Ευαίσθητο περιεχόμενο
Ευαίσθητο περιεχόμενο
Ευαίσθητο περιεχόμενο
Ευαίσθητο περιεχόμενο
Ευαίσθητο περιεχόμενο
Ισχυρισμός:
Ο ηγέτης του Βιετνάμ, Χο Τσι Μινχ, είχε επισκεφτεί την Ελλάδα ως στρατιώτης (κατ' άλλους ως μάγειρας ή φωτογράφος) με τον Γαλλικό στρατό την περίοδο 1916-1917, καθώς είχε λάβει μέρος στο μακεδονικό μέτωπο κατά τη διάρκεια του Α´ Παγκοσμίου Πολέμου.
Συμπέρασμα:
Ο Χο Τσι Μινχ την περίοδο του Α΄ΠΠ, και συγκεκριμένα μεταξύ 1916-1917, βρισκόταν στην Αγγλία και στην Γαλλία και δεν ήταν στρατιώτης. Ο ισχυρισμός, περί στρατιωτικής του υπηρεσίας στο μακεδονικό μέτωπο, βασίζεται σε μια ανεκδοτολογικού τύπου μαρτυρία ενός γέροντα, που επικαλέστηκε ως πηγή τον δημοσιογράφο Σόλωνα Γρηγοριάδη, ο οποίος τον Δεκέμβριο του 1965, ως ανταποκριτής στο τότε Νότιο Βιετνάμ, πήρε συνέντευξη από 3 ανθρώπους, μέλη των ανταρτών Βιετ Κονγκ στη Σαϊγκόν, ένας εκ των οποίων του φάνηκε ότι είχε το ίδιο στυλ με τον Χο Τσι Μινχ, που εκείνη τη χρονική περίοδο ήταν ήδη Πρόεδρος του Βορείου Βιετνάμ, με πρωτεύουσα το Ανόι.
Μια παλιά ιστορία, που ξαναήρθε στο φως της δημοσιότητας τελευταία, θέλει τον κομμουνιστή ηγέτη του Βιετνάμ, Χο Τσι Μινχ, να έχει επισκεφτεί την Ελλάδα ως στρατιώτης (κατ’ άλλους ως μάγειρας ή φωτογράφος) με τον Γαλλικό στρατό την περίοδο 1916-1917, καθώς είχε λάβει μέρος στο μακεδονικό μέτωπο κατά τη διάρκεια του Α´ Παγκοσμίου Πολέμου.
Κάποια από τα δημοσιεύματα ισχυρίζονται ότι ο Βιετναμέζος ηγέτης επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη, άλλα τη Βέροια, άλλα την Έδεσσα, άλλα την Σκύδρα κι άλλα συνδυασμό όλων αυτών. Η αναθέρμανση του ιστορικού μύθου, όπως θα διαπιστώσουμε στη συνέχεια, προήρθε κυρίως λόγω της ανακοίνωσης ανέγερσης της προτομής του στην Έδεσσα.
Η συνηθέστερη εκδοχή της ιστορίας που βρίσκουμε στο διαδίκτυο έχει ως εξής:
Ήταν Ιούλιος του 1916 όταν ο 26χρονος Χο Τσι Μινχ έφτανε στη Μακεδονία. Είχαν προηγηθεί πέντε χρόνια περιπλάνησης σε αρκετές χώρες του κόσμου, όπου είχε ασκήσει διάφορα επαγγέλματα για να ζήσει.
Τα Βοδενά
Οταν το 1965 ο δημοσιογράφος Σόλων Γρηγοριάδης (1912-1994) βρέθηκε στο Βιετνάμ ως πολεμικός ανταποκριτής, συνάντησε -κάτω από απόλυτη μυστικότητα- τον Χο Τσι Μινχ για μία συνέντευξη. Την εποχή εκείνη, που ο πόλεμος της προπαγάνδας με τους Αμερικανούς μαινόταν, μόνο ο Χο Τσι Μινχ έδινε συνεντεύξεις σε ξένους δημοσιογράφους για να περνάει τη γραμμή στα αναρίθμητα κινήματα συμπαράστασης υπέρ των Βιετκόνγκ που αναπτύσσονταν ανά τον πλανήτη.
Πριν ξεκινήσει η συνέντευξη, ο Βιετναμέζος ηγέτης ρώτησε τον Γρηγοριάδη για την καταγωγή του. Στο άκουσμα της απάντησης «Ελλάδα, Εδεσσα», τα μάτια του Χο Τσι Μινχ άστραψαν, σχολιάζοντας με διάθεση νοσταλγίας: «Είστε από την πολιτεία των νερών και των κερασιών». Οπως αποκάλυψε στη συνέχεια στον Ελληνα δημοσιογράφο, ο ίδιος είχε βρεθεί την περίοδο 1916-1917, κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην περιοχή της Εδεσσας, υπηρετώντας στον Γαλλικό Στρατό ως μάγειρας και φωτογράφος. Ηταν η εποχή που η πόλη ονομαζόταν Βοδενά και ήταν ξακουστή για τα κεράσια και τα τρεχούμενα νερά της.
Στη συζήτηση που ακολούθησε το κλίμα ήταν πλέον χαλαρό, σαν δύο φίλοι να ξαναβρέθηκαν μετά από χρόνια. Ο Χο Τσι Μινχ περιέγραψε λεπτομέρειες για τον κάμπο της Εδεσσας και την υγρασία της περιοχής που του θύμιζε την πατρίδα του. Ο ίδιος αποκάλυψε ότι στην αυλή του παλιού νοσοκομείου της πόλης φυτεύτηκε από στρατιώτες της Στρατιάς της Ανατολής, ανάμεσά τους και Βιετναμέζους, το θεραπευτικό δέντρο Γκίνγκο Μπιλόμπα, με προέλευση από την Ινδοκίνα.
Ο Σόλων Γρηγοριάδης δεν ανέφερε σε κανένα ρεπορτάζ της εποχής όσα του αποκάλυψε ο Βιετναμέζος ηγέτης για τη σχέση του με την Ελλάδα και την Εδεσσα. Τα εκμυστηρεύτηκε ωστόσο σε ένα συγγενικό του πρόσωπο, τον Τρύφωνα Σιβένα, που πολλά χρόνια μετά τον θάνατο του δημοσιογράφου αποκάλυψε τις πληροφορίες σε στελέχη του Δήμου Εδεσσας, τα οποία άρχισαν να ξετυλίγουν το κουβάρι της σχέσης του Χο Τσι Μινχ με την περιοχή.
Τι ισχύει
Μικρό βιογραφικό
Ο βιετναμέζος ηγέτης Χο Τσι Μινχ γεννήθηκε το 1890, στη γενέτειρα της μητέρας του στο μικρό χωριό Κιμ Λιέν του Κεντρικού Βιετνάμ, τότε Ανάμ, τμήματος της γαλλικής αποικίας της Ινδοκίνας, και ήταν γιος φτωχού δημοσίου υπαλλήλου της επαρχίας. Το πραγματικό του όνομα ήταν Νγκουγέν Σινχ Κουνγκ (Nguyen Sinh Cung) ενώ κατά τη διάρκεια της ζωής του λέγεται ότι χρησιμοποίησε 50 έως 200 διαφορετικά ψευδώνυμα (Nguyen Tat Thanh ή Nguyen Ai Quoc ήταν τα πιο γνωστά). Ο πατέρας του τον έστειλε σε ένα γαλλικό σχολείο στην παλιά αυτοκρατορική πρωτεύουσα Χουέ. Το 1906 ακολούθησε τον πατέρα του στο Hue και παρακολούθησε το γαλλο-βιετναμέζικο δημοτικό σχολείο Dong Ba. Αργότερα σπούδασε δάσκαλος και μάλιστα δίδαξε για ένα μικρό διάστημα σε δημοτικά σχολεία. Στις 5 Ιουνίου του 1911 ο Χο Τσι Μινχ πήρε το όνομα Van Ba και αναχώρησε για τη Γαλλία, απασχολούμενος στα μαγειρεία του εμπορικού πλοίου Admiral Latouche-Tréville. Όταν έφτασε στη Γαλλία υπέβαλε αίτηση εγγραφής στο Γαλλικό Σχολείο Αποικιακής Διοίκησης, η οποία όμως απορρίφθηκε. Κατά την διάρκεια της παραμονής του εκεί δούλεψε σαν καθαριστής, σερβιτόρος και υπάλληλος σε φωτογραφείο. Μετά τη Γαλλία ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου έμεινε περίπου έναν χρόνο (τέλη 1912 – τέλη 1913 ). Κατόπιν πήγε στην Αγγλία, όπου εργάστηκε αρχικά σε διάφορες δουλειές του ποδαριού, ενώ στη συνέχεια απασχολήθηκε σαν μάγειρας σε ξενοδοχεία, μαθαίνοντας ταυτόχρονα τα αγγλικά. Παρέμεινε στο Λονδίνο μέχρι τα τέλη του 1916. Προς το τέλος του 1917 επέστρεψε και πάλι στη Γαλλία, όπου έζησε και εργάστηκε εκεί μέχρι το 1923.
Κινέζικη Βικιπαίδεια,: 1914年，一戰爆發，胡在倫敦落腳，白天在一間學校做掃雪工，晚上到卡爾登飯店幫廚。在倫敦，他加入了外僑工人組合，這是一個主要由中國人領導的反殖民組織，在這裡胡志明也接觸到了費邊社的工團主義者。後又隨船隊到美國紐約，在哈林區居住。1917年末，在法國巴黎的貢崩胡同定居下來，和越南的西化改良派，法國的左傾人士接觸。1918年，加入法國社會黨。
Σε μετάφραση: Το 1914, όταν ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Χο Τσι Μινχ εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, δουλεύοντας ως χιονοκαθαριστής σε ένα σχολείο την ημέρα και βοηθώντας έναν μάγειρα στο ξενοδοχείο Carlton τη νύχτα. Στο Λονδίνο, εντάχθηκε στην Ομάδα Εργατών της Διασποράς, μια αντιαποικιακή ομάδα με επικεφαλής κυρίως τους Κινέζους, όπου ο Χο Τσι Μινχ ήρθε επίσης σε επαφή με τους συνδικαλιστές της Fabian Society. Αργότερα, ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ και έζησε στο Χάρλεμ. Στα τέλη του 1917 εγκαταστάθηκε στο Gongbong Hutong στο Παρίσι και ήρθε σε επαφή με τους διανοούμενους.
Baidu: 同年底，胡志明化名阿三，到法国联合运输公司的商轮“拉图什·特雷维尔”号上当厨师助手，远涉重洋，去海外寻求救国的道路。用他自己的话说就是：“我想出去，看看法国及其他国家。在看看他们怎么做之后，我会回国帮助我们同胞。”期间，胡志明遍历法国、英国、美国、德国、阿尔及利亚与刚果等国，靠做伙食管理员、帮工杂役、烧锅炉工人、旅馆待役、园丁、洗印照片等工作维持生活
Σε μετάφραση: Στα τέλη της ίδιας χρονιάς, με το ψευδώνυμο Asam, ο Χο Τσι Μινχ δούλεψε σαν βοηθός μάγειρα στο εμπορικό σκάφος «Latouche Treville». Όπως ο ίδιος έγραψε: “Θέλω να βγω έξω και να δω τη Γαλλία και άλλες χώρες. Αφού δω τι κάνουν, θα επιστρέψω για να βοηθήσω τους συμπατριώτες μας.” Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Χο Τσι Μινχ ταξίδεψε στη Γαλλία, την Αγγλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γερμανία, την Αλγερία και το Κονγκό. Σε κάποιες χώρες, έβγαζε τα προς το ζην δουλεύοντας σαν υπεύθυνος τροφοδοσίας, σερβιτόρος, κηπουρός και σε φωτογραφείο.
Τα επίμαχα χρόνια 1916-1917
Σύμφωνα με μία από τις βιογραφίες του ( Ho Chi Minh – A Biography – Pierre Brocheux 2007, Εκδότης: Cambridge University Press), όταν ο Βιετναμέζος ηγέτης πρωτοπήγε στη Γαλλία, το 1911, βρέθηκε στη Μασσαλία και μετά στη Χάβρη, όπου εργάστηκε για λίγο ως βοηθός κηπουρού. Όταν ο εργοδότης του ανάφερε ότι ένα φορτηγό πλοίο ήταν έτοιμο να σαλπάρει, έσπευσε να βρει σ’ αυτό δουλειά σαν θαλαμηπόλος και σερβιτόρος.
Όπως διαβάζουμε παρακάτω, “από τα τέλη του 1911 έως το 1913 επισκέφτηκε τη Δουνκέρκη, έκανε μια σύντομη στάση πίσω στη Σαϊγκόν, μετά συνέχισε για το Μπορντό, τη Λισαβόνα, την Τύνιδα, το Ντακάρ, τα λιμάνια της Ανατολικής Αφρικής, το νησί Ρεϋνιόν κι έφτασε μέχρι το Κονγκό, παρατηρώντας τη ζωή των ανθρώπων σε κάθε λιμάνι. Από εκεί πήγε στη Βόρεια Αμερική χωρίς όμως να καταγράψει λεπτομέρειες για τη διάρκεια της παραμονής του εκεί ή για τις δραστηριότητές του στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ολοκλήρωσε το ταξίδι του πηγαίνοντας στην Αγγλία αφού είδε τις Αντίλλες, το Μεξικό και τη Νότια Αμερική.”
Στη συνέχεια της βιογραφίας του αναφέρεται ότι στα τέλη του 1917 επέστρεψε στη Γαλλία (από την Αγγλία όπου βρισκόταν), όπου έζησε και εργάστηκε εκεί μέχρι το 1923:
Στην αμέσως επόμενη σελίδα διαβάζουμε ότι “στα τέλη του 1917 (κάποιοι λένε 1919), ο Χο Τσι Μινχ διέσχισε τη Μάγχη και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου συναντήθηκε με τον λόγιο Phan Chu Trinh καθώς και τον φίλο και μέντορά του Phan Van Truong, ο οποίος ασκούσε δικηγορία. Οι τρεις τους δούλεψαν μαζί μέχρι που ο Thanh έφυγε για τη Μόσχα το 1923. Η αλληλογραφία μεταξύ Χο Τσι Μινχ και Trinh από το 1913 έως το 1917, ενώ ο πρώτος βρισκόταν ακόμη στο Λονδίνο, δείχνει ότι ενημερώνονταν για τα νέα από την πατρίδα αλλά και την παγκόσμια κατάσταση.”
Να σημειώσουμε εδώ ότι οι δύο φίλοι του, ο Trinh και ο Truong, που είχαν ιδρύσει μια βιετναμέζικη ομάδα φιλίας, φυλακίστηκαν, σε συνεννόηση με τη Γερμανία, στη φυλακή Sante στο Παρίσι ως ύποπτοι για προετοιμασία εξέγερσης ενάντια στη γαλλική κυριαρχία στην Ινδοκίνα. Απελευθερώθηκαν το 1915 με την παρέμβαση κάποιων ισχυρών φίλων που μεσολάβησαν. Ίσως αυτός να ήταν και ο λόγος που ο Χο Τσι Μινχ περίμενε στην Αγγλία και δεν γύρισε στην Γαλλία πριν το 1917.
Σημαντικό, επίσης, είναι ότι στην παραπάνω βιογραφία του δεν αναφέρεται πουθενά ότι όχι απλώς ο Χο Τσι Μινχ δεν επισκέφτηκε την Ελλάδα, αλλά ούτε καν ότι ήταν στρατιώτης στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στην εισαγωγή ενός άλλου βιβλίου “Ho Chi Minh on Revolution – Selected Writings, 1920-66“, από τον Bernard B. Fall, διαβάζουμε:
“Στην αρχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μετά από χρόνια στη θάλασσα, ο Χο έπιασε δουλειά στο Λονδίνο. […] Προς τα τέλη του 1917, ο Χο μετακόμισε στη κατεστραμμένη από τον πόλεμο Γαλλία, όπου βρίσκονταν 80.000 Βιετναμέζοι είτε πολεμώντας για τον Γαλλικό Στρατό είτε δουλεύοντας σε εργοστάσια […].”
Επίσης σε μια ακόμη βιογραφία του (Ho Chi Minh: [a life] Vietnam. Army, Hồ, Chí Minh, Duiker, William J), τα γεγονότα εξιστορούνται με την ίδια χρονολογική σειρά, όπως και στην πρώτη, επίσης χωρίς καμία αναφορά σε Ελλάδα ή Μακεδονία ή ότι υπηρέτησε κάπου σαν στρατιώτης:
“Τα χρόνια του πολέμου στη Μεγάλη Βρετανία είναι από τα λιγότερο τεκμηριωμένα της ζωής του Χο Τσι Μινχ (Thanh). Οι αναφορές των δραστηριοτήτων του βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στις αυτοβιογραφικές του σημειώσεις πολλά χρόνια αργότερα. Μερικοί ιστορικοί δεν πιστεύουν ότι έζησε ποτέ στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά υποψιάζονται ότι το επινόησε […] (Σημείωση 15 του βιβλίου: Ακόμη και οι πιο σκληροί επικριτές του παραδέχονται ότι πιθανότατα επισκέφτηκε την Αγγλία κάποια στιγμή, αν και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να έκανε μόνο σύντομες επισκέψεις ενώ βρισκόταν στα καράβια – βλέπε Nguyen The Anh, «La prolétarisation de Ho Chi Minh: Mythe ou réalité», Duong Moi (Ιούλιος 1984); και Huy Phong και Yen Anh, Nhan dien Ho Chi Minh: thuc chat gian manh cua huyen thoai anh hung [εν μέρει μεταφρασμένο στα αγγλικά ως Exploding the Ho Myth] (Σαν Χοσέ, Καλιφόρνια: Van Nghe, 1988), σελ. 18–19).
Αν και έχει αποδειχθεί αδύνατο να επαληθευτεί κάποιο από τα στοιχεία που περιέχονται στην αφήγηση της περιόδου αυτής, ωστόσο υπάρχουν αρκετά στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι ζούσε στο Λονδίνο, χωρίς όμως να γνωρίζουμε την ακριβή φύση των δραστηριοτήτων του εκεί, που παραμένει σε κάποιο βαθμό μυστήριο. Για την ακριβή ημερομηνία επιστροφής του στη Γαλλία οι ιστορικοί εδώ και χρόνια διαφωνούν. Οι γαλλικές αρχές φαίνεται ότι δεν γνώριζαν την παρουσία του μέχρι το καλοκαίρι του 1919, όταν ενεπλάκη σε ένα περιστατικό που τον έκανε τον πιο διαβόητο Βιετναμέζο της χώρας. Στην αυτοβιογραφία του, ο Χο Τσι Μινχ γράφει ότι επέστρεψε στη Γαλλία την ώρα που ο πόλεμος ήταν ακόμη σε εξέλιξη. Αρκετοί από τους γνωστούς του στο Παρίσι υποστήριξαν ότι γύρισε το 1917 ή το 1918, ενώ ένας πράκτορας, στον οποίο είχε ανατεθεί η παρακολούθησή του, ανέφερε το 1919 ότι βρισκόταν ήδη «πολύ καιρό στη Γαλλία». Οι περισσότερες πηγές τοποθετούν την ημερομηνία της επιστροφής του κάποια στιγμή μέσα στον Δεκέμβριο του 1917 (Σημείωση 16 του βιβλίου: Η Christiane Pasquel Rageau, συγγραφέας του Ho Chi Minh (Paris: Editions Universitaires, 1970), δηλώνει (σελ. 30) ότι εντόπισε μια διαφήμιση σε μια γαλλική εφημερίδα εποχής με κάποιες φωτογραφίες που είχε ρετουσάρει ο Χο (σε κάποια στιγμή δούλεψε σε ρετούς φωτογραφιών, δηλαδή προσθέτοντας χρώματα σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες, μια δημοφιλής καινοτομία εκείνης της εποχής) σε ένα κατάστημα που διαχειριζόταν ο φίλος του Phan Chu Trinh, με το όνομα Nguyen Ai Quoc — Thanh’s ψευδώνυμο στο Παρίσι — κάπου το 1918)”.
Προχωρώντας στη βιογραφία του διαβάζουμε και τα εξής:
“Ήδη ο Nguyen Tat Thanh είχε φτάσει σχεδόν τριάντα ετών. Η κοσμική του εμπειρία περιοριζόταν στη διδασκαλία, στη μαγειρική και σε μερικές ταπεινές δουλειές. Μάλλον του ήταν δύσκολο να βρει δουλειά στη Γαλλία, αφού δεν είχε άδεια εργασίας. Διάφορες πηγές λένε ότι πουλούσε βιετναμέζικα τρόφιμα, κατασκεύαζε πινακίδες, δίδασκε κινέζικα και έφτιαχνε κεριά.”
Και σε αυτή, επομένως, τη βιογραφία βλέπουμε τα ίδια δύο σημαντικά στοιχεία:
α) δεν καταγράφεται πουθενά ότι επισκέφτηκε την Ελλάδα,
β) δεν υπηρέτησε στο Γαλλικό στρατό.
Από που όμως ξεκίνησε μια τέτοια φήμη;
Καταρχάς να σημειώσουμε ότι είναι αποδεδειγμένο ιστορικό γεγονός πως Βιετναμέζοι στρατιώτες βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1916 μαζί με άλλα συμμαχικά στρατεύματα.
Επίσης η ιστορία με τον Χο Τσι Μινχ κυκλοφορεί τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970. Για παράδειγμα, σε ένα βιβλιαράκι, στο “Μακεδονικόν Ημερολόγιον του 1970” του Νικόλαου Σφενδόνη (τυπωμένο το 1969), ο ίδιος ο εκδότης υπογράφει ένα άρθρο με τίτλο “Ιστορικά σημειώματα 1916-1918” και αναφέρει τα εξής:
Από μια συνομιλία που είχε ένας Βιετναμέζος, γεροντάκι, στο Ν. Βιετνάμ στην αρχή του περασμένου έτους, με έλληνας δημοσιογράφους (σημ. του αρθρογράφου: προφανώς αναφέρεται στον Σόλωνα Γρηγοριάδη), πήρα αφορμή να γράψω το κατωτέρω σημείωμά μου μέρος του όποιου είναι μεταφορά ιστορικής επιφυλλίδος μου την όποιαν εδημοσίευσε επί 12 ήμερες η εφημερίς «Ελληνικός Βορράς» πριν από λίγα χρόνια, με τον γενικόν τίτλον “Ευδαίμων Βαβυλών η Θεσσαλονίκη”.
Ενθυμούμαι ένα περιστατικό, μια μέρα, στην Εγνατία. Μια ομάδα από Βιετναμέζους, χάζευε άσκοπα την πόλη, χαζεύαμε δε, και ημείς, τα παιδιά, αυτούς. Μάς έκαμναν εντύπωση τα μεγάλα καπέλα, των και το κίτρινο χρώμα των. Ξαφνικά, ακούμε έναν θόρυβο σιδηρικών. Οι Βιετναμέζοι, τρομαγμένοι αφήνουν τα χεράκια των και τρέχουν σκορπισμένοι.
Τι είχε συμβεί; Ένας καταστηματάρχης θέλησε να κλείσει για λίγο το μαγαζί του για να πάει κάπου. Και κατέβασε απότομα και νευρικά το σιδερένιο ρολό του μαγαζιού του, —εκείνα τα ρολά τα απαίσια της ένοχης— που προστάτευαν τα μαγαζιά από τους κλέφτες και της πυρκαγιές. Και τρόμαξαν οι Βιετναμέζοι —έτος 1916— από το κρότο εκείνον τον όποιον θεώρησαν… πολεμικόν. Και το βαλαν στα πόδια.
Και τα φέρε η τύχη έτσι, ώστε ύστερα από 53 χρόνια, να βρεθούν “Έλληνες δημοσιογράφοι εις την κόλαση του Βιετνάμ. Και μια μέρα, δύο γεροντάκια, Βιετναμέζοι, που είδαν την ομάδα των δημοσιογράφων, από πολλά Ευρωπαϊκά Κράτη, πλησίασαν και ρώτησαν αν υπάρχουν στην αμάδα και “Έλληνες.
Τους υπέδειξαν τούς Έλληνας. Επλησίασαν και τους ρώτησαν, σε γαλλική γλώσσα.
— Μήπως είναι κανείς από τη Θεσσαλονίκη;
— Όχι. Γιατί το ενδιαφέρον σας για τη Θεσσαλονίκη;
— Στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο ήμασταν στρατιώται και εμείς στη, Θεσσαλονίκη. Πολεμούσαμε μαζί με τούς “Έλληνες εναντίον των Γερμανών και Βουλγάρων, Θυμούμαστε και τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Έγινε μεγάλη πόλις η Θεσσαλονίκη;
Οι δημοσιογράφοι τούς έδωσαν πληροφορίες και τα βλέμματά των εχάθηκαν για λίγο εις το παρελθόν, εις την νεότητά των, εις τον πόλεμων εις την Ευρώπην…
Σε λίγο ο ένας από αυτούς τους λέγει.
— Ξέρετε, και ο Χό—Τσί—Μίνχ ήταν στη Μακεδονία. Υπηρετούσε στη Βέροια.
Δεν σχολιάσθηκε πολύ αυτό το περιστατικό από εκείνους πού το άκουσαν διότι δεν το έζησαν. Μπορούσα όμως να το αφήσω και εγώ ασχολίαστο, εγώ πού γνώρισα τούς Βιετναμέζους στη Θεσσαλονίκη;
Σαν ιστορικός μπορούσα να μη το προσθέσω εις τα όσα για την ιστορία της Θεσσαλονίκης έχω γράψει ως τα τώρα;”
Πώς προέκυψε όμως αυτή η φημολογία; Τα περισσότερα από τα δημοσιεύματα αναφέρουν τη μαρτυρία ενός υπέργηρου κατοίκου της Σκύδρας, του Τρύφωνα Σιβένα, ο οποίος τα άκουσε από τον δημοσιογράφο Σόλωνα Γρηγοριάδη, που κατά δήλωσή του του τα εκμυστηρεύτηκε.
Ο Σόλων Γρηγοριάδης
Όλα, επομένως, φαίνεται ότι στηρίζονται στη μαρτυρία του δημοσιογράφου Σόλωνα Γρηγοριάδη, ο οποίος ήταν πολεμικός ανταποκριτής στο εμπόλεμο Βιετνάμ. Ο δημοσιογράφος φαίνεται ότι πήρε πράγματι μια συνέντευξη, από κάποια ηγετικά στελέχη του επαναστατικού στρατού, την οποία δημοσίευσε αργότερα στην εφημερίδα “Μακεδονία”.
Εντοπίσαμε αυτή την συνέντευξη, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Μακεδονία” σε πέντε ημερήσιες συνέχειες, από το φύλλο της 1ης και ως τις 5 Φεβρουαρίου του 1966. Η εφημερίδα είχε αρχίσει να δημοσιεύει τις ανταποκρίσεις του από τις 16 Ιανουαρίου 1966, ενώ ο ίδιος, στο πρώτο άρθρο του, γράφει ότι ταξίδεψε για το Βιετνάμ “ένα πρωινό του Δεκέμβρη”. Αν και γενικότερα δεν αναφέρει ημερομηνίες, τα γεγονότα της συνέντευξης γράφει ότι διαδραματίστηκαν την Παραμονή των Χριστουγέννων (του 1965 προφανώς).
Η επίμαχη συνέντευξη
Το πρώτο μέρος του ρεπορτάζ ξεκινά με την περιγραφή των συνθηκών που επικρατούσαν στην Σαϊγκόν, την καθημερινότητα του κόσμου και την δράση της οργάνωσης των Βιετ Κονγκ.
Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την πολυθόρυβη και φαντασμαγορική Σαϊγκόν.Το «Μέτωπο». Η οργάνωση των Βιετ Κόγκ, που κινείται, δρα και χτυπά με τρομακτική δύναμη, χωρίς να μπορέσουν ποτέ, κράτος και Αμερικανοί, να την ιχνηλατήσουν, να την αντιμετωπίσουν και ακόμη περισσότερο να την εξουδετερώσουν.
Ο πλήρης τίτλος της είναι “Εθνικό Μέτωπον Απελευθερώσεως” ή “Έφ Εν Ελ» από τα αρχικά των λέξεων που την απαρτίζουν στα γαλλικά). Αλλά όλοι την αποκαλούν μονολεκτικά “Μέτωπο”. Σ αυτό ανήκουν οι αντάρτικές δυνάμεις των Βιετ Κόγκ στην ύπαιθρο, σ αυτό ανήκουν και οι τρομεροί κομάντος της Σαϊγκόν. Δεν βλέπεις πουθενά ατα ίχνη αυτής της παντοδύναμης οργανώσεως. Είναι αόρατη. Περιέγραψα ήδη, πως η Σαιγκόν, ως τις ακραίες συνοικίες της δίνει την εικόνα μιας Θορυβώδους μεγαλουπόλεως όπου βασιλεύει η ειρηνική τάξις — τάξις πού επέβαλλαν το κράτος και ο αμερικανικός στρατός. Αλλά η εικόνα αυτή είναι τελείως απατηλή. Γιατί κάθε τόσο έρχεται ένα χτύπημα των Βιέτ Κογκ γιά νά υπενθυμίσει τη τρομερή παρουσία τους.
Η αόρατος οργάνωσις ΑΠΟΤΕΛΕΙ μυστήριο πρωτοφανές, περίπτωση μοναδική στα επαναστατικά χρονικά όλου του κόσμου, που βρίσκεται αυτή η τεράστια οργάνωσις, η οποία εξαπολύει τέτοια φοβερή και συντριπτική δράση. Οι εξορμήσεις των Βιετ Κόγκ, είναι κάτι ασύλληπτο σε δύναμη. σε σύστημα, σε τελειότητα, σε τόλμη. Ανατινάσσουν κτίρια κολοσσιαία που είναι σωστά φρούρια, τα οποία προστατεύονται από ειδικά και πολυσύνθετα συγκροτήματα ασφαλείας όπως ή αμερικανική πρεσβεία, ή το οχυρωμένο πελώριο ξενοδοχείο «Μετροπόλ». Σκοτώνουν μέρα μεσημέρι στους κεντρικότερους δρόμους, πρόσωπα που τα φυλάγουν ομάδες από έμπειρους και δυναμικούς “γορίλλες”, όπως συνέβη την επόμενη της πρωτοχρονιάς με έναν γνωστό υπερδεξιό δημοσιογράφο. Όλες αυτές οι επιχειρήσεις “κεραυνός”, αποκαλύπτουν μια εκτέλεση και διαφυγή καταπληκτική. Ουδέποτε αποτυγχάνουν και ουδέποτε πιάνονται οι δράστες, εκτός αν πέσουν επί τόπου. Καί προϋποθέτουν μια οργάνωση άρτια, σοφή, όσο και τεράστια.
Πoυ βρίσκεται αυτή η οργάνωση; που φωλιάζει; Ποιοι την απαρτίζουν; Να το μυστήριο που στάθηκε τελείως ανίκανος ο βιετναμερικανικός μηχανισμός ασφαλείας, να το εξιχνιάσει. Αν δεν έρθει κανείς κατά τρόπο κάποιο τρόπο σε μια επαφή με την οργάνωση αυτή δεν μπορεί να συλλάβει την πλήρη εικόνα της πραγματικότητας του Βιετνάμ. Γι’ αυτό από την πρώτη στιγμή, καταπιάστηκα το πέτυχα με κάθε μέσον. Με είχαν αποτρέψει φίλοι και γνωστοί . Η δράση των Βιετ Χογκ, δημιούργησε μια τρομοκρατική ατμόσφαιρα ολόγυρά τους, λες και είναι τυφλοί δολοφόνοι, διψασμένοι για ανθρώπινες ζωές.
Στην συνέχεια, ο δημοσιογράφος εξιστορεί με ποιον – επισφαλή – τρόπο κατόρθωσε τελικά να προσεγγίσει το “μέτωπο”, δηλαδή την επαναστατική οργάνωση, ώστε να μπορέσει να πάρει κάποια συνέντευξη.
Το πρώτο μέρος τελειώνει με τον δημοσιογράφο να καθησυχάζει το φόβο του καθώς οι “απαγωγείς” του τον οδηγούν σε ένα άλλο δωμάτιο, όπου κάθονται σε ένα τραπέζι ένας νέος και δύο γέροι. Ένας από αυτούς τον καλωσορίζει θερμά και “ιδιαίτερα”:
Την επόμενη ημέρα το άρθρο της εφημερίδας συνεχίζεται από το σημείο που ο ένας από τους 2 “γέρους” αναφέρει στον δημοσιογράφο ότι, κατά τη διάρκεια του Α΄ ΠΠ, ο ίδιος επισκέφτηκε πόλεις της Μακεδονίας, όπως η Καστοριά, η Σκύδρα, η Θεσσαλονίκη και η Έδεσσα, καθώς βρισκόταν εκεί σαν στρατιώτης με την ινδοκινεζική μεραρχία του Γαλλικού στρατού.
Και η συνέντευξη με τους 3 αρχίζει. Εδώ αναφέρεται για πρώτη φορά ότι ο “άλλος γέρος” είχε τη “μορφή του Χο Τσι Μινχ”.
Η συζήτηση συνεχίζεται στο τρίτο μέρος της συνέντευξης χωρίς ωστόσο να υπάρχει κάποια αναφορά στον Βιετναμέζο ηγέτη.
Το ίδιο και στην 4η συνέχεια της.
Την επόμενη ημέρα, 5 Φεβρουαρίου 1966, ακολουθεί το πέμπτο και τελευταίο μέρος αυτής της συνέντευξης και τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν.
Λίγο πριν τον επίλογο ο δημοσιογράφος αναφέρει και πάλι ότι ο ένας γέρος, o Σουάν, είχε τη μορφή του Χο Τσι Μινχ:
Ο δημοσιογράφος διηγείται πως πέρασε το τελευταίο του βράδυ σε ένα βιετναμέζικο σπίτι με ένα ζευγάρι και 2 μωρά. Και τελικά πως, βλέποντας, υπό το φως της ημέρας, τον Κουάν (κι όχι Σουάν), τον δεύτερο “γέρο” της συνέντευξης που δεν μιλούσε πολύ, να μοιάζει (κι αυτός) στην βιβλική μορφή “αλά Χο- Τσι-Μινχ”
Με λίγα λόγια ένας δημοσιογράφος γράφει για μια συνάντησή του την παραμονή των Χριστουγέννων του 1965, με σκοπό να τους πάρει συνέντευξη, με 3 (άγνωστα) άτομα, αντάρτες Βιετ Κονγκ, σε ένα κρησφύγετό τους στη Σαϊγκόν, του τότε Νότιου Βιετνάμ, όπου είδε και μίλησε με έναν γέρο που είχε το στυλ του Χο Τσι Μινχ («Με τη βιβλική μορφή αλα Χο Τσι Μινχ») κι ο οποίος του έδωσε χαιρετισμούς για την Ελλάδα, την Θεσσαλονίκη και τη Βέροια.
Την ίδια στιγμή, το 1965, ο Χο Τσι Μινχ ήταν ήδη Πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Βιετνάμ (δηλαδή του τότε Βόρειου Βιετνάμ) στο Ανόι, περισσότερα από 1000 χιλιόμετρα βόρεια.
Μάλιστα, μόλις τρεις μέρες μετά την συνάντηση του Σόλωνα Γρηγοριάδη με τους αντάρτες Βιετ Κονγκ, στο κρησφύγετο τους στη Σαϊγκόν του Νότιου Βιετνάμ, στις 27 Δεκεμβρίου 1965, ο Χο Τσι Μινχ απευθύνθηκε στην Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος Βιετνάμ στο Ανόι. Στην ομιλία του είπε ότι “η «πολιτική» ήταν το αδύναμο σημείο των αμερικανών και νοτιοβιετναμέζων εχθρών” και ότι “η εσωτερική κατάσταση των Ηνωμένων Πολιτειών δεν θα επιτρέψει σε αυτές να χρησιμοποιήσουν τη στρατιωτική και οικονομική τους δύναμη στο Νότιο Βιετνάμ”.
Αξίζει να σημειωθεί πως, όπως περιγράφει και ο Σόλων Γρηγοριάδης, η πόλη της Σαϊγκόν βρισκόταν σε κατάσταση επιφυλακής την παραμονή των Χριστουγέννων του 1965, επειδή λίγες μέρες νωρίτερα, στις 18 Δεκεμβρίου, οι Βιετ Κονγκ είχαν, για πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου, εξαπολύσει επίθεση με όλμους χτυπώντας στόχους μέσα στη Σαϊγκόν. Κάθε μετακίνηση ανταρτών Βιετ Κονγκ μέσα στην πόλη γινόταν με προφυλάξεις. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν μπορεί να υπάρχει ρεαλιστικό σενάριο στο οποίο ο ηγέτης του Βόρειου Βιετνάμ να πήγε κρυφά, εν μέσω πολέμου, σε κάποιο κρησφύγετο των ανταρτών στην πρωτεύουσα του εχθρού και μετά από τρεις μέρες να είχε ήδη επιστρέψει στο Ανόι, στον βορρά, για να απευθυνθεί στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΒ.
Τέλος παρατηρούμε ότι και η εφημερίδα ακόμα δεν βάζει σε κανέναν τίτλο της το όνομα του Χο Τσι Μινχ, πράγμα αυτονόητο αν ο πολεμικός ανταποκριτής της είχε συναντηθεί με αυτόν.
Συμπέρασμα
Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα γνωστές ιστορικές πηγές, ο Χο Τσι Μινχ την περίοδο του Α΄ΠΠ και συγκεκριμένα μεταξύ 1916-1917, όπως αναφέρουν τα υπό εξέταση δημοσιεύματα, βρισκόταν στην Αγγλία και στην Γαλλία και δεν ήταν στρατιώτης. Επομένως είναι αδύνατο να βρέθηκε στην Ελλάδα με τον ινδοκινεζικό στρατό. Η ιστορία βασίζεται σε μια ανεκδοτολογικού τύπου μαρτυρία ενός γέροντα, που επικαλέστηκε ως πηγή τον δημοσιογράφο Σόλωνα Γρηγοριάδη, ο οποίος τον Δεκέμβριο του 1965, ως ανταποκριτής στο τότε Νότιο Βιετνάμ, πήρε συνέντευξη από 3 ανθρώπους, μέλη των ανταρτών Βιετ Κονγκ στη Σαϊγκόν, ένας εκ των οποίων του φάνηκε ότι είχε το ίδιο στυλ με τον Χο Τσι Μινχ, που εκείνη τη χρονική περίοδο ήταν ήδη Πρόεδρος του Βορείου Βιετνάμ, με πρωτεύουσα το Ανόι. Επομένως θεωρούμε ότι η ιστορία περί της επίσκεψης του Βιετναμέζου ηγέτη στην Μακεδονία το 1916-1917 δεν είναι αληθής, στερούμενη κάθε ιστορικής βάσης.
