Παραπλανητικός ισχυρισμός σχετικά με τα πρόσφατα δημοψηφίσματα στην Ιρλανδία και τους γάμους ομόφυλων ζευγαριών

Πρόσφατα στη χώρα μας υπερψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τον γάμο και την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών (εδώ, εδώ κι εδώ), κάτι που προκάλεσε τη διάδοση παραπληροφόρησης γύρω από το θέμα για τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας (εδώ κι εδώ). 

Πιο συγκεκριμένα, με το νομοσχέδιο «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις», που έγινε δεκτό επί της αρχής από την ολομέλεια της Βουλής στις 15 Φεβρουαρίου 2024, η Ελλάδα έγινε η 37η χώρα στον κόσμο – και η πρώτη ορθόδοξη – που αναγνώρισε την ισότητα στο γάμο, εισάγοντας τον κανόνα ότι ο γάμος συνάπτεται μεταξύ δύο προσώπων ίδιου ή διαφορετικού φύλου. Το νομοσχέδιο αυτό εκδόθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης στις 16 Φεβρουαρίου 2024 (ΦΕΚ 27 / τεύχος Α΄ / 16-02-2024) ως Νόμος υπ’ αριθ. 5089/2024.

Τον Μάρτιο του 2024, ένας ισχυρισμός διαδόθηκε στα ελληνικά κοινωνικά δίκτυα με αφορμή  δύο πρόσφατα δημοψηφίσματα στην Ιρλανδία, που αφορούσαν τον θεσμό της οικογένειας και τη θέση της γυναίκας στο σπίτι. Στις 11 Μαρτίου 2024, η εφημερίδα Ελεύθερη Ώρα δημοσίευσε το κάτωθι εξώφυλλο κάνοντας λόγο για «Χαστούκι στους γκέι γάμους & τεκνοθεσίες»:

Η εν λόγω εφημερίδα έχει διαμοιράσει αρκετές φορές κατά το παρελθόν παραπλανητικό ή συνωμοσιολογικό περιεχόμενο (παραδείγματος χάριν εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ). Μάλιστα, στο παραπάνω εξώφυλλο χρησιμοποιήθηκε παραπλανητικά φωτογραφία που κυκλοφόρησε στο παρελθόν με τον ψευδή ισχυρισμό ότι απεικονίζει τον πρόεδρο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, Κλάους Σβαμπ.

Ο ισχυρισμός διαδόθηκε και στο X/πρώην Twitter από τον Κωνσταντίνο Μπογδάνο, πρώην βουλευτή του Ελληνικού Κοινοβουλίου με τη Νέα Δημοκρατία και πρώην προέδρου του κόμματος Πατριωτική Δύναμη Αλλαγής (ΠΑΤΡΙ.Δ.Α.), συγκεντρώνοντας πάνω από 10 χιλιάδες προβολές, γράφοντας:

«Δουβλίνο: Xαστούκι στη WOKE ιδεολογία και στους gay γάμους-τεκνοθεσίες. Οι Ιρλανδοί με δημοψήφισμα (75%) υπερασπίσθηκαν την παραδοσιακή οικογένεια».

Αναπαραγωγές σε ιστοσελίδες: meaculpa.gr, kourdistoportocali.com 

Παραδείγματα αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Τι ισχύει

Στις 8 Μαρτίου 2024, η Δημοκρατία της Ιρλανδίας διεξήγαγε δύο δημοψηφίσματα αναφορικά με προτεινόμενες τροποποιήσεις του Συντάγματός της (εδώ, εδώ κι εδώ). Το τριακοστό ένατο νομοσχέδιο (ονόματι: “Η οικογένεια”) για την τροποποίηση του Συντάγματος του 2023, πρότεινε να επεκταθεί ο συνταγματικός ορισμός της οικογένειας ώστε να συμπεριλάβει τις μόνιμες σχέσεις και όχι μόνο τον γάμο.

Πιο συγκεκριμένα, η τροπολογία αυτή, πρότεινε:

Στην παρούσα τροπολογία υπάρχει μία ψήφος για δύο προτεινόμενες αλλαγές. Η πρόταση αφορά την προσθήκη πρόσθετου κειµένου στο άρθρο 41.1.1° και τη διαγραφή κειµένου στο άρθρο 41.3.1°. Αυτές οι προτεινόμενες αλλαγές παρουσιάζονται κατωτέρω:

Προτεινόμενη αλλαγή του άρθρου 41.1.1° κείμενο με έντονη γραφή:
Άρθρο 41.1.1° “Το Κράτος αναγνωρίζει την Οικογένεια, είτε βασίζεται στο γάμο είτε σε άλλες μόνιμες σχέσεις, ως τη φυσική πρωταρχική και θεμελιώδη ομάδα μονάδων της Κοινωνίας και ως ηθικό θεσμό που κατέχει αναφαίρετα και αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα, προγενέστερα και ανώτερα από κάθε θετικό νόμο.”

Προτείνεται να τροποποιηθεί το άρθρο 41.3.1° με τη διαγραφή του κειμένου που εμφανίζεται με τη γραμμή που το διαπερνά:
“Το Κράτος δεσμεύεται να διαφυλάξει με ιδιαίτερη προσοχή τον θεσμό του Γάμου, στον οποίο βασίζεται η Οικογένεια, και να τον προστατεύσει από επιθέσεις.”

Το τεσσαρακοστό τροποποιητικό νομοσχέδιο (ονόματι: Φροντίδα) του Συντάγματος του 2023 πρότεινε να αντικατασταθούν οι αναφορές στη “ζωή των γυναικών εντός του σπιτιού” και η συνταγματική υποχρέωση “να καταβάλλεται προσπάθεια ώστε οι μητέρες να μην υποχρεώνονται από οικονομική ανάγκη να ασχολούνται με την εργασία παραμελώντας τα καθήκοντά τους στο σπίτι” με ένα νέο, ουδέτερο ως προς το φύλο άρθρο, σχετικά με την υποστήριξη της φροντίδας εντός της οικογένειας. 

Πιο συγκεκριμένα, ανέφερε:

Το Σύνταγμα σήμερα, με το άρθρο 41.2, αναφέρεται στη σημασία που έχει για το κοινό καλό η ζωή των γυναικών μέσα στο σπίτι και ότι το κράτος πρέπει να προσπαθεί να διασφαλίσει ότι οι μητέρες δεν θα πρέπει να αναγκάζονται να εργάζονται παραμελώντας τα “καθήκοντά τους στο σπίτι”.

Στην παρούσα τροπολογία υπάρχει μία ψήφος για δύο προτεινόμενες αλλαγές. Η πρόταση αφορά τη διαγραφή του άρθρου 41.2.1° και του άρθρου 41.2.2° και την προσθήκη ενός νέου άρθρου 42Β, όπως φαίνεται παρακάτω:

Προτείνει τη διαγραφή των σημερινών άρθρων 41.2.1° και 41.2.2° και την προσθήκη ενός νέου άρθρου 42Β.

Άρθρο 41.2.1° “Ειδικότερα, το Κράτος αναγνωρίζει ότι με τη ζωή της μέσα στο σπίτι, η γυναίκα προσφέρει στο Κράτος μια υποστήριξη χωρίς την οποία δεν μπορεί να επιτευχθεί το κοινό καλό.”

Άρθρο 41.2.2° “Το Κράτος, ως εκ τούτου, προσπαθεί να διασφαλίσει ότι οι μητέρες δεν θα αναγκάζονται από οικονομική ανάγκη να ασχολούνται με την εργασία παραμελώντας τα καθήκοντά τους στο σπίτι.”

Άρθρο 42Β “Το Κράτος αναγνωρίζει ότι η παροχή φροντίδας, από τα μέλη μιας οικογένειας μεταξύ τους, λόγω των δεσμών που υπάρχουν μεταξύ τους, παρέχει στην Κοινωνία ένα στήριγμα χωρίς το οποίο δεν μπορεί να επιτευχθεί το κοινό καλό, και προσπαθεί να στηρίξει την παροχή αυτή.”

Όπως διαπιστώνεται, η αναφορά που γίνεται στον ισχυρισμό σε γκέι γάμους και τεκνοθεσίες είναι παραπλανητική, διότι ουδεμία σχέση έχει ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών με τα πρόσφατα δημοψηφίσματα που διεξήχθησαν στην Ιρλανδία. Πρόκειται για επιχειρούμενη αβάσιμη συσχέτιση με το πρόσφατο νομοσχέδιο για τον γάμο και την τεκνοθεσία ομόφυλων ζευγαριών, που ψηφίστηκε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. 

Στην πραγματικότητα, στην Ιρλανδία το δικαίωμα γάμου (εδώ κι εδώ) και τεκνοθεσίας (εδώ) για τα ομόφυλα ζευγάρια υπάρχει επισήμως από τον Νοέμβριο του 2015, έπειτα από δημοψήφισμα (εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ), με το 62% να ψηφίζει υπέρ και το 38% κατά, με τη συμμετοχή να φτάνει το 61%. Επιπλέον, τροπολογία του 2017 προβλέπει πως ακόμη και ζευγάρια του ιδίου φύλου που δεν έχουν τελέσει γάμο αλλά ζουν μαζί, με σύμφωνο συμβίωσης ή συγκατοικούν και είναι σε σχέση για τουλάχιστον 3 χρόνια, μπορούν να υποβάλουν αίτηση για την υιοθεσία ενός παιδιού (εδώ). 

Όσον αφορά τα πρόσφατα δημοψηφίσματα, η ιρλανδική κυβέρνηση στήριξε την υλοποίηση των αλλαγών στο Σύνταγμα, με σκοπό τον εκσυγχρονισμό του και τον επαναπροσδιορισμό της οικογένειας και της θέσης της γυναίκας στο Σύνταγμα (εδώ), που γράφτηκε το 1937. Ωστόσο, η τροπολογία με το όνομα “Οικογένεια” απορρίφθηκε από το 67,7% και αυτή που αφορούσε τη “Φροντίδα”, απορρίφθηκε με ποσοστό 73,9% (εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ). 

Η συμμετοχή των ψηφοφόρων στο δημοψήφισμα ήταν κάτω από 50% (περίπου 44,36%), σημειώνοντας μείωση σε σύγκριση με προηγούμενα δημοψηφίσματα στην Ιρλανδία (εδώ κι εδώ), όπως αυτό του 2018 για τις αμβλώσεις, στο οποίο η συμμετοχή έφτασε το 64%. Από τους κύριους λόγους της απόρριψης των αλλαγών που πρότεινε ο πρώην πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, Leo Varadkar (ανακοίνωσε πρόσφατα την παραίτησή του για πολιτικούς και προσωπικούς λόγους εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ), φέρονται να ήταν ο κακός σχεδιασμός και η δυσκολία διατύπωσης, καθώς αρκετοί ψηφοφόροι δήλωσαν ότι είχαν μπερδευτεί από τις ερωτήσεις ενώ άλλοι δήλωσαν πως φοβόντουσαν ότι οι αλλαγές θα οδηγούσαν σε απρόβλεπτες συνέπειες (εδώ, εδώ κι εδώ). 

Συμπέρασμα 

Ο ισχυρισμός, αν και μεταφέρει αληθή είδηση για το αποτέλεσμα των δύο δημοψηφισμάτων στην Ιρλανδία, κάνει ψευδώς λόγο για “χαστούκι στους γκέι γάμους και τις τεκνοθεσίες”, καθώς αμφότερα είναι νόμιμα στην Ιρλανδία ήδη από το 2015, επίσης έπειτα από δημοψήφισμα, και δεν έχουν καμία σχέση με τα δύο δημοψηφίσματα που έγιναν τον Μάρτιο. Τα δημοψηφίσματα του Μαρτίου 2024 και οι προτεινόμενες αλλαγές της κυβέρνησης, που απέρριψε ο λαός της Ιρλανδίας, αφορούσαν την συνταγματική έννοια της οικογένειας έχοντας ως βάση το γάμο καθώς και τον ρόλο της γυναίκας στο σπίτι, χωρίς να αλλάζει απολύτως τίποτα στη χώρα για τους νομικά κατοχυρωμένους γάμους ομόφυλων ζευγαριών και το δικαίωμά τους στην τεκνοθεσία.