύνδρομο (MIS-C) που, μεταξύ άλλων, συχνά προκαλεί κυκλοφορικό σοκ, το οποίο μπορεί να φτάσει σε καρδιακή ανακοπή χωρίς την κατάλληλη αγωγή.

Η λίστα με τις παθήσεις προέρχεται από παράρτημα έκθεσης της Pfizer που δεν αφορά καταγεγραμμένες ανεπιθύμητες ενέργειες εμβολίων

Συνεπώς, η μοναδική «λίστα» η οποία περιλαμβάνει τις ανωτέρω παθήσεις, όχι όμως ως καταγεγραμμένες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως ψευδώς ισχυρίζεται ο κ. Σερέτης, είναι ένα παράρτημα Ανεπιθύμητων Συμβάντων Ειδικού Ενδιαφέροντος, σε έκθεση που συντάχθηκε από την φαρμακευτική εταιρεία το 2021. Όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενο σχετικό άρθρο μας, με αφορμή παλαιότερο ισχυρισμό, αυτή δεν αποτελεί λίστα καταγεγραμμένων ανεπιθύμητων ενεργειών μετά τον εμβολιασμό.

Η πλήρης έκθεση είχε δημοσιοποιηθεί ήδη από το Νοέμβριο του 2021, ανάμεσα στα πρώτα διαβαθμισμένα έγγραφα που δόθηκαν δημόσια, προτού καν εκδοθεί δικαστική απόφαση που να υποχρεώνει νομικώς τον FDA να δημοσιευτούν διαβαθμισμένα (εμπιστευτικά) έγγραφα που αφορούν την αδειοδότηση των εμβολίων για την COVID-19. Συνεπώς, ο ισχυρισμός πως η φαρμακευτική εταιρεία «αναγκάστηκε» να δημοσιεύσει τα εν λόγω δεδομένα είναι ψευδής.

Η έκθεση περιλαμβάνει πιθανές ανεπιθύμητες αντιδράσεις που καταγράφηκαν, στο πλαίσιο προγράμματος φαρμακοεπαγρύπνησης (σελ. 1-29), καθώς και ένα ξεχωριστό παράρτημα (appendix) με κατάλογο Ανεπιθύμητων Συμβάντων Ειδικού Ενδιαφέροντος τα οποία, όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια, δεν αφορούν καταγεγραμμένες ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου.

Ο σκοπός και το περιεχόμενο της έκθεσης της Pfizer

Η έκθεση συντάχθηκε από την φαρμακευτική εταιρία Pfizer προς την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π.Α. με ημερομηνία έγκρισης 30 Απριλίου 2021. Στο μεγαλύτερο κομμάτι της αναλύονται αναφορές που κατατέθηκαν μέσω προγράμματος φαρμακοεπαγρύπνησης μέχρι και τις 28 Φεβρουαρίου 2021 για το εμβόλιο Comirnaty (BNT162b2) που αναπτύχθηκε και κυκλοφόρησε από τις εταιρίες BioNTech/Pfizer. Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι αναλύθηκαν δεδομένα από περίπου 42.000 αναφορές σε υπηρεσίες φαρμακοεπαγρύπνησης, στις οποίες αναφέρθηκαν περίπου 159.000 ανεπιθύμητα συμβάντα.

Ωστόσο, σχετικά με τις αναφορές αυτές, οι οποίες περιγράφονται στις πρώτες 29 σελίδες, η ίδια η έκθεση τονίζει πως οι περιπτώσεις που αναφέρθηκαν δεν έχουν αξιολογηθεί ως προς την αιτιότητά τους, δηλαδή δεν έχει τεκμηριωθεί συσχέτισή τους με τον εμβολιασμό:

Η βάση δεδομένων ασφάλειας της Pfizer περιέχει περιπτώσεις ανεπιθύμητων συμβάντων που αναφέρθηκαν χωρίς προσχεδιασμό στην Pfizer, περιπτώσεις που αναφέρθηκαν από τις υγειονομικές αρχές, περιπτώσεις δημοσιευμένες στην ιατρική βιβλιογραφία, περιπτώσεις από προγράμματα προώθησης που χρηματοδοτούνται από την Pfizer, μη παρεμβατικές μελέτες και περιπτώσεις σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών που αναφέρθηκαν από κλινικές μελέτες, ανεξαρτήτως αξιολόγησης της αιτιότητας.

Όπως έχουμε ήδη τονίσει σε σχετικό μας άρθρο με τίτλο «Η επιστημονικά εσφαλμένη χρήση δεδομένων από υπηρεσίες φαρμακοεπαγρύπνησης»,  παρά την επιστημονική αξία που διαθέτουν τα συστήματα φαρμακοεπαγρύπνησης, η χρήση ανεπεξέργαστων πρωτογενών δεδομένων από αυτά, με σκοπό να αποδειχτεί συσχέτιση παρενεργειών και θανάτων με φάρμακα και εμβόλια, είναι πλήρως αβάσιμη.

Αφενός, οι αναφορές μπορούν να καταχωρηθούν κυριολεκτικά από οποιονδήποτε, χωρίς να απαιτείται η τεκμηρίωση τους, ακόμη και κακόβουλα (π.χ. από αντιεμβολιαστές), και αφετέρου, όπως προειδοποιούν και οι ίδιοι οι φορείς φαρμακοεπαγρύπνησης, οι αναφορές που κατατίθενται στη βάση δεδομένων τους δεν εδραιώνουν σχέση αίτιου-αιτιατού μεταξύ μιας δεδομένης παρενέργειας και ενός συγκεκριμένου σκευάσματος. Για να εξακριβωθεί μια τέτοια σχέση, κάθε αναφορά θα πρέπει να αξιολογείται ξεχωριστά από τις αρμόδιες Αρχές και επιστημονικούς φορείς:

Προειδοποίηση σχετικά με τη χρήση δεδομένων φαρμακοεπαγρύπνησης όπως εμφανίζονται στην ιστοσελίδα της EudraVigilance, στην ιστοσελίδα του αμερικανικού VAERS, και στην ιστοσελίδα του βρετανικού  Yellow Card:

Τι είναι τα Ανεπιθύμητα Συμβάντα Ειδικού Ενδιαφέροντος

Τα Ανεπιθύμητα Συμβάντα Ειδικού Ενδιαφέροντος, γνωστά διεθνώς ως Adverse Events of Special Interest (AESI), και τα οποία παρουσιάζονται στο παράρτημα της έκθεσης, δεν ταυτίζονται με τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες ενός εμβολίου και δεν είναι ισοδύναμοι όροι.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα Adverse Events of Special Interest είναι προαποφασισμένες περιπτώσεις ενδεχόμενων συμβάντων, που δηλώνονται πριν την κυκλοφορία ενός φαρμακευτικού προϊόντος προκειμένου να παρακολουθούνται στο πλαίσιο της φαρμακοεπαγρύπνησης για τυχόν εμφάνισή τους μετά την κυκλοφορία του προϊόντος αυτού. Υπό το πρίσμα των εμβολίων για την COVID-19, σημειώθηκε ο εξής ορισμός:

Το Ανεπιθύμητο Συμβάν Ειδικού Ενδιαφέροντος (ΑΣΕΕ) είναι ένα προκαθορισμένο, ιατρικά σημαντικό συμβάν που έχει τη δυνατότητα να σχετίζεται αιτιολογικά με ένα προϊόν εμβολίου, που πρέπει να παρακολουθείται προσεκτικά και να επιβεβαιώνεται από περαιτέρω ειδικές μελέτες.

Ανάλογος ορισμός δίνεται και στο Γλωσσάριο Φαρμακοεπαγρύπνησης, που έχει δημοσιεύσει το Συμβούλιο Διεθνών Οργανισμών Ιατρικών Επιστημών (CIOMS):

Ανεπιθύμητo συμβάν ειδικού ενδιαφέροντος (σύμφωνα με το CIOMS VI), συνώνυμο: στοχευμένο ιατρικό συμβάν

Ένα ανεπιθύμητο συμβάν ειδικού ενδιαφέροντος (σοβαρό ή μη) είναι ένα επιστημονικό και ιατρικό θέμα για ένα προϊόν ή πρόγραμμα του χορηγού, για το οποίο μπορεί να είναι σκόπιμη η συνεχής παρακολούθηση και η ταχεία επικοινωνία από τον ερευνητή στον χορηγό. Τέτοια γεγονότα μπορεί να απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση για τον χαρακτηρισμό και την κατανόησή τους. Ανάλογα με τη φύση του συμβάντος, μπορεί επίσης να χρειαστεί γρήγορη επικοινωνία από τον χορηγό της δοκιμής με άλλα μέρη (π.χ. ρυθμιστικές αρχές).

(…) Τέτοια συμβάντα πρέπει να περιγράφονται σε πρωτόκολλα ή τροποποιήσεις πρωτοκόλλων και να παρέχονται οδηγίες στους ερευνητές σχετικά με το πώς και πότε πρέπει να αναφέρονται στον χορηγό.

Με απλά λόγια, στο πλαίσιο κλινικής μελέτης και φαρμακοεπαγρύπνησης για ένα φαρμακευτικό προϊόν, κάθε φαρμακευτική εταιρία, σε συνεννόηση με τις ρυθμιστικές Αρχές, μπορεί να βρίσκεται σε εγρήγορση για μια συγκεκριμένη και προκαθορισμένη σειρά ανεπιθύμητων συμβάντων, ώστε, εάν καταγραφούν σε χρονική συσχέτιση με το φαρμακευτικό προϊόν (π.χ. ένα εμβόλιο), τότε να ελεγχθούν διεξοδικά για να διαπιστωθεί ένα σχετίζονται με το προϊόν αυτό. Μια τέτοια λίστα συμβάντων, για τα οποία η Pfizer σημείωσε ότι θα βρίσκεται σε επαγρύπνηση, παρουσιάζεται και στο υπό εξέταση έγγραφο, στο παράρτημά του.

Για παράδειγμα, το γεγονός ότι στη λίστα συγκαταλέγεται ο «θάνατος νεογνού», δεν σημαίνει ότι το εμβόλιο προκαλεί θάνατο σε νεογνά. Σημαίνει ότι ένα τέτοιο θέμα υγείας συγκαταλέγεται στα ζητήματα για τα οποία υπάρχει εγρήγορση στο πλαίσιο της φαρμακοεπαγρύπνησης, σε περίπτωση που εμφανιστεί κάποια ένδειξη, για να διερευνηθεί περαιτέρω. Δεν έχει, όμως, προκύψει επί του παρόντος κανένα επιστημονικό στοιχείο που να υποδεικνύει ότι εμβόλιο για την COVID-19 είναι υπεύθυνο για θανάτους σε νεογνά. [πηγή 2][πηγή 2]

Το βίντεο παραπλανητικά παρουσιάζει τα Ανεπιθύμητα Συμβάντα Ειδικού Ενδιαφέροντος ως «παρενέργειες» του εμβολίου

Οι παθήσεις που αναφέρει στο υπό εξέταση βίντεο ο κ. Σερέτης εμφανώς δεν προέρχονται από τις αναφορές φαρμακοεπαγρύπνησης που παρουσιάζονται στις πρώτες 29 σελίδες της έκθεσης, αλλά προέρχονται από το παράρτημα στο τέλος της έκθεσης. Σε αυτό, όπως αναφέραμε προηγουμένως, περιλαμβάνονται προαποφασισμένες παθήσεις προς παρακολούθηση, πολλές από τις οποίες, σύμφωνα με την ίδια την έκθεση, δεν έχουν καταγραφεί κατά το πρόγραμμα φαρμακοεπαγρύπνησης.

Απόδειξη αυτού είναι το γεγονός πως συγκεκριμένες παθήσεις που αναφέρει ο κ. Σερέτης όπως για παράδειγμα η «παγκρεατίτιδα» (Pancreatitis), η «θετική αντίσπερμία αντισωμάτων» (Anti-sperm antibody positive), η «επιληψία μετωπιαίου λοβού» (Frontal lobe epilepsy), η «θρόμβωση καρδιακής κοιλιάς» (Cardiac ventricular thrombosis), η «φλεβική θρόμβωση νεογνών» (Thrombophlebitis neonatal), η «θρόμβωση σπονδυλικής αρτηρίας» (Spinal artery thrombosis), η «αυτοάνοση νόσος των όρχεων» (Testicular autoimmunity), εμφανίζονται αποκλειστικά στο παράρτημα στο τέλος της έκθεσης και όχι ως αποτελέσματα καταγεγραμμένων αναφορών στις αρχικές σελίδες της:

Συμπέρασμα

Βάσει των ανωτέρω, ο ισχυρισμός πως στο υπό εξέταση βίντεο ο κ. Σερέτης παρουσιάζει «παρενέργειες» του εμβολίου της Pfizer κατά της COVID-19, τις οποίες η εταιρεία «αναγκάστηκε» να δημοσιοποιήσει, είναι ψευδής. Οι παθήσεις που αναφέρονται στο βίντεο προέρχονται από κατάλογο Ανεπιθύμητων Συμβάντων Ειδικού Ενδιαφέροντος (AESI). Πρόκειται για μια λίστα παθήσεων που συντάσσεται εκ των προτέρων και περιλαμβάνει παθήσεις που βρίσκονται υπό παρακολούθηση, στο πλαίσιο της φαρμακοεπαγρύπνησης, όχι παθήσεις που έχουν καταγραφεί ή τεκμηριωθεί ως ανεπιθύμητες ενέργειες. Επιπλέον, παρά την επιστημονική αξία που διαθέτουν τα συστήματα φαρμακοεπαγρύπνησης, η χρήση ανεπεξέργαστων δεδομένων από αυτά, με σκοπό να αποδειχτεί συσχέτιση παρενεργειών και θανάτων με φάρμακα και εμβόλια, είναι πλήρως αβάσιμη καθώς, για να εξακριβωθεί μια τέτοια σχέση, κάθε αναφορά θα πρέπει να αξιολογείται ξεχωριστά από τις αρμόδιες αρχές και επιστημονικούς φορείς.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν

1. https://media.ellinikahoaxes.gr/uploads/2021/12/PFF.pdf
2. https://www.reuters.com/legal/government/paramount-importance-judge-orders-fda-hasten-release-pfizer-vaccine-docs-2022-01-07/
3. https://phmpt.org/pfizers-documents/
4. https://emvolio.gov.gr/sites/default/files/attachments/comirnaty_5_11yrs_spc_09dec2021_2_1.pdf
5. https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/JAHA.121.024393
6. https://www.thelancet.com/journals/lanres/article/PIIS2213-2600(22)00059-5/fulltext
7. https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIR.0000000000001064
8. https://janesthanalgcritcare.biomedcentral.com/articles/10.1186/s44158-022-00046-7
9. https://www.adrreports.eu/el/understanding_reports.html
10. https://vaers.hhs.gov/data.html
11. https://www.gov.uk/government/publications/coronavirus-covid-19-vaccine-adverse-reactions/coronavirus-vaccine-summary-of-yellow-card-reporting
12. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/covid-19-vaccines-safety-surveillance-manual/training-slides_covid-19_vs_aesi02927042-43ab-4449-b633-e203b1a1bf31_12ab4d79-31b5-4aff-b301-260d5e5dbe78.pdf
13. https://cioms.ch/wp-content/uploads/2021/03/CIOMS-Cumulative-PV-Glossary-v1.0.pdf
14. https://www.politifact.com/factchecks/2021/oct/28/viral-image/vaccines-do-not-cause-sudden-infant-death-syndrome/
15. https://www.reuters.com/article/factcheck-coronavirus-britain-idUSL1N2RN2E2/