Όχι, “μεγάλη επιστημονική μελέτη”ΔΕΝ έδειξε ότι το δηλητήριο μέλισσας μπορεί να προστατεύει από την COVID-19

Σε άρθρα που κυκλοφόρησαν σε ελληνικά μέσα ενημέρωσης προβάλλεται μια επιστολή η οποία δημοσιεύτηκε σε επιστημονικό περιοδικό ως “μεγάλη έρευνα” η οποία δείχνει πως το δηλητήριο μέλισσας μπορεί να προστατεύει από την νόσο COVID-19. Τα παρουσιαζόμενα στοιχεία ωστόσο δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετά για να στηριχθεί τέτοιο συμπέρασμα ενώ η “μελέτη” περιέλαβε τη χρήση της “απιθεραπείας” μιας αποδεδειγμένης ψευδοεπιστήμης.

Παραδείγματα: pronews.gr, thivarealnews.blogspot.com, newsnowgr.com

Στα υπό εξέταση δημοσιεύματα διαβάζουμε:

Σκοτώνει τον κορωνοϊό το δηλητήριο της μέλισσας – Τι δείχνει επιστημονική μελέτη

Μία παρατήρηση στην Κίνα ότι οι μελισσοκόμοι δεν ήταν θετικοί στον κορωνοϊό οδήγησε στην διεξαγωγή μιας μεγάλης μελέτης με χιλιάδες μελισσοκόμους.Ακολουθούν τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής με τίτλο “Bee venom and SARS-CoV-2” που έγινε στην Κίνα και δημοσιεύθηκαν στην ιστοσελίδα Sciencedirect.Δεν είναι παράδοξο αφού είναι γνωστό ότι το δηλητήριο της μέλισσας έχει ευεργετικές ιδιότητες σε κάποιες περιπτώσεις.

Μετά από αυτό το σημείο όλα τα εξεταζόμενα άρθρα κάνουν απλά αυτούσια παράθεση του κειμένου της “μελέτης”.

Αρχικά λοιπόν πρέπει να τονίσουμε ότι ο σύνδεσμος που παραθέτουν ως πηγή όλα τα ελληνικά δημοσιεύματα δεν είναι μελέτη αλλά επιστολή που στάλθηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Toxicon” στις 30 Απριλίου με τίτλο “Bee venom and SARS-CoV-2”. [πηγή]

Η επιστολή ξεκινάει αναφέροντας τα εξής:

Στην επαρχία Hubei, το επίκεντρο του COVID-19 στην Κίνα, η τοπική ένωση μελισσοκόμων πραγματοποίησε μια έρευνα για τους μελισσοκόμους (Εικ. 1). Συνολικά, ερευνήθηκαν 5115 μελισσοκόμοι από τις 23 Φεβρουαρίου έως τις 8 Μαρτίου, συμπεριλαμβανομένων 723 στη Γουχάν, το επίκεντρο του Hubei. Κανένας από αυτούς τους μελισσοκόμους δεν ανέπτυξε συμπτώματα που σχετίζονται με το COVID-19 και η υγεία τους ήταν εντελώς φυσιολογική.

Αρχικά, στην επιστολή δεν δίνεται πουθενά η πηγή για την “μελέτη των μελισσοκόμων” που αναφέρουν επομένως δεν υπάρχει σε κανένα σημείο απόδειξη ότι πρόκειται για πραγματική μελέτη, τι είδους πρωτόκολλο ακολούθησαν, αν τα δεδομένα πέρασαν κάποιου είδους έλεγχο για εγκυρότητα, αν βρέθηκε γιατί αυτοί οι μελισσοκόμοι δεν νόσησαν και αν το επάγγελμά τους έπαιξε ρόλο σε αυτό ή ήταν κάποιος άλλος παράγοντας και ούτω καθεξής. Επομένως, εξ αρχής, ο ισχυρισμός ότι “διεξήχθη μεγάλη μελέτη σχετικά με τη σύνδεση δηλητηρίου μέλισσας και SARS-CoV-2” δεν υποστηρίζεται από τις δοθείσες πηγές.

Η επιστολή συνεχίζει:

Μετά από αυτό, πήραμε συνέντευξη από πέντε απιθεραπευτές στη Γουχάν και παρακολουθήσαμε 121 ασθενείς της κλινικής μελισσοκομίας. Αυτοί οι ασθενείς είχαν κάνει απιθεραπεία από τον Οκτώβριο του 2019 έως τον Δεκέμβριο του 2019 και οι πέντε απιθεραπευτές έχουν τη συνήθεια της αυτο-απιθεραπείας για τη δική τους υγειονομική περίθαλψη (απιθεραπεία είναι η χρήση του δηλητηρίου της μέλισσας μέσω του τσιμπήματος της μέλισσας για την θεραπεία ή πρόληψη ορισμένων ασθενειών.)

Χωρίς κανένα προστατευτικό μέτρο, δύο από τους πέντε απιθεραπευτές εκτέθηκαν σε ύποπτα κρούσματα COVID-19 και άλλοι εκτέθηκαν σε επιβεβαιωμένα κρούσματα COVID-19, αλλά κανένας από αυτούς δεν μολύνθηκε τελικά.

Κανένας από τους 121 ασθενείς δεν μολύνθηκε από το SARS-CoV-2 και τρεις από αυτούς είχαν στενή επαφή με άμεσα μέλη της οικογένειας που επιβεβαιώθηκαν περιπτώσεις λοίμωξης SARS-CoV-2. 

Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι οι μελισσοκόμοι είναι λιγότερο πιθανό να εκτεθούν στο SARS-CoV-2 επειδή ζουν σε λιγότερο πυκνοκατοικημένες αγροτικές περιοχές. Όμως, οι πέντε απιθεραπευτές και οι ασθενείς τους προέρχονται από πυκνοκατοικημένες περιοχές στο Γουχάν. 

Η απιθεραπεία (apitherapy) η ψευδοεπιστημονική πρακτική σύμφωνα με την οποία προϊόντα που παράγονται από μέλισσες, όπως το μέλι και το δηλητήριο της μέλισσας αποτελούν θεραπευτικούς παράγοντες για μια σειρά ιατρικών προβλημάτων, από αντιμετώπιση εγκαυμάτων μέχρι κάθε μορφής καρκίνου. Παρότι έχει εξεταστεί μέχρι στιγμής από αρκετές μελέτες και αναλύσεις μελετών δεν έχει τεκμηριωθεί ότι η εν λόγω πρακτική είναι αποτελεσματική σε κάποια ιατρική πάθηση. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4]

Επομένως έχουμε τον ισχυρισμό ότι οι μελισσοκόμοι μπορεί να έχουν μεγαλύτερη προστασία απέναντι στον SARS-CoV-2 λόγω έκθεσης σε δηλητήριο μέλισσας. Αυτός ο ισχυρισμός πατάει στα δεδομένα μιας μελέτης η οποία δεν δίνεται ως πηγή στην υπό εξέταση επιστολή, τα δεδομένα της οποίας και το πρωτόκολλο διενέργειας επίσης δεν αναφέρονται ενώ το δεύτερο τεκμήριο που δίνουν οι συγγραφείς είναι οι μαρτυρίες 5 ανθρώπων που εφαρμόζουν μια ψευδοεπιστημονική πρακτική.

Κλείνοντας την επιστολή οι συγγραφείς αναφέρουν τα εξής:

Μειώνει την πιθανότητα μόλυνσης με SARS-CoV-2 η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος με δηλητήριο μέλισσας; Για να ελεγχθεί αυτό χρειάζονται μελέτες σε πειραματόζωα. Οι μαϊμούδες ίσως είναι κατάλληλη επιλογή γι αυτή τη μελέτη. Οι μαϊμούδες μπορεί να χωριστούν σε δυο πειραματικές ομάδες καθεμία από τις οποίες θα είναι ίδιας εκτροφής και ηλικίας. Η μια ομάδα μπορεί να δέχεται ημερήσια τσιμπήματα ώστε να συνηθίσει ενώ η άλλη ομάδα να μη δεχτεί καμία παρέμβαση. Στη συνέχεια μπορούν να μεγαλώσουν στη ίδιο περιβάλλον το οποίο θα μολυνθεί με τον SARS-CoV-2 και μέσα από πολλαπλά τεστ μπορούμε να εξακριβώσουμε ποια ομάδα θα κολλήσει τον ιό.

Ο σκοπός μας με τη συγγραφή αυτής της επιστολής είναι να ζητήσουμε από ερευνητές να διεξάγουν τις κατάλληλες έρευνες ώστε να εξακριβώσουν αν αυτή μας η εικασία είναι έγκυρη. Απουσία εμβολίου για τον SARS-CoV-2, αν αυτή η μέθοδος λειτουργεί, θα μπορούσε να δώσει μια ελπίδα για νίκη απέναντι στη νόσο COVID-19.

Συμπέρασμα

Με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία και τα όσα γράφονται στην ίδια την επιστολή είναι σαφές πως η πηγή που δίνουν όλα τα ελληνικά δημοσιεύματα δεν είναι επιστημονική μελέτη. Πρόκειται για μια επιστολή η οποία δημοσιεύτηκε σε επιστημονικό περιοδικό και παρουσιάζει μια εικασία των συγγραφέων για το τι θα μπορούσε να προστατέψει το κοινό από την νόσο COVID-19. Η εικασία τους ωστόσο δεν βασίζεται σε στέρεα επιστημονικά δεδομένα αλλά σε μια μελέτη τα στοιχεία και τη μεθοδολογία της οποίας δεν δίνουν σε κανένα σημείο της επιστολής τους είτε αυτούσια ούτε καν ως πηγή ενώ μέσα στην επιστολή παρουσιάζουν ως τεκμήριο αποτελεσματικότητας κατά της COVID-19 την απιθεραπεία, μια ψευδοεπιστημονική πρακτική.

Επομένως, ο ισχυρισμός ότι μεγάλη επιστημονική μελέτη υποστηρίζει πως το δηλητήριο μέλισσας μπορεί να έχει θετική επίδραση ενάντια στη COVID-19 δεν έχει απολύτως καμία στέρεη επιστημονική βάση.