Δεν αποκλείονται οι ανασφάλιστοι από την υγειονομική περίθαλψη με το νέο προτεινόμενο νομοσχέδιο

Από τα τέλη Νοεμβρίου 2023, με αφορμή ένα σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, κυκλοφορεί στο διαδίκτυο ο ισχυρισμός ότι σε αυτό το νομοσχέδιο περιλαμβάνονται διατάξεις που αποκλείουν τους ανασφάλιστους από την παροχή υγειονομικής περίθαλψης. Αυτό, όμως, δεν είναι αληθές.

Σε άρθρα εφημερίδων όπως η «Εφημερίδα των Συντακτών» και η «Αυγή», διαβάσαμε τα εξής:

«ΕΣΥ / Ξανά εκτός οι ανασφάλιστοι -Η μνημονιακού χαρακτήρα διάταξη

Με μνημονιακού χαρακτήρα διάταξη στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, ανασφάλιστοι και ευάλωτες ομάδες θα έχουν πρόσβαση μόνο στα Επείγοντα των νοσοκομείων

Το 2016, με τον Νόμο 4368/2016, θεσπίστηκε για πρώτη φορά από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης σε όλες τις δημόσιες δομές Υγείας για την παροχή νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε ανασφάλιστους και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Επτά χρόνια μετά, με διάταξη στο λεγόμενο μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, που είναι σε διαβούλευση, περιορίζεται η πρόσβαση των ανασφάλιστων αποκλειστικά και μόνο στα Επείγοντα των νοσοκομείων. Δηλαδή, αν παραμείνει η διάταξη ως έχει, δεν θα έχουν πρόσβαση στο σύνολο των παροχών Υγείας του ΕΣΥ. Ουσιαστικά, και με ορισμένες εξαιρέσεις, οι ανασφάλιστοι θα βιώσουν ξανά ένα μνημονιακού χαρακτήρα μέτρο, που τους εξαιρεί από την πρόσβαση σε όλες τις δομές της δημόσιας Υγείας για την παροχή νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Επίσης, με το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που αναρτήθηκε σε διαβούλευση την προηγούμενη Παρασκευή εξαιρούνται όλοι όσοι έχουν μη ενεργό ΑΜΚΑ εφόσον δεν εμπίπτουν -όπως ορίζει το άρθρο 124- σε συγκεκριμένες κατηγορίες. Ακόμα οι κάτοικοι εξωτερικού που διέθεταν ΑΜΚΑ, αλλά είναι ανενεργός ή έκαναν χρήση των νοσοκομειακών υπηρεσιών του ΕΣΥ αποκλείονται από τη χρήση αυτών των υπηρεσιών».

Άρθρο από την έντυπη έκδοση της «Αυγής» – διαθέσιμο στο avgi.gr

«Αποκλεισμός πολιτών από το ΕΣΥ

Μόνο στα επείγοντα των νοσοκομείων θα έχουν πλέον πρόσβαση οι ανασφάλιστοι, σύμφωνα με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση ● Ποιες κατηγορίες με μη ενεργό ΑΜΚΑ θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν την κρατική νοσοκομειακή και φαρμακευτική περίθαλψη.

Μόνο στα επείγοντα θα μπορούν να ζητήσουν υπηρεσίες του ΕΣΥ οι ανασφάλιστοι πολίτες και μόνο συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών με μη ενεργό ΑΜΚΑ θα έχουν δικαίωμα στη δημόσια νοσοκομειακή περίθαλψη.

Το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που αναρτήθηκε σε διαβούλευση την Παρασκευή, εξαιρεί όλους όσοι έχουν μη ενεργό ΑΜΚΑ εφόσον δεν εμπίπτουν -όπως ορίζει το άρθρο 124- σε συγκεκριμένες κατηγορίες, ενώ οι κάτοικοι εξωτερικού που διέθεταν ΑΜΚΑ αλλά είναι ανενεργός ή έκαναν χρήση των νοσοκομειακών υπηρεσιών του ΕΣΥ, αποκλείονται από τη χρήση αυτών των υπηρεσιών.

Η δυνατότητα χρήσης νοσοκομειακής και φαρμακευτικής περίθαλψης συνεχίζεται για τις εξής κατηγορίες:
i) ανήλικοι έως 18 ετών,
ii) γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης,
iii) …
[ … ]»

Απόσπασμα από άρθρο της ΕφΣυν – διαθέσιμο στο efsyn.gr

Το θέμα παρουσίασε στο Facebook και ο βουλευτής Νάσος Ηλιόπουλος, ήδη μέλος της κοινοβουλευτικής ομάδας “Νέα Αριστερά”, ως εξής:

Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε και ο πρώην βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Μπουρνούς, σε τηλεοπτική εκπομπή του Kontra Channel. Δείτε στη συνέχεια το σχετικό απόσπασμα:

Διάφορες αναρτήσεις με εκατοντάδες κοινοποιήσεις και αλληλεπιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περιέχουν το παρακάτω κείμενο:

«Εκτός του συστήματος υγείας οι ανασφάλιστοι
ΕΚΤΟΣ Νοσηλείας στα Νοσοκομεία!
ΜΟΝΟ στο τμήμα επειγόντων
Εκτός η ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ!»

Τι ισχύει

Στις 23 Νοεμβρίου 2023, τέθηκε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση (στο opengov.gr – αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ) το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, με τίτλο «Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης, εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης και λοιπές διατάξεις». Μπορείτε να διαβάσετε το πλήρες κείμενο του προς διαβούλευση νομοσχεδίου αρχειοθετημένο εδώ.

Διαβάζοντας το νομοσχέδιο, δεν βρήκαμε καμία προτεινόμενη διάταξη που να αναφέρεται σε «πρόσβαση των ανασφάλιστων μόνο στα επείγοντα» ή σε άλλον περιορισμό της δυνατότητας πρόσβασης στην νοσοκομειακή και φαρμακευτική περίθαλψη με βάση την ιδιότητα κάποιου προσώπου ως ανασφάλιστου ή όχι.

Η μόνη σχετική νοηματικά διάταξη είναι το αναφερόμενο ως άρθρο 124 του σχεδίου νόμου, το οποίο τιτλοφορείται «Υγειονομική κάλυψη ανασφάλιστων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων / Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 33 ν. 4368/2016» (Σελ 116 του pdf), που έχει ως ακολούθως:

Στην παρ. 3 του άρθρου 33 του ν. 4368/2016 (Α’ 21), περί υγειονομικής κάλυψης ανασφάλιστων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, πριν από τις λέξεις «Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ)» προστίθεται η λέξη «ενεργού» και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής:

«3. Για την παροχή των υπηρεσιών της παρούσας ρύθμισης προς τους δικαιούχους
απαιτείται η κατοχή από αυτούς ενεργού Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ),
με εξαίρεση τις κατηγορίες της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, για
τους οποίους ο τρόπος διασφάλισης της πρόσβασης στις δημόσιες δομές υγείας καθορίζεται
με την κοινή υπουργική απόφαση της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου».

Η ρύθμιση αυτή, στην οποία αναφέρονται και τα εξεταζόμενα δημοσιεύματα μαζί με τις ανακρίβειες που αναλύονται στο παρόν, προτείνει την κάλυψη δαπανών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για όσους διαθέτουν ενεργό Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ), αντί απλώς κατόχους ΑΜΚΑ.

Η ενεργοποίηση ΑΜΚΑ περιγράφεται σε προηγούμενη, ήδη ισχύουσα, νομοθεσία από το 2021 και δεν σχετίζεται με το αν κάποιος είναι ανασφάλιστος ή όχι. Αντίθετα σχετίζεται μόνον με την νόμιμη παραμονή και κατοικία ενός προσώπου στη χώρα.

Αυτό εξηγείται και σε άλλα πεδία του υλικού του προτεινόμενου νομοσχεδίου, που είναι δημόσια διαθέσιμα και έχουν εξηγηθεί και στη σχετική συνέντευξη τύπου του Υπουργείου Εργασίας.

Στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης για την επίμαχη ενότητα του νομοσχεδίου, που αναρτήθηκε μαζί με το κείμενο του προτεινόμενου νόμου στο opengov.gr, αναφέρονται τα εξής, ως προς το άρθρο 124:

«Ο διαχωρισμός του σταδίου της αρχικής έκδοσης από το στάδιο της ενεργοποίησης του ΑΜΚΑ επιτυγχάνει την πληρέστερη δυνατή ηλεκτρονική διασταύρωση των στοιχείων, με αποτέλεσμα να προλαμβάνονται εγκαίρως συμπεριφορές καταστρατήγησης και διαρροής πόρων. Αυτό συνεπάγεται ότι ο ΑΜΚΑ θα απενεργοποιείται αυτόματα με τη διαπίστωση της έλλειψης των νόμιμων προϋποθέσεων. Ωστόσο, με τη χρήση των νέων συστημάτων, ο ΑΜΚΑ επανενεργοποιείται εφόσον πληρούνται εκ νέου οι προϋποθέσεις. Ταυτόχρονα, προβλέπεται για πρώτη φορά η δυνατότητα προσωρινής ενεργοποίησης για 30 ημέρες, μέσα στις οποίες ο δικαιούχος πρέπει να προσκομίσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την οριστική ενεργοποίηση του ΑΜΚΑ. Ως εκ τούτου, με την προσθήκη της προϋπόθεσης ύπαρξης ενεργού ΑΜΚΑ για την παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε ανασφαλίστους και άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, επιτυγχάνεται η ενιαιοποίηση των κανόνων και η δικαιότερη παροχή υγειονομικής περίθαλψης».

Με την παρ. 1 του άρθρου 74 του ν. 4826/2021, τροποποιήθηκε το άρθρου 135 του ν. 3655/2008 σχετικά με τον Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ), επικαιροποιήθηκε το
νομοθετικό πλαίσιο χορήγησης και εκσυγχρονίστηκε η αρχιτεκτονική του ΑΜΚΑ. Συγκεκριμένα, ορίστηκαν με σαφήνεια οι δικαιούχοι, διαχωρίστηκε το στάδιο της αρχικής έκδοσης του ΑΜΚΑ από το στάδιο ενεργοποίησης, και εξορθολογίστηκε το καθεστώς ΑΜΚΑ, μέσα από ηλεκτρονικές
διασταυρώσεις, για λόγους αντιμετώπισης φαινομένων καταστρατήγησης. Με το νέο σύστημα, ο ΑΜΚΑ εκδίδεται απενεργοποιημένος για κάθε δικαιούχο που αποδεικνύει νόμιμη παραμονή στη χώρα και δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Εισάγεται διακριτό στάδιο ενεργοποίησης, με
πρόσθετη προϋπόθεση να αποδεικνύεται η πραγματική κατοικία του δικαιούχου στη χώρα. Αν για οποιοδήποτε λόγο εκλείψει κάποια από τις προϋποθέσεις, ο ΑΜΚΑ απενεργοποιείται, μέχρι να ικανοποιηθούν εκ νέου οι προϋποθέσεις, οπότε και θα ενεργοποιείται ξανά.
Προβλέπεται, ακόμα, η δυνατότητα προσωρινής ενεργοποίησης για τριάντα ημέρες, μέσα στις οποίες ο δικαιούχος πρέπει να προσκομίσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την οριστική ενεργοποίηση του ΑΜΚΑ.

Με την προτεινόμενη ρύθμιση, τροποποιείται η παρ. 3 του άρθρου 33 του ν. 4368/2016 σχετικά με την υγειονομική κάλυψη ανασφάλιστων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων ώστε να
προσαρμοστεί στα νέα διακριτά στάδια έκδοσης και ενεργοποίησης του ΑΜΚΑ. Ειδικότερα, ως προϋπόθεση για την παροχή δωρεάν υγειονομικής κάλυψης με τις προϋποθέσεις του άρθρου αυτού, ορίζεται πλέον η κατοχή ενεργοποιημένου ΑΜΚΑ. Η πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία και δομές υγείας για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη παραμένει ελεύθερη, όμως, σε περίπτωση μη ενεργοποιημένου ΑΜΚΑ, η σχετική δαπάνη θα βαρύνει τον ασθενή, όπως ισχύει και τώρα για τους
μη κατόχους ΑΜΚΑ. Σε κάθε περίπτωση, διατηρείται η άπαξ δυνατότητα προσωρινής ενεργοποίησης για τριάντα ημέρες. Παράλληλα, διατηρούνται οι προβλεπόμενες εξαιρέσεις που αφορούν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες».

Ανατρέχοντας στις διατάξεις που αναφέρονται παραπάνω, διαβάζουμε στο άρθρο 74 του ν.4826/2021 ότι η ενεργοποίηση του ΑΜΚΑ εξαρτάται από την νόμιμη παραμονή/κατοικία στην Ελλάδα. Στο εν λόγω άρθρο ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:

«1. Το άρθρο 153 του ν. 3655/2008 (Α΄ 58), περί του Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.), αντικαθίσταται ως εξής:

«Άρθρο 153 Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.)

1. Ο Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.)

[…]

4. Ο Α.Μ.Κ.Α. ενεργοποιείται με την απόδειξη ύπαρξης νόμιμης παραμονής και κατοικίας στη Χώρα και αδρανοποιείται με τον θάνατο. Ο Α.Μ.Κ.Α. απενεργοποιείται, όταν παύσουν να συντρέχουν οι προϋποθέσεις ενεργοποίησης του πρώτου εδαφίου και σε κάθε περίπτωση από την απώλεια της νόμιμης παραμονής στη Χώρα. Ο Α.Μ.Κ.Α. ενεργοποιείται εκ νέου με την απόδειξη συνδρομής των προϋποθέσεων της παρούσας (…)».

Αντίθετα, το νομοθετικό πλαίσιο του 2016 για την κάλυψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε ανασφάλιστους και λοιπές ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (δηλαδή το άρθρο 33 του ν.4368/2016) δεν προτείνεται να υποστεί άλλες τροποποιήσεις. Το άρθρο 33 του ν. 4368 ισχύει σήμερα ως εξής

«Υγειονομική κάλυψη ανασφάλιστων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων

1. Ανασφάλιστοι και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως προσδιορίζονται στην παρ. 2 του παρόντος, έχουν το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης στις Δημόσιες Δομές Υγείας και δικαιούνται νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Η νοσηλευτική περίθαλψη παρέχεται μέσω των Νοσοκομείων του ν.δ. 2592/1953 (Α’ 254), των εποπτευόμενων και επιχορηγούμενων από το Υπουργείο Υγείας νοσηλευτικών ιδρυμάτων, των εποπτευόμενων και επιχορηγούμενων από το Υπουργείο Υγείας Ν.Π.Ι.Δ., των Μονάδων Ψυχικής Υγείας του ν. 2716/1999 (Α’ 96), όλων των δημόσιων μονάδων παροχής υπηρεσιών της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας του Εθνικού Συστήματος Υγείας, όπως ορίζονται στο άρθρο 3 του ν. 4486/2017 και των εποπτευόμενων και επιχορηγούμενων από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων Νοσοκομείων, των Δημοτικών Ιατρείων, καθώς και μέσω των εποπτευόμενων από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ιδρυμάτων αποκατάστασης και κοινωνικής φροντίδας. Η φαρμακευτική περίθαλψη παρέχεται από τα συμβεβλημένα με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ιδιωτικά φαρμακεία. Φάρμακα υψηλού κόστους, που εμπίπτουν στο πλαίσιο της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 3816/2010 (Α’ 6), παρέχονται αποκλειστικά από τα φαρμακεία των Νοσοκομείων και του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.. Οι ιατροί των Νοσοκομείων του Εθνικού Συστήματος Υγείας και των δημοσίων δομών παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας του Πρωτοβάθμιου Εθνικού Δικτύου Υγείας (Π.Ε.Δ.Υ.), καθώς και οι απασχολούμενοι στις δομές της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 4375/2016 (Α’ 51), έχουν το δικαίωμα να συνταγογραφούν φάρμακα, θεραπευτικές πράξεις και διαγνωστικές εξετάσεις στους ανασφάλιστους και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως αυτές ορίζονται ανωτέρω. Οι ως άνω θεραπευτικές πράξεις και διαγνωστικές εξετάσεις πραγματοποιούνται σε δημόσιες δομές υγείας.

Δικαιούχοι των δικαιωμάτων της παραγράφου 1 του παρόντος είναι οι εξής:
α) οι μη άμεσα ή έμμεσα ασφαλισμένοι Έλληνες πολίτες ή ελληνικής καταγωγής ομογενείς, οι πολίτες κρατών−μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και λοιπών τρίτων χωρών, οι οποίοι διαθέτουν νομιμοποιητικά έγγραφα παραμονής στην Ελλάδα, καθώς και τα μέλη των οικογενειών (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα) όλων των προαναφερομένων,
β) οι εγγεγραμμένοι στα Μητρώα ασφαλιστικών ταμείων της χώρας και τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα), οι οποίοι έχουν απωλέσει τις ασφαλιστικές τους καλύψεις λόγω οφειλών και δεν δικαιούνται παροχών υγείας,
γ) τα πρόσωπα των παρακάτω κατηγοριών, ανεξαρτήτως του νομικού καθεστώτος στο οποίο βρίσκονται και της κατοχής νομιμοποιητικών εγγράφων παραμονής στη χώρα:
i) ανήλικοι έως 18 ετών, ii) γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης, iii) άτομα με αναπηρία που φιλοξενούνται σε δομές
των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας ή σε Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης ή σε Στέγες Αυτόνομης Διαβίωσης για άτομα με αναπηρίες ή άλλα Ν.Π.Δ.Δ. ή Ν.Π.Ι.Δ.. Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα,
iv) άτομα που φιλοξενούνται σε Μονάδες Ψυχικής Υγείας του ν. 2716/1999 (Α΄96),
v) άτομα που φιλοξενούνται σε όλες τις θεραπευτικές δομές των εγκεκριμένων οργανισμών θεραπείας του ν. 4139/2013 (Α΄74) ή παρακολουθούνται στους ίδιους οργανισμούς ως εξωτερικοί ασθενείς,
vi) οι κρατούμενοι σε φυλακές, οι φιλοξενούμενοι σε ιδρύματα αγωγής ανηλίκων και σε στέγες φιλοξενίας ανηλίκων των εταιρειών ανηλίκων (Ν.Π.Δ.Δ.) και οι τελούντες σε καθεστώς διοικητικής κράτησης,
vii) όσοι παρέχουν κοινωφελή εργασία στο πλαίσιο έκτισης ποινής ή ως αναμορφωτικό μέτρο,
viii) άτομα με αναπηρία 67% και πάνω και άτομα που η κατάσταση της υγείας τους απαιτεί νοσηλεία ή χρειάζονται συνεχή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ή αποκατάσταση λόγω δυσίατων ή χρόνιων ή ανίατων ή σπάνιων νοσημάτων−παθήσεων και τα άτομα λοιπών χρόνιων νοσημάτων, εφόσον το χρόνιο νόσημα βεβαιώνεται από ιατρικές γνωματεύσεις θεραπόντων ιατρών Δημόσιων Δομών Παροχής Υπηρεσιών Υγείας ή Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων,
ix) οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας (αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και δικαιούχοι επικουρικής προστασίας) και οι ανιθαγενείς και τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα) είτε είναι κάτοχοι άδειας διαμονής σε ισχύ είτε εκκρεμεί η έκδοση απόφασης επί αιτήσεως ανανέωσης του καθεστώτος διεθνούς προστασίας ή επί ενδικοφανούς προσφυγής ή ενδίκου μέσου κατά απορριπτικής της αιτήσεως ανανέωσης απόφασης ή κατά το χρόνο κατά τον οποίον υπάρχει δικαίωμα ενδικοφανούς προσφυγής ή ενδίκου μέσου,
x) όσοι διαμένουν στην Ελλάδα με καθεστώς παραμονής για ανθρωπιστικούς ή εξαιρετικούς λόγους και τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα), σύμφωνα με το άρθρο 28 του π.δ. 114/2010 (Α΄195) είτε του ν. 3386/2005 (Α΄212) είτε του ν. 4251/2014 (Α΄80) είτε αυτοί είναι κάτοχοι άδειας διαμονής σε ισχύ, είτε εκκρεμεί η έκδοση απόφασης επί αιτήσεως ανανέωσης του καθεστώτος διεθνούς προστασίας ή επί ενδικοφανούς προσφυγής ή ενδίκου μέσου κατά απορριπτικής της αιτήσεως ανανέωσης απόφασης ή κατά το χρόνο κατά τον οποίο υπάρχει δικαίωμα ενδικοφανούς προσφυγής ή ενδίκου μέσου,
xi) αιτούντες διεθνούς προστασίας και τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα) από την ημερομηνία εκδήλωσης της βούλησης υποβολής αιτήματος διεθνούς προστασίας (αρχικού ή μεταγενέστερου) και μέχρις ότου η απόφαση επί του αιτήματος διεθνούς προστασίας τους καταστεί τελεσίδικη δηλαδή με απόφαση του αρμοδίου δικαστηρίου επί αιτήσεως ακυρώσεως κατά απόφασης επιτροπής προσφυγών ή αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία υποβολής του ενδίκου μέσου της αίτησης ακύρωσης,
xii) θύματα των εγκλημάτων των άρθρων 323, 323Α, 349, 351 και 351Α του Ποινικού Κώδικα (σύμφωνα με το π.δ. 233/2003 (Α΄233), που είναι ανασφάλιστοι και για όσο χρονικό διάστημα διαρκούν τα μέτρα προστασίας και αρωγής και αλλοδαποί που εμπίπτουν στις διατάξεις του ν. 3875/2010 (Α΄158) «Κύρωση και εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος» και για όσο διάστημα διαρκούν τα μέτρα προστασίας και αρωγής.
Πολίτες τρίτων χωρών, κάτοχοι γραπτής βεβαίωσης απόφασης αναβολής απομάκρυνσης κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 24 του ν. 3907/2011 (Α΄7).

3. Για την παροχή των υπηρεσιών της παρούσας ρύθμισης προς τους δικαιούχους απαιτείται η κατοχή από αυτούς Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) [σ.σ. εδώ προτείνεται η τροποποίηση με το νομοσχέδιο], με εξαίρεση τις κατηγορίες της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, για τους οποίους ο τρόπος διασφάλισης της πρόσβασης στις δημόσιες δομές υγείας καθορίζεται με την κοινή υπουργική απόφαση της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου.

4. Οι δαπάνες της παρούσας ρύθμισης καλύπτονται από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ.. […]

Στο ενημερωτικό σημείωμα σχετικά με το νομοσχέδιο που συζητήθηκε, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης επισημαίνει ότι η αλλαγή δεν τροποποιεί το δικαίωμα πρόσβασης στις δημόσιες δομές υγείας:

«Ενεργός ΑΜΚΑ και υγειονομική περίθαλψη

Η διάταξη που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο προσαρμόζει τη νομοθεσία στα νέα διακριτά στάδια έκδοσης και ενεργοποίησης του ΑΜΚΑ και έχει ως στόχο να αντιμετωπίσει φαινόμενα καταστρατήγησης του συστήματος και συγκεκριμένα να αποθαρρύνει τους ανθρώπους που δεν μένουν ή/και δεν έχουν πλέον καμία έννομη σχέση με την Ελλάδα, επισκέπτονται περιστασιακά
τη χώρα για να κάνουν χρήση της δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και φεύγουν αμέσως μετά, επιβαρύνοντας οικονομικά τη χώρα και τους πολίτες που πληρώνουν φόρους και εισφορές.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να τονιστεί ότι η πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία και δομές υγείας για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη παραμένει ελεύθερη, όμως, σε περίπτωση μη ενεργού ΑΜΚΑ, η σχετική δαπάνη θα βαρύνει τον ασθενή, όπως ισχύει και τώρα για τους μη κατόχους ΑΜΚΑ».

Εν ολίγοις, δηλαδή, οι ανασφάλιστοι παραμένουν δικαιούχοι κάλυψης νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής δαπάνης και οι τόποι εξυπηρέτησής τους δεν προτείνεται να τροποποιηθούν με το υπό συζήτηση νομοσχέδιο. Η μόνη αλλαγή αφορά την μη κάλυψη της δαπάνης για πρόσωπα με ανενεργό ΑΜΚΑ (και όχι την ίδια τη δυνατότητα πρόσβασής τους), δηλαδή πρόσωπα που δεν έχουν νόμιμη παραμονή ή κατοικία στην Ελλάδα.

Συμπέρασμα

Το πρόσφατο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, δεν περιλαμβάνει περιλαμβάνει διατάξεις που αποκλείουν τους ανασφάλιστους από την παροχή νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης ή τους επιτρέπει να έχουν πρόσβαση μόνο στα επείγοντα των νοσοκομείων.

Το νομοσχέδιο περιέχει προτεινόμενο περιορισμό κάλυψης δαπανών (και όχι περιορισμό πρόσβασης) μόνο για όσους δεν έχουν «ενεργό ΑΜΚΑ». Η ενεργοποίηση του ΑΜΚΑ, σύμφωνα με το ν. 4368/2021, σχετίζεται μόνον με την νόμιμη παραμονή και κατοικία ενός προσώπου στη χώρα, όχι με το αν κάποιος είναι ανασφάλιστος ή όχι.