Fake news για σούπερ μάρκετ στη Γαλλία που σταμάτησε να δέχεται πληρωμές με μετρητά

Σημαντική διάδοση στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης γνωρίζει τον τελευταίο καιρό ο ισχυρισμός πως μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ στη Γαλλία αποφάσισε να σταματήσει δέχεται πληρωμές σε μετρητά. Αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο ισχυρισμό, είχε σαν αποτέλεσμα ομάδες πολιτών να συγκεντρωθούν και να προβούν μαζικά σε αγορές, ώστε να αναγκάσουν την επιχείρηση να δεχτεί πληρωμές με μετρητά. Ωστόσο, όπως θα δούμε στη συνέχεια, ο εν λόγω ισχυρισμός δεν επιβεβαιώνεται, ενώ στη Γαλλία η αποδοχή μετρητών για πληρωμές σε κάθε είδους κατάστημα είναι υποχρεωτική από το νόμο.

Παραδείγματα αναρτήσεων στο Facebook:

Στις υπό εξέταση αναρτήσεις διαβάζουμε τα εξής:

Οι Γάλλοι ενωμένοι: Σε σούπερ μάρκετ ξεκίνησε η υποχρέωση να πληρώνουν μόνο με κάρτες. Δεν δέχονταν πλέον μετρητά.
Ενώθηκαν λοιπόν οι Γάλλοι, όπως υπέροχα ξέρουν να ενώνονται.. συννενοήθηκαν.. και πήγαν ομάδες 50-100 ατόμων όλοι μαζί να ψωνίσουν. Όταν λοιπόν έφτασαν στο ταμείο και απαίτησαν όλοι μαζί να πληρώσουν σε μετρητά.. τι νομίζετε έγινε?
Οι επιχειρήσεις δέχθηκαν τα μετρητά. Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος.

Βρίσκομαι στη Γαλλία εδώ και τρεις μήνες. Η προσέγγισή τους είναι απλά φανταστική.

Θα ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας.

Ένα πολύ γνωστό σούπερ μάρκετ εδώ αποφάσισε να καταργήσει τα μετρητά.

Μια ομάδα 50 ατόμων μαζεύτηκε και συμφώνησε να κάνει ο καθένας από αυτούς ένα μεγάλο ψώνιο στο κατάστημα την ίδια στιγμή. Γέμισαν τα καροτσάκια τους ασφυκτικά και, φτάνοντας στα ταμεία – τα ανθρώπινα, όχι τα μηχανικά – σκανάρισαν τα πάντα πριν βγάλουν τα μετρητά.

Το προσωπικό ήταν εντελώς συγκλονισμένο. Η διοίκηση βρισκόταν σε πλήρη σύγχυση. Όλοι οι άνθρωποι της ομάδας παρέμειναν στην τάξη, διατηρώντας την ψυχραιμία τους και συμπεριφέρονταν πολύ ευγενικά, σαν να μην ήξεραν τίποτα. Καμία πρόκληση, αγένεια ή προσπάθεια εξευτελισμού μεταξύ τους.

Το σούπερ μάρκετ επανέφερε τα μετρητά.

Άλλα παραδείγματα:

Βενζινάδικα: ανεφοδιασμός με βενζίνη και στη συνέχεια πληρωμή μόνο με μετρητά.

Εστιατόρια: παρέες φίλων που βγαίνουν για φαγητό χωρίς να έχουν μαζί τους τηλέφωνα ή πιστωτικές κάρτες, μόνο μετρητά…

Το κάνουν αυτό σε όλη τη Γαλλία. Με αυτόν τον τρόπο αρνούνται να γίνουν μέρος της μεγάλης απάτης (reset).

Ο λόγος που λειτουργεί είναι επειδή οι άνθρωποι οργανώνονται σε μεγάλες ομάδες. Ένα άτομο εδώ και ένα άλλο εκεί δεν μπορεί να λειτουργήσει. Πρέπει να οργανωθεί καλά ή πολύ προσεκτικά.

Ο ισχυρισμός αναπαράγεται και σε βίντεο που δημοσιεύτηκε στο Facebook στα τέλη Αυγούστου 2023. Στο συγκεκριμένο βίντεο, το οποίο μέχρι σήμερα αριθμεί εκατοντάδες χιλιάδες προβολές, αναφέρεται πως οι αντιδράσεις δεν έλαβαν χώρα σε ένα συγκεκριμένο κατάστημα, αλλά σε διάφορες πόλεις της χώρας και από πολλές ομάδες:

Το βίντεο μπορείτε να το δείτε εδώ:

Τι ισχύει

Η ιστορία στην οποία βασίζεται ο υπό εξέταση ισχυρισμός κυκλοφορεί τουλάχιστον από τον Απρίλιο του 2023 σε αναρτήσεις στο X (πρώην Twitter) αλλά και στο Facebook:

Στις εν λόγω αναρτήσεις όμως δεν αναφέρεται πουθενά η επωνυμία της κατά τα άλλα «γνωστής αλυσίδας» σούπερ μάρκετ, η περιοχή, ούτε και το κατάστημα ή τα καταστήματα που συνέβη το γεγονός. Σε αναζήτησή μας, εκτός από αναρτήσεις που αναπαράγουν τον υπό εξέταση ισχυρισμό, σε καμία ειδησεογραφική ή άλλη πηγή δε συναντήσαμε αναφορά σε απόφαση γαλλικής επιχείρησης να αρνηθεί πληρωμές με μετρητά, κάτι που όπως θα δούμε στη συνέχεια θα αποτελούσε παράβαση της νομοθεσίας.

Όπως αναφέρει η πιστοποιημένη ομάδα ελέγχου γεγονότων FullFact σε σχετικό άρθρο της, εκτός του ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν πως η εν λόγω ιστορία έλαβε χώρα σε κάποιο σούπερ μάρκετ της Γαλλίας, ισχυρισμοί για συστήματα πληρωμών χωρίς μετρητά, κεντρικά τραπεζικά συστήματα, ή ψηφιακά νομίσματα είναι αρκετά δημοφιλείς στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Σε πρόσφατο άρθρο μας καταρρίψαμε σχετικό ισχυρισμό που μιλούσε για την επικείμενη χρήση ψηφιακού νομίσματος στη χώρα μας.

Τι αναφέρει η νομοθεσία της χώρας

Το σημαντικότερο όμως δεδομένο που αποδεικνύει πως ο υπό εξέταση ισχυρισμός δεν βασίζεται σε πραγματικό γεγονός, είναι πως στη Γαλλία όλες οι επιχειρήσεις απαγορεύεται να αρνηθούν την πληρωμή με μετρητά, εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η ιστοσελίδα της Τράπεζας της Γαλλίας, το Άρθρο R642-3 του Ποινικού Κώδικα της Γαλλίας, όπως ισχύει από το διάταγμα υπ’ αριθμόν 2010-671 της 18ης Ιουνίου 2010, ορίζει πως:

«Το γεγονός της άρνησης λήψης κερμάτων ή τραπεζογραμματίων που είναι νόμιμο χρήμα στη Γαλλία ανάλογα με την αξία για την οποία ισχύουν τιμωρείται με πρόστιμο που προβλέπεται για παραβάσεις 2ης κατηγορίας».

Επιπροσθέτως, η ιστοσελίδα service-public.fr, την οποία διαχειρίζεται το Τμήμα Νομικής και Διοικητικής Πληροφόρησης της Γαλλίας (Direction de l’Ιnformation Légale et Administrative) αναφέρει τα εξής:

Θέλετε να πληρώσετε για τις αγορές σας χρησιμοποιώντας νομίσματα ή μετρητά; Αυτό ονομάζεται πληρωμή με μετρητά (ή σε μετρητά). Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να απορριφθεί, να περιοριστεί ή να απαγορευτεί. Εδώ είναι οι κανόνες που πρέπει να γνωρίζετε.

Μπορεί να απορριφθεί πληρωμή σε μετρητά;

Τα χαρτονομίσματα και νομίσματα ευρώ είναι το μόνο μέσο πληρωμής στη Γαλλία που, επί της αρχής, δεν μπορεί να απορριφθεί.

Ένας έμπορος που σας αρνείται την πληρωμή σε μετρητά κινδυνεύει με επιβολή προστίμου ύψους 150 ευρώ.

Ωστόσο, ένα άτομο μπορεί να αρνηθεί να πληρωθεί σε μετρητά σε ορισμένες περιπτώσεις.

Ξένα νομίσματα
Η πληρωμή σε ξένο νόμισμα μπορεί να απορριφθεί.

Νομίσματα και χαρτονομίσματα σε κακή κατάσταση
Η πληρωμή με ακατάλληλα κέρματα ή χαρτονομίσματα ενδέχεται να απορριφθεί. Αυτά θα μπορούσαν να απορριφθούν από την Τράπεζα της Γαλλίας.

Εάν έχετε χαρτονομίσματα ευρώ σε κακή κατάσταση, μπορείτε, υπό προϋποθέσεις, να τα ανταλλάξετε στην Τράπεζα της Γαλλίας. Μπορείτε επίσης, υπό προϋποθέσεις, να ζητήσετε επιστροφή χρημάτων στην Τράπεζα της Γαλλίας ή σε ορισμένα ταχυδρομεία.

Πλαστά νομίσματα
Εάν ο πιστωτής αντιληφθεί ότι το χαρτονόμισμα (ή το κέρμα) σας είναι πλαστό, μπορεί να αρνηθεί την πληρωμή.

Αριθμός κερμάτων
Η πληρωμή με τη χρήση περισσότερων από 50 κερμάτων για μία μόνο πληρωμή μπορεί να απορριφθεί (εκτός από πληρωμές στο δημόσιο ταμείο).

Έλλειψη υπολοίπου
Πρέπει να πληρώσετε το ακριβές ποσό στον πωλητή. Επομένως, ο πωλητής μπορεί να αρνηθεί την πληρωμή σε μετρητά εάν δεν έχει αρκετά ρέστα.

Τεχνικοί λόγοι ή λόγοι ασφαλείας
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να σας αρνηθούν μετρητά για τεχνικούς λόγους ή λόγους ασφαλείας. Για παράδειγμα, οι καταστηματάρχες σε νυχτερινή βάρδια μπορεί να αρνηθούν την πληρωμή με μετρητά ως μέτρο ασφαλείας. Τα παρκόμετρα με χρονοσήμανση μπορούν επίσης να αρνηθούν την πληρωμή σε μετρητά ως προστασία έναντι βανδαλισμού.

Τον Νοέμβριο του 2022, με γραπτή της ανακοίνωση η Τράπεζα της Γαλλίας, μέσω του διευθυντή καταπιστευτικών δραστηριοτήτων, Christophe Baud-Berthier, υπενθύμισε σε δύο μεγάλους ομίλους λιανικής πώλησης πως είναι υποχρεωμένες να δέχονται πληρωμές με μετρητά σε όλα τα καταστήματά τους.

Αυτό δεν προέκυψε από την αυθαίρετη απόφαση των ομίλων να μην δέχονται πληρωμές με μετρητά, αλλά από την προσπάθεια τους να παρακάμψουν νόμο της χώρας που απαγορεύει την απασχόληση προσωπικού μετά τις 13:00. Έτσι, εγκατέστησαν αυτόματες ταμειακές μηχανές στα καταστήματα τους ώστε αυτά να μπορούν να παραμείνουν ανοιχτά τις Κυριακές έως το βράδυ. Αυτή η κίνηση όμως ανάγκασε τους πελάτες που ψώνιζαν Κυριακές μεταξύ 13:00 και 21:00 να χρησιμοποιούν αυτόματα ταμεία, τα οποία λόγω του τρόπου λειτουργίας τους δεν επέτρεπαν την πληρωμή με χαρτονομίσματα και κέρματα.

Όπως αναφέρει ο ιστότοπος της καθημερινής γαλλικής εφημερίδας Οuest-France, με αφορμή αυτή τη διαπίστωση, ο Christophe Baud-Berthier σε δηλώσεις του, ανέφερε πως:

«Υπενθυμίσαμε στους επικεφαλής αυτών των δύο μεγάλων εταιρειών ότι ήταν ενάντια στο νόμο, αυτή είναι η αρχή και πρέπει να τη θυμόμαστε: ένας έμπορος δεν μπορεί να αρνηθεί μια πληρωμή σε μετρητά, σε αντίθεση με άλλα μέσα πληρωμής».

Η μοναδική καταγεγραμμένη περίπτωση όπου έμποροι είχαν αρνηθεί συναλλαγές μέσω μετρητών στη Γαλλία καταγράφεται κατά το πρώτο έτος της πανδημίας SARS-CoV-2, με την άρνηση αυτή να αφορά μεμονωμένες περιπτώσεις και όχι διοικητικές ή εταιρικές αποφάσεις. Όπως εξηγεί ο ιστότοπος cashessentials.org, η Τράπεζα της Γαλλίας διαπίστωσε πως αυξανόμενος αριθμός εμπόρων και πωλητών σταματούσε να δέχεται πληρωμές σε μετρητά, φοβούμενοι πως κέρματα και χαρτονομίσματα συνέβαλαν στην εξάπλωση του ιού.

Σύμφωνα με το γαλλικό περιοδικό LSA, ο Erick Lacourrège, Γενικός Διευθυντής Υπηρεσιών για την Οικονομία και το Δίκτυο της Τράπεζας της Γαλλίας, μέσω επιστολής του είχε απευθύνει έκκληση στους εμπόρους για λογική και μετριοπάθεια, όσον αφορά τον κίνδυνο μετάδοσης από μετρητά, τονίζοντας πως αυτός είναι πολύ χαμηλός για όσους τηρούν μέτρα ατομικής προστασίας, ενώ στην συνέχεια εξηγούσε πως:

«Είναι σημαντικό οι πολίτες να έχουν την ελευθερία να επιλέγουν τα μέσα πληρωμής που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν. Αυτή η ελευθερία επιλογής είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο εμπιστοσύνης στην οικονομία, το οποίο η δύσκολη κατάσταση που διανύουμε καθιστά ακόμη πιο ουσιαστικό. Επιπλέον, τα μετρητά είναι συχνά το μόνο δυνατό μέσο πληρωμής για τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς: περισσότεροι από τέσσερα εκατομμύρια συμπολίτες μας λαμβάνουν κοινωνικά επιδόματα κάθε μήνα, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των οποίων καταβάλλεται σε μετρητά. Είναι ζωτικής σημασίας να μπορούν να συνεχίσουν να ψωνίζουν με αυτόν τον τρόπο πληρωμής»

Συμπέρασμα

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν το αληθές της ιστορίας που πλαισιώνει τον υπό εξέταση ισχυρισμό. Βάσει νόμου, όλες οι επιχειρήσεις στη Γαλλία είναι υποχρεωμένες να δέχονται μετρητά για πληρωμές, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις οι οποίες περιλαμβάνουν ξένα, πλαστά, και κατεστραμμένα χαρτονομίσματα και νομίσματα. Η μη αποδοχή μετρητών από κάποιον έμπορο αποτελεί παράβαση του Ποινικού Κώδικα της χώρας.