Το διαφορετικό χρώμα αίματος δεν σχετίζεται με την εμβολιαστική κατάσταση του αιμοδότη

Σε αναρτήσεις που διαμοιράστηκαν από λογαριασμούς μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εντοπίζουμε μια φωτογραφία στην οποία υποτίθεται πως συγκρίνεται το αίμα που λήφθηκε από εμβολιασμένο άτομο με το αίμα ενός μη εμβολιασμένου. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, το αίμα των ανθρώπων που έχουν εμβολιαστεί έχει αποκτήσει μια πολύ σκούρα, ιώδη απόχρωση. Σε άλλες αναρτήσεις της ίδιας φωτογραφίας βρίσκουμε τον ισχυρισμό πως ο Ερυθρός Σταυρός έχει δηλώσει ότι το αίμα από εμβολιασμένα άτομα είναι “άχρηστο” ενώ το αίμα που θα δίνεται από μη εμβολιασμένους ανθρώπους θα πωλείται σε υψηλές τιμές. Ωστόσο, οι εν λόγω ισχυρισμοί είναι ψευδείς, ενώ οι διαφορετικοί χρωματισμοί στις εικονιζόμενες σακούλες με αίμα δεν έχουν καμία σχέση με την εμβολιαστική κατάσταση του εκάστοτε αιμοδότη.

Παραδείγματα σχετικών αναρτήσεων στο Facebook:

Τι ισχύει

Αρχικά, οι υπό εξέταση αναρτήσεις δεν διευκρινίζουν για ποιο εμβόλιο γίνεται λόγος. Ωστόσο, πρόκειται για αναφορά στα εμβόλια για την COVID-19, καθώς τους τελευταίους μήνες έχουν κυκλοφορήσει αρκετές εκδοχές του ευρύτερου ισχυρισμού πως το αίμα από ανθρώπους που έχουν εμβολιαστεί για την εν λόγω νόσο είναι με κάποιο τρόπο μολυσμένο και επικίνδυνο. Σε προηγούμενα άρθρα μας έχουμε αναλύσει αρκετούς τέτοιους ισχυρισμούς. [άρθρο 1][άρθρο 2][άρθρο 3]

Το ανθρώπινο αίμα έχει το γνωστό κόκκινο χρώμα λόγω της αντίδρασης μεταξύ του σιδήρου που περιέχεται στη χημική δομή της αιμοσφαιρίνης και του οξυγόνου που δεσμεύεται από την εν λόγω πρωτεΐνη. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια του αίματος φέρουν πολλές τέτοιες πρωτεΐνες οι οποίες συμβάλουν στην κυκλοφορία του οξυγόνου στον οργανισμό. Ωστόσο, ανάλογα με τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα, υπάρχουν διαφορετικές αποχρώσεις του χαρακτηριστικού κόκκινου χρώματος. [πηγή 1][πηγή 2]

Για παράδειγμα, το αίμα που περνάει από τις αρτηρίες του οργανισμού (αρτηριακό αίμα) είναι οξυγονωμένο και έχει ανοιχτή κόκκινη απόχρωση. Εν αντιθέσει, το αίμα που περνάει από τις φλέβες του οργανισμού (φλεβικό αίμα) είναι αποξυγονωμένο και έχει σκούρα πορφυρή απόχρωση. Γενικά οι αιμοληψίες γίνονται από τις φλέβες. [πηγή 1][πηγή 2]

Σύμφωνα με δηλώσεις ειδικών στα πρακτορεία Reuters και AP, που διερεύνησαν επίσης το θέμα, η διαφορά στις αποχρώσεις του αίματος που βλέπουμε στις επίμαχες εικόνες, οφείλεται στα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα, και δεν έχει καμία σχέση με τα εμβόλια για την COVID-19, καθώς μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι τα εμβόλια να επηρεάζουν ή να αλλάζουν με κάποιο τρόπο το χρώμα του αίματος.

Ομοίως, η Dr. Pampee Young, επικεφαλής της ιατρικής ομάδας βιοϊατρικών υπηρεσιών του Ερυθρού Σταυρού στις ΗΠΑ, δήλωσε στην ομάδα ελέγχου ψευδών ειδήσεων USAToday πως ο Ερυθρός Σταυρός ελέγχει όλα τα αποθέματα αίματος που λαμβάνει και δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ κάποια διαφορά στο χρώμα του αίματος που προέρχεται από εμβολιασμένους δότες.

Επιπρόσθετα, εκπρόσωπος της υπηρεσίας Αιμοδοσίας και Μεταμοσχεύσεων του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Αγγλίας (NHS Blood and Transplant), δήλωσε στην ομάδα ελέγχου ψευδών ειδήσεων FullFact πως δεν έχει παρατηρηθεί διαφορά στο χρώμα του αίματος μεταξύ εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων αιμοδοτών.

Αξίζει να σημειωθεί πως εκτός από τα διαφορετικά επίπεδα οξυγόνου τα οποία επηρεάζουν το χρώμα του αίματος εντός του οργανισμού, αυτό μπορεί να συμβεί και σε περιπτώσεις που το αίμα έχει παραμείνει αποθηκευμένο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επίσης, κατά την αποθήκευσή του, το αίμα ενδέχεται να υποστεί αλλοιώσεις για διάφορους λόγους. Μία από τις πιθανές αλλοιώσεις είναι η καταστροφή των ερυθροκυττάρων (αιμόλυση) η οποία έχει ως αποτέλεσμα το αίμα να αποκτήσει μια πολύ σκούρα, σχεδόν μαύρη απόχρωση. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4]

Επιπρόσθετα, οι ισχυρισμοί των υπό εξέταση αναρτήσεων σχετικά με τον Ερυθρό Σταυρό είναι πλήρως ανυπόστατοι. Σε παλαιότερα άρθρα μας έχουμε ασχοληθεί με τον παρεμφερή ψευδή ισχυρισμό πως ο Ερυθρός Σταυρός δεν δέχεται αίμα ή πλάσμα από εμβολιασμένα άτομα. [άρθρο 1][άρθρο 2]

Δεν υπάρχει καμία δήλωση από τον Ερυθρό Σταυρό στην οποία να χαρακτηρίζει ως “άχρηστο” το αίμα από εμβολιασμένους δότες. Αντίστοιχα, δεν υπάρχει καμία δήλωση περί πώλησης του αίματος από ανεμβολίαστους δότες σε υψηλές τιμές.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Ερυθρού Σταυρού καθώς και επίσημους φορείς όπως ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), η υπηρεσία Αιμοδοσίας και Μεταμοσχεύσεων του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Αγγλίας (NHS Blood and Transplant) και το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας, τα άτομα που έχουν λάβει εμβόλιο για την COVID-19 (mRNA ή ιικού φορέα) έχουν τη δυνατότητα να γίνουν εθελοντές αιμοδότες χωρίς κάποιον ιδιαίτερο περιορισμό, εφόσον αισθάνονται καλά. Προληπτικά, συστήνεται η αναμονή από 7 έως 28 ημέρες μετά τον εμβολιασμό, σε περίπτωση εμφάνισης τυπικών ήπιων αντιδράσεων μετά τη λήψη ενός εμβολίου, όπως πυρετός, πονοκέφαλος, μυαλγία και ούτω καθεξής.

Τέλος, σύμφωνα με τους προαναφερθέντες φορείς, εάν κάποιος έχει κάνει εμβόλιο που περιείχε ζώντες εξασθενημένους μικροοργανισμούς (live-attenuated vaccines) θα πρέπει απαραίτητα να περιμένει από 2 έως 4 εβδομάδες πριν δώσει αίμα. Η ίδια περίοδος αναμονής ισχύει και προληπτικά σε περίπτωση που κάποιος δεν γνωρίζει τον τύπο του εμβολίου που έχει λάβει.

Συμπέρασμα

Σύμφωνα με όλα τα ανωτέρω στοιχεία, δεν έχει παρατηρηθεί καμία μεταβολή στο χρώμα του αίματος από εμβολιασμένα άτομα. Οι διαφορετικές αποχρώσεις του αίματος σχετίζονται με τα επίπεδα οξυγόνου και δεν επηρεάζονται από την εμβολιαστική κατάσταση του αιμοδότη.

Επιπλέον, οι ισχυρισμοί πως ο Ερυθρός Σταυρός χαρακτήρισε το αίμα από εμβολιασμένους δότες ως άχρηστο και ότι το αίμα από μη εμβολιασμένα άτομα θα πωλείται ακριβά, είναι ψευδείς. Ο Ερυθρός Σταυρός ουδέποτε έκανε τέτοιες δηλώσεις, ενώ δέχεται κανονικά αίμα από δότες που έχουν εμβολιαστεί για την COVID-19, έπειτα από μια προληπτική περίοδο αναμονής 7 έως 28 ημερών σε περίπτωση εμφάνισης ήπιων αντιδράσεων μετά τον εμβολιασμό τους.