Εξέταση ισχυρισμών για τα εμβόλια κατά της COVID-19 σε βίντεο 70χρονου που διαδόθηκε στο Facebook

Στα μέσα Ιανουαρίου του 2022 άρχισε να διαδίδεται στο Facebook βίντεο ενός 70χρονου συνταξιούχου ναυτικού, κατοίκου της Κω, που εκφράζει σειρά επιφυλάξεων κατά του εμβολιασμού για την COVID-19. Σε αυτό ο 70χρονος, με αφορμή το πρόστιμο των 100 ευρώ που η κυβέρνηση επέβαλε στους ανεμβολίαστους άνω των 60 ετών, προβάλει μεταξύ άλλων μια σειρά από φόβους, σχετικά με τα εμβόλια κατά της COVID-19. Μεταξύ αυτών είναι ισχυρισμοί για πιθανές παρενέργειες των εμβολίων, καθώς και ότι πριν το εμβόλιο οι θάνατοι ήταν λιγότεροι. Ωστόσο, οι εξεταζόμενοι ισχυρισμοί είναι αβάσιμοι.

Παράδειγμα ανάρτησης στο Facebook:

Μπορείτε να δείτε ολόκληρο το βίντεο εδώ:

Τι ισχύει

Παρακάτω θα εξετάσουμε τους ισχυρισμούς του βίντεο με τη σειρά.

[00:11]: (…) πιστεύω στον ιό, αλλά στο εμβόλιο δεν το πιστεύω, όχι ότι φοβάμαι τη σύριγγα που θα μου κάνει την ένεση, πιστεύω στα συμπτώματα αυτά που βγάζει το εμβόλιο.

Είναι σκόπιμο να αναφέρουμε πως επικίνδυνες παρενέργειες εντοπίζονται σε όλα τα ιατρικά σκευάσματα, από άλλα εμβόλια έως τα πιο συνηθισμένα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων αναλγητικών, αντιβιοτικών, αντικαταθλιπτικών, υπνωτικών και αντισυλληπτικών, οι οποίες όμως στη συντριπτική πλειονότητα τους είναι εξαιρετικά σπάνιες.

Όσον αφορά τα εμβόλια ιικού φορέα (Viral Vector) η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα τους έχει εδραιωθεί, ενώ οι λίγες σοβαρές παρενέργειες είναι εξαιρετικά σπάνιες. Σύμφωνα με στοιχεία του CDC, μετά τη χορήγηση 18 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου J&J/Janssen έχουν εξακριβωθεί μόλις 57 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις θρομβώσεων με θρομβοπενία (VITT). Επίσης, έχουν καταγραφεί στο VAERS 302 προκαταρκτικές αναφορές για σύνδρομο Guillain-Barré οι οποίες όμως, λόγω του τρόπου λειτουργίας της εν λόγω πλατφόρμας, δεν έχουν αξιολογηθεί ώστε να τεκμηριωθεί αιτιώδη σχέση του εμβολιασμού με την εμφάνιση τους.

Ταυτόχρονα, μια εκ των πιο ενδελεχών παρακολουθήσεων ασφαλείας στην ιστορία της φαρμακευτικής, έδειξε πως η γενικευμένη ασφάλεια των mRNA εμβολίων κατά της COVID-19, είναι εδραιωμένη. Η μόνη αξιοσημείωτη παρενέργεια που έχει συνδεθεί με τον mRNA εμβολιασμό είναι η μυοκαρδίτιδα, που όμως δεν εμφανίζεται σε ηλικιωμένους. Η πιο σοβαρή, αλλά εξαιρετικά σπάνια παρενέργεια σε αυτές της ηλικίες, με μόνο λίγες περιπτώσεις ανά εκατομμύριο δόσεις ή και σπανιότερα, είναι η εμφάνιση αναφυλακτικών αντιδράσεων μέσω του εμβολιασμού. Κατά κανόνα αυτές εμφανίζονται στον καθιερωμένο χρόνο αναμονής, και με άμεση επίλυση μετά από τη χορήγηση κατάλληλης αγωγής. Επίσης, αφορούν μόνο αλλεργία σε συγκεκριμένες ουσίες, όπως συμβαίνει σπάνια και για σειρά συνηθισμένων φαρμάκων.

Συνολικά, το CDC έχει αξιολογήσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της COVID-19, ενώ ο EMA αναφέρει ότι και τα 4 εγκεκριμένα εμβόλια που έχει εγκρίνει είναι ασφαλή και αποτελεσματικά, με την COVID-19 να παρουσιάζει σαφώς πολλαπλάσιους κινδύνους σε όσους νοσήσουν. Η ίδια η νόσηση από COVID-19 μπορεί να προκαλέσει συχνότερες, εκτενέστερες, και σοβαρότερες επιπλοκές, όπως θρομβώσεις, μυοκαρδίτιδες, νευρολογικές και καρδιακές επιπλοκές, καθώς και γενικότερες συστημικές επιπλοκές ποικίλης σοβαρότητας (long covid).

Γιατί κάποιοι άνθρωποι νοσούν αν και εμβολιασμένοι

[01:00]: Ήθελα να πω και κάτι άλλο, ακούγεται ότι εδώ έχουνε κάνει και δύο δόσεις εμβόλιο και τρεις δόσεις εμβόλιο και νοσούν οι ανθρώποι, παραδείγματος χάριν σηκώνομαι τα πρωινάδικα επειδή είμαι μεγάλος και είμαι συνταξιούχος και βλέπω παραδείγματος χάριν στο Mega πέντε η ώρα που ξεκινάει ο κύριος Χασαπόπουλος με την Αγνή, με την Ανθή η, πως λέγεται, η κοπέλα που κάνουνε μαζί εκπομπή πέντε με οκτώ, έχει νοσήσει η κοπέλα και τώρα, από τις αρχές Ιανουαρίου του 2022 δεν έχει εμφανιστεί στην τηλεόραση γιατί νοσεί, και έχει κάνει τα εμβόλια. Μήπως μας λένε ότι δεν τα’χουν κάνει τα εμβόλια και παίρνουν κάτι άλλο;

Σε προηγούμενο άρθρο μας είχαμε εξηγήσει ότι, ενώ η νόσηση ή ο εμβολιασμός κατά ασθενειών όπως η ιλαρά εξασφαλίζουν ανοσία εφ’ όρου ζωής, οι κορωνοϊοί αποτελούν ξεχωριστή περίπτωση, και παρομοίως με τη γρίπη, τείνουν να επαναμολύνουν κάθε άτομο ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Οι περιπτώσεις εμβολιασμένων που μολύνονται και πιθανώς εκδηλώνουν συμπτωματική ασθένεια (κάτι που στην επιδημιολογία ονομάζεται “breakthrough case”) δεν είναι παράδοξες, δεδομένου πως κανένα εμβόλιο μέχρι σήμερα δεν είναι 100% αποτελεσματικό στην προστασία έναντι της απλής λοίμωξης. Η πιθανότητα ένας πλήρως εμβολιασμένος να νοσήσει είναι υπαρκτή, αλλά σημαντικά μικρότερη σε σχέση με το αν είναι ανεμβολίαστος. Όπως αναφέρει ανασκόπηση του CDC, σε περίπτωση μόλυνσης πλήρως εμβολιασμένου ατόμου, τα συμπτώματα είναι ηπιότερα, έχει λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξει σοβαρή ασθένεια, και ο κίνδυνος νοσηλείας ή θανάτου είναι σημαντικά μικρότερος σε σχέση με άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί.

Ταυτόχρονα, πρόσφατες σχετικές ανασκοπήσεις βιβλιογραφίας από θεσμούς όπως οι McMaster Health Forum, ECDC, CDC, και UKHSA έχουν οδηγήσει σε ομοφωνία της επιστημονικής κοινότητας ότι ο πλήρης εμβολιασμός κατά της COVID-19, γενικά παραμένει εξαιρετικά αποτελεσματικός έναντι της βαριάς νόσησης.

Αντιβιοτικά και COVID-19

[01:45]: (…) όπως παραδείγματος χάριν, περνάει εμένα η ιδέα από το μυαλό μου γιατί να μη δίνουνε στον κόσμο αντιβίωση; Πρέπει να φύγω εγώ, από το χωριό που βρίσκομαι στην Κω να κατέβω κάτω στην Κω σε γιατρό, να μου γράψει αντιβίωση; Και αν δεν είμαι ασθενής, ναι δε σου γράφει να πάρεις αντιβίωση. Δηλαδή περισσότερα λεφτά θα μου στοιχίσουν εγώ να δώσω 20 ευρώ να κατέβω και 20 να γυρίσω, 40, παρά να πάω σε ένα φαρμακείο να πάρω μια αντιβίωση.

Είναι γεγονός πως τον Σεπτέμβριο του 2020 τέθηκε σε εφαρμογή η αλλαγή του τρόπου χορήγησης αντιβιοτικών. Η αλλαγή αυτή δεν είχε καμία σχέση με την τρέχουσα πανδημία, αλλά όπως εξηγήσαμε σε προηγούμενο άρθρο μας, έγινε στο πλαίσιο μακροχρόνιας διεθνούς κινητοποίησης για την αντιμετώπιση της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών, κάτι που οδηγεί στη δημιουργία ανοχής σε αυτά με αποτέλεσμα να μην είναι πια αποτελεσματικά στην καταπολέμηση των μικροοργανισμών. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4][πηγή 5][πηγή 6][πηγή 7][πηγή 8]

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ανακηρύξει την αντιμικροβιακή αντοχή μία από τις 10 μεγαλύτερες απειλές προς τη δημόσια υγεία της ανθρωπότητας, και εκτιμά ότι αν δεν αναπτυχθούν νέες φαρμακευτικές αγωγές, η αντοχή αυτή θα μπορούσε να ευθύνεται για 10 εκατομμύρια θανάτους ετησίως μέχρι το 2050. Παράλληλα, μεταξύ 2014 και 2020, ο αριθμός των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών που ανέπτυσσε νέα αντιβιοτικά μειώθηκε από 8 σε 2. Έτσι, υπάρχουν βάσιμες φοβίες ότι η αντιμικροβιακή αντοχή θα μπορούσε να προκαλέσει την επόμενη πανδημία. Πρόσφατη ολοκληρωμένη αξιολόγηση της βακτηριακής αντοχής στα αντιβιοτικά έδειξε πως αυτή αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως, πιθανότατα ξεπερνώντας τον ιό του HIV και την ελονοσία.

Σε αυτό το σημείο είναι σκόπιμο να σημειωθεί πως η χρήση αντιβιοτικών εξετάστηκε στην αρχή της πανδημίας, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Εκτενείς μελέτες από το Λονδίνο, το Μίσιγκαν, τη Νέα Υόρκη και το Μπρονξ καθώς και τρείς μεταναλύσεις που εξέτασαν τα σχετικά διεθνή δεδομένα μέχρι και τον Ιούνιο του 2020 κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η γενικευμένη χρήση αντιβιοτικών δεν δικαιολογούνταν έναντι της COVID-19. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Επίσης, πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό International Journal of Antimicrobial Agents έδειξε πως η πρώιμη χρήση οποιασδήποτε κατηγορίας αντιβιοτικών σε ασθενείς με COVID-19 αύξανε τον κίνδυνο δυσμενούς έκβασης της ασθένειας.

Υποκείμενα νοσήματα και νόσηση από COVID-19

[02:16]: (…) γιατί εγώ είμαι με απινιδωτή στην καρδιά, με τους πνεύμονες, επιβαρυμένος, με ζάχαρο, με προστάτη, με απ’όλα τα πράγματα (…)

Σύμφωνα με το αμερικανικό CDC, το βρετανικό NHS, το ευρωπαϊκό ECDC, καθώς και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών, και με υποκείμενες παθήσεις, όπως για παράδειγμα καρδιαγγειακές παθήσεις, χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, διαβήτη, και γενικά εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), πάνω από το 81% των θανάτων από COVID-19 συμβαίνουν σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, με τον αριθμό θανάτων μεταξύ ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών να είναι 80 φορές υψηλότερος από τον αριθμό θανάτων στην ηλικιακή ομάδα 18-29 ετών. Ταυτόχρονα, όπως είχαμε αναφέρει σε προηγούμενο άρθρο μας, μελέτη του CDC που συμπεριέλαβε περισσότερο από μισό εκατομμύριο νοσηλευόμενους με COVID-19, διαπίστωσε ότι στις πιο ευπαθείς ηλικίες των 65 ετών και άνω, περισσότερο από 1 στους 3 παρουσίαζε καρδιαγγειακή νόσο, και ένα παρόμοιο ποσοστό χρόνια νεφρικά προβλήματα. Η μελέτη εκτίμησε ότι ο πρώτος παράγοντας αύξανε το ρίσκο θανάτου κατά 14%, ενώ ο δεύτερος κατά 21%. Συνδυαστικά όμως, οι παράγοντες ρίσκου ήταν ακόμη πιο επιζήμιοι. Συγκεκριμένα, η παρουσία 2 με 5 υποκείμενων νοσημάτων ταυτόχρονα, αύξανε το ρίσκο θανάτου κατά 155%. Συνολικά, το 82% των νοσηλευόμενων παρουσίαζε από 2 μέχρι και άνω των 10 υποκείμενων νοσημάτων.

Συνεπώς είναι απαραίτητο όσοι ανήκουν σε αυτές τις ομάδες, ακολουθώντας τις οδηγίες των ιατρών τους, να εμβολιαστούν ώστε να προστατεύσουν τον εαυτό τους από σοβαρή νόσο, νοσηλεία, και θάνατο σε ενδεχόμενη έκθεση τους στον ιό.

Θάνατοι πριν και μετά τα εμβόλια

[4:09]: (…) εμβολιαστείτε κι εμβολιαστείτε κι εμβολιαστείτε, και με τρίτη δόση και με τέταρτη δόση και με πέμπτη δόση, εδώ χωρίς εμβόλια και δεν πέθαινε τόσος κόσμος, και τώρα που έχουνε κάνει τόσα εμβόλια ο κόσμος πεθαίνουνε να πούμε και τους θάβουνε (…)

Όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω, προκειμένου να εξετάσουμε τη συμβολή των εμβολίων στη διάρκεια της τρέχουσας πανδημίας και να εξάγουμε σωστά συμπεράσματα, θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας τους θανάτους μεταξύ των κρουσμάτων COVID-19, δηλαδή τη θνητότητα της ασθένειας, και όχι τους θανάτους στο γενικό πληθυσμό (θνησιμότητα).

Είναι γεγονός πως κατά τη διάρκεια της τρέχουσας πανδημία, στη χώρα μας παρατηρούνται κύματα θανάτων πριν και μετά την έναρξη των εμβολιασμών. Αυτές οι διακυμάνσεις δε σχετίζονται μόνο με την ίδια την ασθένεια, αλλά και με διάφορους παράγοντες, όπως για παράδειγμα τα μέτρα για τον έλεγχο της διασποράς, τη διασπορά του ιού στην κοινότητα, τις διαθέσιμες φαρμακευτικές αγωγές, και τον αριθμό των εμβολιασμών. Σημαντικό επίσης είναι πως παράλληλα με την αύξηση των χορηγούμενων δόσεων εμβολίων στη χώρα μας, συμπτωματικά συνέπεσε η επικράτηση των ιδιαίτερα πιο μεταδοτικών και επικίνδυνων στελεχών Άλφα και Δέλτα, καθώς και το και ότι οι θάνατοι που βλέπουμε μετά την έναρξη των εμβολιασμών είναι κυρίως σε ανεμβολίαστους.

Επίσης, στοιχεία του CDC που αφορούν σε δεδομένα που συλλέχθηκαν την περίοδο μεταξύ 29 Αυγούστου 2021 και 25 Δεκεμβρίου 2021 σε 25 πολιτείες των ΗΠΑ δείχνουν πως τα ανεμβολίαστα άτομα είχαν 13 φορές μεγαλύτερο ρίσκο να προσβληθούν από τον SARS-CoV-2, και 68 φορές μεγαλύτερο ρίσκο θανάτου από COVID-19, σε σχέση με πλήρως εμβολιασμένα άτομα.

Μελέτη του CDC αναφορικά με το ρίσκο νόσησης και θανάτου από COVID-19 μεταξύ μη εμβολιασμένων και πλήρως εμβολιασμένων, που δημοσιεύτηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022, έδειξε πως την περίοδο μεταξύ της 4ης Απριλίου 2021 και της 25ης Δεκεμβρίου 2021 παρατηρήθηκε γενικώς αυξημένος επιπολασμός και θνητότητα μεταξύ μη εμβολιασμένων (64.9 έως 725.6 κρούσματα και 1.5 έως 11.4 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμού) σε σχέση με πλήρως εμβολιασμένων (7.4 έως 230.9 κρούσματα και 0.1 έως 0.7 θάνατοι αντίστοιχα).

Με ανάλογους ισχυρισμούς πως τα εμβόλια αποτελούν την αιτία περισσότερων κρουσμάτων και θανάτων είχαμε ασχοληθεί σε προηγούμενο άρθρο μας.

Συμπέρασμα

Οι σοβαρές παρενέργειες από εμβόλια για την COVID-19 είναι εξαιρετικά σπάνιες, ενώ ανάλογες επιπλοκές εμφανίζονται πολύ συχνότερα λόγω της ίδιας της COVID-19 σε περίπτωση νόσησης, και μπορούν να προκαλέσουν πολύ ευρύτερα προβλήματα υγείας.

Δεδομένου πως τα εμβόλια δεν προστατεύουν απόλυτα από συμπτωματική λοίμωξη, είναι πιθανό κάποιος να νοσήσει αν και πλήρως εμβολιασμένος. Ωστόσο, ως εμβολιασμένος προστατεύεται σε υψηλό βαθμό ενάντια στη πιθανότητα βαριάς νόσου, νοσηλείας και θανάτου. Επιπροσθέτως, το στέλεχος Όμικρον μπορεί να μολύνει σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο τους εμβολιασμένους αλλά και όσους στο παρελθόν είχαν μολυνθεί με άλλα στελέχη.

Η αλλαγή τρόπου χορήγησης αντιβιοτικών, μόνο με ιατρική συνταγή, δεν είχε καμία σχέση με την πανδημία. Πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της μακροχρόνιας καταπολέμησης της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών, η οποία αποτελεί απειλή προς τη δημόσια υγεία επειδή οδηγεί σε αντιμικροβιακή αντοχή. Στο παρελθόν, πολλαπλές μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η γενικευμένη χρήση αντιβιοτικών δεν δικαιολογείται έναντι της COVID-19.

Τέλος, οι αυξήσεις θανάτων, που βλέπουμε μετά την έναρξη των εμβολιασμών, οφείλονται κυρίως στα πιο μεταδοτικά και επικίνδυνα στελέχη που συμπτωματικά επικράτησαν έπειτα από την έναρξη των εμβολιασμών και στο ότι οι θάνατοι που βλέπουμε είναι κυρίως σε ανεμβολίαστους. Επίσης, η επιφανειακή ερμηνεία του αριθμού θανάτων είναι παραπλανητική. Για να υπολογιστεί η θνητότητα της COVID-19 θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν και ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων.