Όχι, ΔΕΝ προβλήθηκαν συνθήματα υπέρ της Ρωσίας στις προσόψεις σημαντικών κτιρίων της Δύσης

Αναπαράγεται το τελευταίο διάστημα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα μικρής διάρκειας βίντεο, το οποίο υποτίθεται πως παρουσιάζει συνθήματα υπέρ της Ρωσίας να προβάλλονται στις προσόψεις του Λευκού Οίκου, των κεντρικών γραφείων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη και του Γερμανικού Κοινοβουλίου. Μερικοί από τους χρήστες που αναπαράγουν το βίντεο ισχυρίζονται ότι οι προβολές των συνθημάτων αυτών στις προσόψεις των προαναφερθέντων κτιρίων είναι αποτέλεσμα της δράσης ομάδων χάκερς. Ωστόσο, το βίντεο αποτελεί προϊόν επεξεργασίας και τα συνθήματα αυτά ουδέποτε προβλήθηκαν στις προσόψεις των κτιρίων.

Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού:

Το υπό εξέταση βίντεο:

Τα συνθήματα στις προσόψεις των κτιρίων γράφουν:

«Κερδίσαμε το 1945 – θα κερδίσουμε τώρα»

«Οι παππούδες κέρδισαν, τα εγγόνια θα κερδίσουν»

Τι ισχύει

Πηγή του ισχυρισμού

Αρχικά, αξίζει να αναφερθεί ότι, όπως προκύπτει και από το υδατογράφημα στην επάνω δεξιά γωνία του βίντεο, αρχική πηγή του αποτελεί το Mash, ένα ρωσικό κανάλι στο telegram. Όπως είχαμε αναφέρει και σε παλαιότερο άρθρο μας, το Mash αποτελεί κανάλι το οποίο προωθεί συστηματικά ρωσική προπαγάνδα. Σύμφωνα με άρθρο της ανεξάρτητης ρωσικής σελίδας Meduza που εδρεύει στη Λετονία, ο διαχειριστής του καναλιού έχει άμεση σχέση με το Κρεμλίνο. 

Η σχετική δημοσίευση στο κανάλι Mash εντοπίζεται στις 9 Μαΐου 2023, μια ημέρα ιδιαιτέρως σημαντική για τη Ρωσία, καθώς αποτελεί την «Ημέρα της Νίκης», εθνική εορτή της χώρας η οποία μνημονεύει την επικράτηση των σοβιετικών δυνάμεων έναντι των γερμανικών το 1945 και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η ανάρτηση έγραφε (σε μετάφραση):

«Το σαμποτάζ της 9ης Μαΐου στο Λευκό Οίκο και στα κτίρια του ΟΗΕ στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο Ράιχσταγκ στη Γερμανία. Την ευθύνη ανέλαβαν ανώνυμοι φιλορώσοι αντάρτες λέιζερ. Δεν υπάρχουν ακόμη πληροφορίες για τα θύματα».

Μετάφραση: DeepL

Ανάλυση του βίντεο

Το αναπαραγόμενο βίντεο αποτελείται από τρία πλάνα, με καθένα από αυτά να παρουσιάζει ένα διαφορετικό κτίριο. Ωστόσο, παρά τον ισχυρισμό ότι τα πλάνα έχουν ληφθεί στις 9 Μαΐου 2023, και τα τρία προέρχονται από παλαιότερα βίντεο. 

Λευκός Οίκος, ΗΠΑ

Το πλάνο που παρουσιάζεται πρώτο και δείχνει τον Λευκό Οίκο εντοπίζεται αναρτημένο στο διαδίκτυο ήδη από το 2016. Αρκεί μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας χρησιμοποιώντας στιγμιότυπα από το βίντεο για να το εντοπίσουμε στο αποθετήριο περιεχομένου shutterstock. Το βίντεο εδώ εμφανίζεται χωρίς το ρωσικό σύνθημα στην πρόσοψή του, πράγμα που σημαίνει ότι αυτό προστέθηκε αργότερα ψηφιακά.

Ράιχσταγκ, Γερμανία

Αρκεί μια απλή αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά στο shutterstock για να καταφέρουμε να εντοπίσουμε και το βίντεο από το γερμανικό κοινοβούλιο. Αν και εδώ το υλικό δε συνοδεύεται από την ημερομηνία ανάρτησής του, το σημαντικό είναι πως στην πρόσοψή του δεν προβάλλεται κανένα κείμενο. Ένα αρκετά όμοιο βίντεο συναντάμε και στο YouTube αναρτημένο ήδη από το 2016. Ο γερμανικός οργανισμός ελέγχου γεγονότων Correctiv επικοινώνησε με εκπρόσωπο Τύπου του γερμανικού κοινοβουλίου, ο οποίος δήλωσε ότι δεν έχουν γνώση κανενός τέτοιου περιστατικού. 

Κεντρικά Γραφεία Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ΗΠΑ

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το τρίτο πλάνο του αναπαραγόμενου βίντεο, το οποίο λανθασμένα αναφέρεται ότι παρουσιάζει τα κεντρικά γραφεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη των Ηνωμένων Πολιτειών. Στην πραγματικότητα, το βίντεο παρουσιάζει το κτίριο της Αποστολής των ΗΠΑ στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, το οποίο βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τα κεντρικά γραφεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.

Σχετικά με την προβολή του ρωσικού συνθήματος στην πρόσοψη του κτιρίου, ο οργανισμός ελέγχου γεγονότων dpa, ο οποίος σε σχετικό άρθρο του εξέτασε τον ισχυρισμό, επικοινώνησε με εκπρόσωπο Τύπου του Διεθνούς Κέντρου Τύπου του Υπουργείου Εσωτερικών των ΗΠΑ στη Νέα Υόρκη, που στεγάζεται στο κτήριο, ο οποίος δήλωσε ότι δε γνωρίζει κάτι για προβολές στην πρόσοψη του κτιρίου. Μάλιστα, ως στοιχείο απόδειξης ότι το βίντεο δεν είναι πρόσφατο ανέφερε την παρουσία στο βίντεο των σκαλωσιών στην πλαϊνή όψη του κτιρίου. Όπως εξήγησε οι σκαλωσιές αυτές έχουν απομακρυνθεί εδώ και καιρό, πράγμα που επιβεβαιώνει ότι το βίντεο δεν έχει ληφθεί στις 9 Μαΐου του 2023. Η παρατήρηση αυτή, όπως επισημαίνει και το dpa, επιβεβαιώνεται και από δεδομένα διαθέσιμα στο διαδίκτυο. Σε λήψη που υπάρχει διαθέσιμη στο Google Maps από τον Ιούλιο του 2022 οι σκαλωσιές είναι παρούσες, το ίδιο και σε βίντεο που συναντάμε στο YouTube από τον Μάρτιο του 2022. Ωστόσο, σε βίντεο που υπάρχουν διαθέσιμα στο YouTube από το Φθινόπωρο του 2022 (Οκτώβριος, Νοέμβριος) οι σκαλωσιές έχουν απομακρυνθεί. 

Όσον αφορά την προέλευση του εν λόγω βίντεο, ένα αρκετά παρόμοιο εντοπίζεται στο διαδίκτυο από τον Μάρτιο του 2022. Σε αυτό υποτίθεται πως βλέπουμε στην επιφάνεια του κτιρίου να προβάλλεται το συμβολικό ρολόι της Αποκάλυψης και μια αρκούδα να προσπαθεί να εμποδίσει του δείκτες να συμπέσουν στο δώδεκα (δηλαδή τη στιγμή της καταστροφής του ανθρώπινου πολιτισμού). Το σκηνικό των δύο βίντεο, τα περιβαλλοντικά στοιχεία και η γωνία λήψης τους ταυτίζονται αρκετά, παρ’ όλα αυτά είναι αδύνατον να πούμε με ασφάλεια ότι το αναπαραγόμενο βίντεο αποτελεί επεξεργασία αυτού με το ρολόι.

Ακόμη, αξίζει να αναφερθεί ότι ούτε η προβολή του ρολογιού στο κτίριο επιβεβαιώνεται με κάποιο τρόπο, μιας και αναφορά στο περιστατικό συναντάμε μόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (συνήθως από ρωσικούς λογαριασμούς) και σε κανένα έγκυρο μέσο ενημέρωσης. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι η ώρα που δείχνει το ρολόι στο βίντεο δε συμπίπτει με την ώρα που το ρολόι ανέγραφε στην πραγματικότητα τον Μάρτιο του 2022. Όπως βλέπουμε στην επίσημη ιστοσελίδα του The Bulletin of the Atomic Scientists, του οργανισμού που έχει δημιουργήσει το συμβολικό ρολόι, το 2022 το ρολόι έδειχνε 100 δευτερόλεπτα πριν από τα μεσάνυχτα (δηλαδή την καταστροφή του πολιτισμού) και όχι 10 λεπτά, όπως φαίνεται να δείχνει στην εικόνα που προβάλλεται στο βίντεο. 

Επικοινωνήσαμε με την Αμερικανική Αποστολή των ΗΠΑ στον ΟΗΕ και τους θέσαμε ερωτήματα τόσο για την υποτιθέμενη πρόσφατη προβολή των συνθημάτων όσο και για την προβολή του ρολογιού. Εκπρόσωπος Τύπου μας απάντησε ότι δε γνωρίζουν να προβλήθηκαν ποτέ στο κτίριο τέτοια συνθήματα. Ακόμη, μας επιβεβαίωσε ότι πράγματι το βίντεο δεν είναι πρόσφατο, καθώς οι σκαλωσιές στην πλαϊνή όψη του κτιρίου έχουν απομακρυνθεί εδώ και περίπου εννέα μήνες. Για το βίντεο με το ρολόι της Αποκάλυψης μας απάντησε ότι δεν έχουν καμία πληροφορία.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι τον ισχυρισμό και το βίντεο αρχικά αναπαρήγαγε και η βαλκανική έκδοση του Russia Today, η οποία όμως αργότερα ανασκεύασε εξηγώντας ότι το βίντεο αποτελεί προϊόν επεξεργασίας. 

Συμπέρασμα

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, στις 9 Μαΐου δεν προβλήθηκαν φιλορωσικά συνθήματα στις προσόψεις του Λευκού Οίκου, του Γερμανικού Κοινοβουλίου και των Κεντρικών Γραφείων του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Τα πλάνα που παρουσιάζονται στο αναπαραγόμενο βίντεο, το οποίο αποτελεί βάση του ισχυρισμού, είναι παλαιότερα και υπάρχουν διαθέσιμα στο διαδίκτυο χωρίς τα συνθήματα στις προσόψεις των κτιρίων.

Ενημέρωση 02/06/2023: Στο άρθρο προστέθηκε η απάντηση της εκπροσώπου Τύπου της Αποστολής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ.