Το παιχνίδι-εμβόλιο κατά των ψευδών ειδήσεων δουλεύει

Τον Μάρτιο του 2019 η ομάδα μας δημοσίευσε την ελληνική απόδοση του Bad News Game, σε συνεργασία με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.

Τώρα, όπως αναφέρει και το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ σε ανακοίνωσή του, μια μελέτη 15 χιλιάδων παικτών δείχνει ότι αυτό το απλό διαδικτυακό παιχνίδι μπορεί να λειτουργήσει ως «εμβόλιο» βελτίωσης της κριτικής σκέψης απέναντι στις ψευδείς ειδήσεις. Αυτό το καταφέρνει βάζοντάς τους παίκτες στη θέση ενός προπαγανδιστή και εκθέτοντάς τους σε μια «ασθενή δόση» των μεθόδων πίσω από την παραπληροφόρηση.

Μέσα στην προσομοίωση, οι παίκτες τροφοδότησαν το θυμό και τον φόβο, χειραγωγόντας τις ειδήσεις και τα κοινωνικά δίκτυα: αξιοποίησαν διαδικτυακά μποτ, κατασκεύασαν «αποδείξεις» μέσω φωτομοντάζ, και διέσπειραν συνωμοσιολογικές θεωρίες για να προσελκύσουν ακολούθους -όλα αυτά ενώ διατηρούσαν ένα «σκορ αξιοπιστίας» για την πειστικότητά τους.

Μπορείτε να παίξετε τη γενική έκδοση του ελληνικού Bad News Game στο https://getbadnews.gr και την έκδοση Junior (για παίκτες 8-10 ετών) στο https://getbadnews.gr/junior.

«Έρευνες δείχνουν ότι οι ψευδείς ειδήσεις διαδίδονται γρηγορότερα και ταχύτερα απ’ την αλήθεια, οπότε, το να καταπολεμήσεις την παραπληροφόρηση μετά την διάδοσή της, μπορεί να είναι σαν να το πολεμάς σε μια καταδικασμένη μάχη», είπε ο Δρ Sander Van der Linden, Διευθυντής του Social Decision-Making Lab του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.

«Θέλαμε να ελέγξουμε αν μπορούμε να καταρρίψουμε προληπτικά, ή ‘προ-καταρρίψουμε’, ψευδείς ειδήσεις, εκθέτοντας τον κόσμο σε μια ‘ασθενή δόση’ των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για να δημιουργηθεί και να διαδοθεί η παραπληροφόρηση, έτσι ώστε να έχουν μια καλύτερη εικόνα για το πώς μπορούν να εξαπατηθούν».

«Πρόκειται για μια έκδοση του φαινομένου που οι ψυχολόγοι ονομάζουν ‘θεωρία εμβολιασμού’, με το παιχνίδι μας να λειτουργεί σαν ένα ψυχολογικό εμβόλιο».

Για να αξιολογηθεί η επίδραση του παιχνιδιού, ζητήθηκε από τους παίκτες να εκτιμήσουν την αξιοπιστία μιας σειράς διαφορετικών επικεφαλίδων και δημοσιεύσεων, πριν και μετά το παιχνίδι. Τους κατανεμήθηκε μια τυχαία μίξη αληθών («έλεγχος») και ψευδών ειδήσεων («θεραπεία»).

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Palgrave Communications, και έδειξε ότι η αντιλαμβανόμενη αξιοπιστία των ψευδών ειδήσεων μειώθηκε κατά μέσο όρο 21% μετά την ολοκλήρωσή του παιχνιδιού. Παράλληλα, το παιχνίδι δεν διαφοροποίησε την κατάταξη των αληθινών ειδήσεων.

Παράλληλα, οι ερευνητές βρήκαν ότι όσοι καταγράφηκαν ως οι πλέον επιρρεπείς στους τίτλους των ψευδών ειδήσεων, ωφελήθηκαν και περισσότερο από τον «εμβολιασμό».

«Βρήκαμε ότι μόλις 15 λεπτά παιχνιδιού έχουν ένα μετριοπαθές αποτέλεσμα, το οποίο όμως είναι πρακτικά σημαντικό όταν μεγεθύνεται σε χιλιάδες ανθρώπους παγκοσμίως», είπε ο van der Linden.

Ο Jon Roozenbeek, επίσης συντάκτης της μελέτης από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, λέει: «Μετατοπίζουμε τον στόχο από τις ιδέες στις τακτικές. Κάνοντάς το αυτό, ελπίζουμε να δημιουργήσουμε αυτό που θα μπορούσε κάποιος να πει ένα γενικό ‘εμβόλιο’ κατά των ψευδών ειδήσεων, αντί να προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε κάθε συγκεκριμένο συνωμοσία ή μύθευμα».

Οι Roozenbeek και van der Linden δούλεψαν με την ολλανδική οργάνωση DROG και το πρακτορείο σχεδιασμού Gusmanson για να αναπτύξουν το Bad News, και η ιδέα ενός παιχνιδιού που εμβολιάζει κατά των ψευδών ειδήσεων έχει προσελκύσει σημαντική προσοχή.

Σε συνεργασία με το Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών και οργανισμούς όπως τα Ελληνικά Hoaxes, η ομάδα έχει μεταφράσει το παιχνίδι σε 9 διαφορετικές γλώσσες, και το WhatsApp έχει τώρα αναθέσει στους ερευνητές τη δημιουργία ενός νέου παιχνιδιού για την δική του πλατφόρμα επικοινωνίας.

Η ομάδα έχει επίσης δημιουργήσει μια «junior – παιδική» έκδοση για ηλικίες 8-10 ετών, που είναι διαθέσιμη σε 10 γλώσσες μέχρι τώρα. «Θέλουμε να αναπτύξουμε έναν εύκολο και ελκυστικό τρόπο ώστε να καθιερώσουμε τον γραμματισμό στα μέσα από μια μικρή σχετικά ηλικία, και μετά να εξετάσουμε το κατά πόσο οι επιδράσεις διαρκούν», είπε ο Roozenbeek.

Αυτή η πρώτη σειρά αποτελεσμάτων από το Bad News έχει τους περιορισμούς της, λένε οι ερευνητές. Το δείγμα ήταν αυτο-επιλεγμένο (δηλαδή αποτελούνταν απ’ όσους συνάντησαν το παιχνίδι διαδικτυακά και επέλεξαν να παίξουν), και έτσι ήταν στρεβλωμένο προς τους πιο νεαρούς, αρσενικούς, προοδευτικούς, και μορφωμένους παίκτες.

Με αυτά τα στοιχεία κατά νου, ωστόσο, η μελέτη βρήκε ότι το παιχνίδι ήταν σχεδόν το ίδιο αποτελεσματικό σε όλη την έκταση των ηλικιών, εκπαίδευσης, φύλων, και πολιτικών προσανατολισμών. Το Bad News έχει την ιδεολογική ισορροπία ενσωματωμένη: οι παίκτες μπορούν να επιλέξουν να δημιουργήσουν ψευδείς ειδήσεις τόσο από το αριστερό όσο και από το δεξί πολιτικό φάσμα.

Υπάρχουν 6 εμβλήματα που ο παίκτης μπορεί να κερδίσει στο παιχνίδι, με το καθένα να αναπαριστά μια στρατηγική που χρησιμοποιούν οι προμηθευτές των ψευδών ειδήσεων: προσωποποίηση, συνωμοσία, πόλωση, δυσφήμιση πηγών, τρολάρισμα, συναισθηματικά προκλητικό υλικό.

Οι ερωτήσεις εντός του παιχνιδιού που αξιολόγησαν την επίδραση του Bad News, ενεργοποιήθηκαν για 4 από τα παραπάνω εμβλήματα, και αναλυτικά παρουσίασαν μείωση της θεωρούμενης αξιοπιστίας:

Για την στρατηγική προσωποποίησης, δηλαδή τον μιμητισμό έμπιστων προσωπικοτήτων στα κοινωνικά δίκτυα, μείωση κατά 24%. Για την στρατηγική της ηθελημένης πόλωσης στους τίτλους κατά 10%, και της δυσφήμισης -δηλαδή της επίθεσης εναντίον μιας αξιόπιστης πηγής με κατηγορίες προκατάληψης- κατά 19%. Τέλος, για την στρατηγική της συνωμοσίας, δηλαδή την διάδοση ψευδών αφηγημάτων που κατηγορούν μυστικές ομάδες για τα διεθνή γεγονότα, μείωση κατά 20%.

«Η πλατφόρμα προσφέρει προκαταρκτικές αποδείξεις για τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να αρχίσουμε να χτίζουμε ένα στρώμα προστασίας απέναντι στην εξαπάτηση, εκπαιδεύοντας τον κόσμο ώστε να είναι πιο συνειδητοποιημένος για τις τεχνικές στις οποίες βασίζονται οι περισσότερες ψευδείς ειδήσεις», πρόσθεσε ο Roozenbeek.

Ενημέρωση (4-2-2020): νέα μελέτη σε 4 ακόμη γλώσσες του παιχνιδιού πέρα των αγγλικών (συμπεριλαμβάνεται και η ελληνική), επιβεβαίωσε την ικανότητά του να «εμβολιάζει» κατά της παραπληροφόρησης και σε ευρύτερα διαπολιτισμικά πλαίσια. Δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό HKS Misinformation Review του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.

Μπορείτε να παίξετε τη γενική έκδοση του ελληνικού Bad News Game στο https://getbadnews.gr και την έκδοση Junior (για παίκτες 8-10 ετών) στο https://getbadnews.gr/junior.