Ψευδής ισχυρισμός πως πλάνα απεικονίζουν διάβαση μεταναστών από φράχτη των ελληνοβουλγαρικών συνόρων

Πλάνα που απεικονίζουν άνδρες να σκαρφαλώνουν συρμάτινους φράχτες δημοσιεύθηκαν στις 6 Αυγούστου του 2023 στον λογαριασμό του δημοσιογράφου του ραδιοφωνικού σταθμού Focus FM, Στέφανου Δαμιανίδη, με τον ισχυρισμό ότι απεικονίζουν περιστατικό που έλαβε χώρα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Ωστόσο, αυτή η πλαισίωση είναι παραπλανητική. Ας δούμε τι ισχύει.

Παράδειγμα: edopieria.blogspot.com

Αρχειοθετημένες αναπαραγωγές σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης εδώ κι εδώ:

Πλαίσιο

Μετακινήσεις μεταναστών και αναρρίχηση σε συνοριακούς φράχτες είναι μερικές από τις εικόνες που μεταδίδονται από δεκάδες βίντεο που κυκλοφορούν στην πλατφόρμα του Tik Tok. Μερικά από αυτά αναρτώνται σε λογαριασμούς χρηστών που αυτοπροσδιορίζονται ως διακινητές και εμφανίζονται σε αυτά έχοντας καλυμμένα τα χαρακτηριστικά τους.

Τέτοια πλάνα κυκλοφορούν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήδη από τις αρχές του 2021 και πλαισιώνονται από χρήστες ως να απεικονίζουν σκηνές που λαμβάνουν χώρα στα σύνορα της Ελλάδας, η οποία, όπως ισχυρίζονται, «δέχεται εισβολή», «υβριδικό πόλεμο» κ.ο.κ.

Μια τέτοια ανάρτηση εντοπίσαμε στο προφίλ στην πλατφόρμα X – πρώην Twitter – του Στέφανου Δαμιανίδη, δημοσιογράφου του Focus FM, ο οποίος στις 6 Αυγούστου του 2023 ανάρτησε το ακόλουθο βίντεο με τον ισχυρισμό ότι αφορά περιστατικό που έλαβε χώρα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, προσθέτοντας τα hashtags #Εβρος, #λάθρο #υβριδικός_πόλεμος.

Παρόμοιοι ισχυρισμοί έχουν κατά καιρούς προωθηθεί και από τον λογαριασμό του προέδρου της Ελληνικής Λύσης, κ. Κυριάκου Βελόπουλου, οι οποίοι ωστόσο καταρρίφθηκαν από τα Ellinika Hoaxes εδώ, εδώ κι εδώ. Στα άρθρα μας αυτά, τεκμηριώνεται πως τα βίντεο που χρησιμοποιούνται για την προώθηση των συγκεκριμένων ισχυρισμών προέρχονται στην πραγματικότητα από τα σύνορα ανάμεσα στην Ουγγαρία και την Σερβία και ουδεμία σχέση έχουν με τον Έβρο ή άλλα χερσαία σύνορα της Ελλάδας.

Αληθεύει;

Αρχικά, πρέπει να επισημανθεί πως το εξεταζόμενο υλικό, το οποίο βρίσκεται αναρτημένο και στον λογαριασμό του κ. Δαμιανίδη στο Tik Tok, συνίσταται σε δύο διαφορετικά βίντεο. Εδώ αξίζει να αναφερθεί πως, κατά κανόνα, τα βίντεο του Tik Tok φέρουν το username του δημιουργού τους. Έχει, λοιπόν, ενδιαφέρον η απόκρυψη του username του δημιουργού στα βίντεο που ερευνούμε και η αντικατάστασή του από το username του κ. Δαμιανίδη (@stefanosdamianidis).

Αρχική πηγή

Οδηγηθήκαμε στην αρχική πηγή του υπό εξέταση υλικού χάρη στο αραβικό κείμενο που εντοπίζεται στο δεύτερο βίντεο. Τα βίντεο κοινοποιήθηκαν στην πλατφόρμα του Tik Tok από τον χρήστη @user6305441912184 στις 6 Αυγούστου του 2023, με διαφορά μιάμισης ώρας το ένα από το άλλο.

Ας αναφερθεί πως στο ίδιο προφίλ εντοπίζουμε μια στάμπα που περιέχει τηλέφωνα επικοινωνίας, με διεθνές πρόθεμα Συρίας (+963), αναφορές για μετακίνηση σε ολόκληρη την Ευρώπη καθώς και ονόματα ευρωπαϊκών χωρών ή πρωτευουσών τους (Γερμανία, Ολλανδία, Σλοβακία, Βιέννη). Εύλογα, επομένως, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει πως τον λογαριασμό διαχειρίζεται ή διαχειριζόταν κάποιος διακινητής.

Μετάφραση:
(τουρκικά) Σε όλη την Ευρώπη
(αραβικά) Σε όλη την Ευρώπη
Αμπού Αμπντ αλ-Ραχμάν αλ-Σαράουι
+963 985029194 )( +963 969 186 259
Γερμανία // Ολλανδία Σλοβακία // Βιέννη

Μπορείτε να δείτε τα βίντεο των διακινητών με τα καλυμμένα χαρακτηριστικά εδώ:

Πρώτο βίντεο

Δεύτερο βίντεο

Γεωεντοπισμός

Ένα βασικό, κοινό, στοιχείο που εντοπίζουμε και στα δύο βίντεο είναι ο διπλός συρμάτινος φράχτης που χωρίζεται από χωματόδρομο και τον οποίο περνάνε οι εικονιζόμενοι. Από την πρότερη αρθρογραφία μας, μάς έχει γίνει γνωστό πως ένας διπλός συρμάτινος χάρτης – όπως αυτός που βλέπουμε στα βίντεο – χωρίζει την Ουγγαρία από την Σερβία. Βάσει αυτής της πληροφορίας, ξεκινήσαμε την έρευνά μας εστιάζοντας στα ουγγροσερβικά σύνορα, χρησιμοποιώντας τα ελεύθερα διαθέσιμα δεδομένα του Google Earth.

Ξεκινώντας από το πρώτο βίντεο, απομονώσαμε χαρακτηριστικά καρέ και εντοπίσαμε ιδιαίτερα στοιχεία του υποβάθρου, τα οποία στη συνέχεια επιχειρήσαμε να εντοπίσουμε στον χάρτη χρησιμοποιώντας τις δορυφορικές λήψεις του Google Earth Pro. Τέτοια στοιχεία είναι οι συστάδες των δέντρων, οι ιστοί φωτισμού και η μορφολογία του εδάφους.

Ταυτοποιήσαμε την τοποθεσία λήψης του πρώτου βίντεο στο σημείο 46.144466933789495, 19.771499929397205. Αρχικά ταιριάξαμε τις συστάδες των δέντρων που βρίσκονται από την πλευρά της Σερβίας και στην συνέχεια εντοπίσαμε τον ιστό φωτισμού που βρίσκεται παραπλεύρως του δρόμου στην ουγγρική πλευρά.

Η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε και για τον γεωγραφικό προσδιορισμό της τοποθεσίας λήψης του δεύτερου βίντεο. Βέβαια, η γωνία λήψης του δεν προσέφερε αρκετά χαρακτηριστικά στοιχεία, παρά μόνο την ύπαρξη δύο ψηλών δέντρων στην σερβική πλευρά.

Προκειμένου να συγκεντρώσουμε περισσότερες πληροφορίες για την τοποθεσία, αναζητήσαμε περισσότερο υλικό στο προφίλ του @user6305441912184. Βρήκαμε, λοιπόν, ένα νέο βίντεο στο οποίο απεικονίζεται άνδρας, με καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του, να βιντεοσκοπεί ενόσω ανεβαίνει σε σκάλα σε κάποιο άνοιγμα του φράχτη. Στο υπόβαθρο του βίντεο εντοπίσαμε τα δύο δέντρα που αναζητούσαμε και, μαζί με αυτά, αποκτήσαμε πανοραμική, οπτική πρόσβαση στην ευρύτερη περιοχή. Έτσι, οδηγηθήκαμε στην ακριβή τοποθεσία λήψης και του δεύτερου βίντεο.

Χάρη στο νέο βίντεο αντιπαραβάλαμε στον χάρτη τις συστάδες που εντοπίζονται στην σερβική πλευρά και την κατεύθυνση του δρόμου που έχει «στρίβει» προς την Σερβία. Το σημείο λήψης, κατά προσέγγιση, είναι αυτό: 46.18027697608634, 19.681711583303976.

Λίγα μέτρα προς τα δυτικά, βρίσκεται και το σημείο λήψης του δεύτερου υπό εξέταση βίντεο, που εντοπίζεται στην ανάρτηση του κ. Δαμιανίδη. Ταυτοποιήσαμε την τοποθεσία λήψης στο σημείο 46.18076638731961, 19.679990444014837. Στην σερβική πλευρά διακρίνονται επί του χάρτη μονοπάτια, τα οποία είναι εμφανή και στο απομονωμένο καρέ.

Τα ανωτέρω στοιχεία τεκμηριώνουν πως τα υπό εξέταση βίντεο ουδεμία σχέση έχουν με τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.

Πρέπει τέλος να τονιστεί πως δεν υπάρχει φράχτης στα σύνορα Ελλάδας – Βουλγαρίας, πλην των περιοχών που υπάρχουν μεθοριακοί σταθμοί διαβατηριακού και τελωνειακού ελέγχου. Πρόκειται για φράχτες μικρής έκτασης, που διαφέρουν από εκείνους που εντοπίζουμε στα ουγγροσερβικά σύνορα καθότι είναι μονοί κι όχι διπλοί.

Συμπέρασμα

Στις 6 Αυγούστου του 2023, δημοσιεύθηκε σε λογαριασμούς του κ. Δαμιανίδη, δημοσιογράφου του Focus FM, μια σύνθεση από δύο βίντεο που απεικονίζουν διάβαση μεταναστών από συνοριακούς φράχτες. Το εξεταζόμενο βιντεοληπτικό υλικό συνοδεύτηκε από τον ισχυρισμό ότι απεικονίζει περιστατικά που έλαβαν χώρα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Ωστόσο, αυτό είναι ψευδές καθότι ένα σύνολο από ανοιχτά, δημόσια διαθέσιμα δεδομένα τεκμηριώνουν ότι τα βίντεο έχουν ληφθεί στα σύνορα της Ουγγαρίας με την Σερβία.