Όχι, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The British Medical Journal ΔΕΝ προτείνει πως τα εμβόλια κατά της COVID-19 μπορεί να ευθύνονται για την αύξηση θανάτων

Από τις αρχές Ιουνίου του 2024, δημοσιεύματα σε ιστοσελίδες και αναρτήσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ξεκίνησαν να αναπαράγουν τον ισχυρισμό πως τα εμβόλια κατά της COVID-19 αύξησαν τους θανάτους, δηλαδή την πλεονάζουσα θνησιμότητα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό British Medical Journal. Ωστόσο, όπως θα εξετάσουμε στη συνέχεια, η μελέτη δεν αναφέρεται καθόλου στα εμβόλια κατά της COVID-19 ως πιθανό αίτιο της πλεονάζουσας θνησιμότητας, ενώ έχει δεχθεί σφοδρή κριτική όσον αφορά τη μεθοδολογία της από την επιστημονική κοινότητα.

Παραδείγματα δημοσιευμάτων: newsbreak.gr, enikos.gr, real.gr, karditsastakra.com, seleo.gr, oloygeia.gr, toavriotisygeias.gr, zarpanews.gr, europost.gr

Παραδείγματα αναρτήσεων στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης:

Στα υπό εξέταση δημοσιεύματα διαβάζουμε τα εξής:

Τα εμβόλια κατά της COVID-19 θα μπορούσαν να ευθύνονται εν μέρει για την άνευ προηγουμένου αύξηση θανάτων στις ΗΠΑ και σε άλλες δυτικές χώρες τα τρία χρόνια από την έναρξη της πανδημίας, προτείνει μια νέα μελέτη.

Αναλύοντας δεδομένα θνησιμότητας από 47 δυτικές χώρες, επιστήμονες από το Vrije Universiteit της Ολλανδίας διαπίστωσαν ότι η υπερβολική θνησιμότητα παρέμεινε υψηλή από το 2020, παρά την ευρεία κυκλοφορία των εμβολίων για την COVID-19 και τα διάφορα μέτρα περιορισμού.

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η τάση δημιούργησε σοβαρές ανησυχίες, καθώς προέτρεψαν τους κυβερνητικούς ηγέτες και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να «διερευνήσουν διεξοδικά τις υποκείμενες αιτίες της επίμονης υπερβολικής θνησιμότητας», σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο BMJ Public Health

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι το Vrije Universiteit κατατάσσεται στην 150η θέση σε περισσότερα από 20.000 πανεπιστήμια παγκοσμίως, σύμφωνα με το Κέντρο Παγκόσμιας Κατάταξης Πανεπιστημίων.

«Παρόλο που παρασχέθηκαν εμβόλια για την COVID-19 για την προστασία των πολιτών από νοσηρότητα και θνησιμότητα από τον κορωνοϊό, έχουν επίσης τεκμηριωθεί ύποπτα ανεπιθύμητα συμβάντα. Τόσο οι επαγγελματίες υγείας όσο και οι πολίτες έχουν αναφέρει σοβαρούς τραυματισμούς και θανάτους μετά τον εμβολιασμό σε διάφορες επίσημες βάσεις δεδομένων στον Δυτικό Κόσμο», έγραψαν οι ερευνητές.

«Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τονιζόταν καθημερινά από τους πολιτικούς και τα μέσα ενημέρωσης ότι κάθε θάνατος από την COVID-19 είχε σημασία και κάθε ζωή έχρηζε προστασίας μέσω μέτρων περιορισμού και εμβολίων COVID-19. Στον απόηχο της πανδημίας, θα πρέπει να ισχύει η ίδια ηθική», προσθέτουν.

Τι διαπίστωσε η μελέτη για τη θνησιμότητα και την COVID-19

Η μελέτη διαπίστωσε ότι υπήρχαν περισσότεροι από 3 εκατομμύρια υπερβολικοί θάνατοι στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Αυστραλία από το 2020. Από αυτούς τους υπερβολικούς θανάτους, περισσότεροι από 1 εκατομμύριο σημειώθηκαν το 2020 στο απόγειο της πανδημίας, σύμφωνα με τη μελέτη.

Αυτά τα στοιχεία, ωστόσο, παρέμειναν υψηλά τα επόμενα χρόνια, με 1,2 εκατομμύρια θανάτους το 2021 και 800.000 το 2022, πρόσθεσαν οι ερευνητές. Οι αριθμοί των νεκρών περιλαμβάνουν θανάτους που συνδέονται άμεσα με τον ιό, καθώς και έμμεσες επιπτώσεις των στρατηγικών υγείας για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης και της μόλυνσης του ιού, σημειώνει η μελέτη.

Οι ερευνητές πρόσθεσαν ότι έχουν τεκμηριωθεί σοβαρές παρενέργειες των εμβολίων, συμπεριλαμβανομένων ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων, οξέων στεφανιαίων συνδρόμων και εγκεφαλικών αιμορραγιών.

«Αυτός ο συσχετισμός εμποδίζει την κλινική υποψία και κατά συνέπεια τον εντοπισμό του ως ανεπιθύμητη αντίδραση του εμβολίου», ανέφερε η μελέτη.

Σημειώνεται, τέλος, ότι περισσότεροι από 1,1 εκατομμύριο Αμερικανοί έχουν πεθάνει από την COVID-19 από τότε που ξέσπασε η πανδημία, όπως αναφέρουν τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC).

Τι ισχύει

Ο υπό εξέταση ισχυρισμός εκφράστηκε επίσης σε δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας The Telegraph στις αρχές Ιουνίου 2024, με τίτλο “Covid vaccines may have helped fuel rise in excess deaths“, το οποίο αναπαράχθηκε από δημοσιεύματα και αναρτήσεις στη χώρα μας.

Τα υπό εξέταση δημοσιεύματα αναφέρονται σε μελέτη των Mostert et al με τίτλο “Excess mortality across countries in the Western World since the COVID- 19 pandemic: ‘Our World in Data’ estimates of January 2020 to December 2022” (αρχειοθετημένη εδώ) η οποία δημοσιεύτηκε στις 3 Ιουνίου 2024 στο επιστημονικό περιοδικό British Medical Journal (BMJ) Public Health. Σε αυτή, οι ερευνητές επιχείρησαν να εξετάσουν την υπερβάλλουσα θνησιμότητα στο δυτικό κόσμο από το 2020 έως το 2022, χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη βάση δεδομένων της πλατφόρμας Our World in Data. Όπως αναφέρει η περίληψη της μελέτης σχετικά με το σκοπό, τη μέθοδο, και τα αποτελέσματα της μελέτης.

Εισαγωγή
Η υπερβολική θνησιμότητα κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 ήταν σημαντική. Η επίγνωση των υπερβολικών ποσοστών θνησιμότητας τα χρόνια μετά τη δήλωση πανδημίας του ΠΟΥ είναι ζωτικής σημασίας για τους κυβερνητικούς ηγέτες και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για να αξιολογήσουν τις πολιτικές τους για τις κρίσεις υγείας. Αυτή η μελέτη διερευνά την υπερβολική θνησιμότητα στον Δυτικό Κόσμο από το 2020 έως το 2022.

Μέθοδοι
Οι αναφορές θνησιμότητας από όλες τις αιτίες συνοψίστηκαν για χώρες που χρησιμοποιούν τη βάση δεδομένων “Our World in Data”. Η υπερβολική θνησιμότητα εκτιμάται ως απόκλιση μεταξύ του αναφερόμενου αριθμού θανάτων σε μια χώρα κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης εβδομάδας ή μήνα το 2020 έως το 2022 και του αναμενόμενου αριθμού θανάτων σε μια χώρα για αυτήν την περίοδο υπό κανονικές συνθήκες. Για τη βασική γραμμή των αναμενόμενων θανάτων χρησιμοποιήθηκε το μοντέλο εκτίμησης των Karlinsky και Kobak. Αυτό το μοντέλο χρησιμοποιεί ιστορικά δεδομένα θανάτων σε μια χώρα από το 2015 έως το 2019 και υπολογίζει τις εποχικές διακυμάνσεις και τις τάσεις της θνησιμότητας από έτος σε έτος. Αποτελέσματα Ο συνολικός αριθμός υπερβολικών θανάτων σε 47 χώρες του Δυτικού Κόσμου ήταν 3.098.456 από την 1η Ιανουαρίου 2020 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Υπερβολική θνησιμότητα καταγράφηκε σε 41 χώρες (87%) το 2020, 42 χώρες (89%) το 2021 και 43 χώρες (91%) το 2022. Το 2020, έτος έναρξης της πανδημίας COVID-19 και εφαρμογής μέτρων περιορισμού, τα αρχεία παρουσιάζουν 1 033 122 υπερβολικούς θανάτους (P- score 11,4%). Το 2021, το έτος κατά το οποίο χρησιμοποιήθηκαν τόσο τα μέτρα περιορισμού όσο και τα εμβόλια κατά του COVID-19 για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης και της μόλυνσης από τον ιό, αναφέρθηκε ο υψηλότερος αριθμός υπερβολικών θανάτων: 1 256 942 υπερβολικοί θάνατοι (P- score 13,8%). Το 2022, όταν άρθηκαν τα περισσότερα μέτρα περιορισμού και συνεχίστηκαν τα εμβόλια κατά του COVID-19, τα προκαταρκτικά στοιχεία παρουσιάζουν 808 392 υπερβολικούς θανάτους (P- score 8,8%).

Συμπεράσματα
Η υπερβολική θνησιμότητα παραμένει υψηλή στον Δυτικό Κόσμο για τρία συναπτά έτη, παρά την εφαρμογή των μέτρων περιορισμού και των εμβολίων κατά της COVID-19. Αυτό εγείρει σοβαρές ανησυχίες. Οι κυβερνητικοί ηγέτες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να διερευνήσουν διεξοδικά τις υποκείμενες αιτίες της επίμονης υπερβολικής θνησιμότητας.

Στο κείμενο της μελέτης όντως αναφέρονται οι καταγεγραμμένες και γνωστές ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων, ωστόσο πρόκειται απλά για αναφορά, όχι για συσχέτιση με την υπερβάλλουσα θνησιμότητα. Αρχικά, η μελέτη παραθέτει τα ευρήματα ανάλογων που διαπίστωσαν πως η συντριπτική πλειονότητα των αιτιών θανάτου αφορούσε ηλικιωμένους ασθενείς με λοίμωξη από SARS-CoV-2, ενώ τονίζει αναφέρει τη σημαντική προστασία που παρείχαν, κυρίως σε ηλικιωμένους:

Πολυάριθμες μελέτες εξέφρασαν ότι η λοίμωξη από SARS-CoV-2 ήταν πιθανώς η κύρια αιτία θανάτου μεταξύ των ηλικιωμένων ασθενών με προϋπάρχουσες συννοσηρότητες και παχυσαρκία στην πρώιμη φάση της πανδημίας, ότι διάφορα μέτρα περιορισμού ήταν αποτελεσματικά στη μείωση της μετάδοσης του ιού και ότι τα εμβόλια κατά της COVID-19 απέτρεψαν σοβαρή ασθένεια, ιδιαίτερα στον ηλικιωμένο πληθυσμό.

Σε άλλο σημείο της μελέτης, οι ερευνητές αναφέρουν πως δεδομένα θανάτων, με κατάταξη ανά αιτία, θα μπορούσαν να δώσουν μια εικόνα στο ποιες αιτίες παίζουν βασικό ρόλο στην αυξομείωση της θνησιμότητας, ονομάζοντας κάποιες από αυτές, όπως τα εμβόλια, την ίδια τη μόλυνση, και τις επιπτώσεις των περιοριστικών μέτρων. Ωστόσο, δεν εκφράζουν πιθανότητα ως προς τη συμβολή των παραγόντων αυτών στην αύξηση της υπερβάλλουσας θνησιμότητας:

Οι κυβερνήσεις ενδέχεται να μην είναι σε θέση να κοινοποιήσουν τα δεδομένα θανάτου τους με λεπτομερή διαστρωμάτωση ανά αιτία, αν και αυτές οι πληροφορίες θα μπορούσαν να βοηθήσουν να υποδείξουν εάν η μόλυνση από τον COVID-19, οι έμμεσες επιπτώσεις των μέτρων περιορισμού, τα εμβόλια COVID-19 ή άλλοι παράγοντες που παραβλέπονται διαδραματίζουν βασικό ρόλο.

Κριτική της μελέτης και της μεθοδολογίας της

Μιλώντας στο Reuters Fact Check, o Jeffrey Morris, καθηγητής δημόσιας υγείας και προληπτικής ιατρικής και διευθυντής του τμήματος βιοστατιστικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, δήλωσε πως:

«Η μελέτη λέει ότι υπήρχαν υπερβολικοί θάνατοι στις περισσότερες από αυτές τις χώρες το 2020 και [οι οποίοι] δεν σταμάτησαν το 2020, συνεχίστηκαν το 2021 και το 2022. […] Ειλικρινά, αυτό δείχνει όλη αυτή η δημοσίευση. Δεν ξέρω γιατί δημοσίευσαν αυτή τη μελέτη».

Ο ίδιος, σε ανάρτηση του στον προσωπικό του λογαριασμό στο Χ (πρώην Twitter) άσκησε κριτική αναφερόμενος τόσο στην ίδια τη μελέτη, όσο και στη διαστρέβλωση της από τα Μέσα:

Ωστόσο, αυτή η μελέτη δεν αντιπροσωπεύει επακριβώς την υπάρχουσα κατανόηση σχετικά με τις πηγές υπερβολικών θανάτων, υποβαθμίζοντας τους θανάτους από COVID-19 που είναι ξεκάθαρα ο κινητήριος παράγοντας κατά τη διάρκεια της περιόδου 2020-2022, όπως θα δείξω, και σιωπηρά μεγεθύνοντας τον πιθανό ρόλο των εμβολίων πέρα ​​από αυτό που υποστηρίζεται από τα δεδομένα.

Επίσης, πολλά δημοφιλή άρθρα μέσων σχετικά με αυτήν τη μελέτη, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου της Telegraph με τίτλο «Τα εμβόλια Covid μπορεί να έχουν συμβάλει στην αύξηση των υπερβολικών θανάτων», παρερμηνεύουν κατάφωρα το περιεχόμενο της δημοσίευσης.

Το κάνουν να ακούγεται σαν η δημοσίευση να αφορούσε κυρίως τα εμβόλια, κάτι που δεν ισχύει, ή (σαν να) παρέχει στοιχεία ότι τα εμβόλια είναι ένας πιθανός κινητήριος παράγοντας, κάτι που δεν συμβαίνει.

Αυτή η παραποίηση είναι τόσο κατάφωρη που η BMJ ένιωσε την ανάγκη να δημοσιεύσει μια δήλωση σχετικά (https://x.com/bmj_company/status/1798751750046019666) και, ποιος ξέρει, μπορεί να σκέφτεται να ανακαλέσει το άρθρο.

O Morris συνέχισε με παράθεση δεδομένων από το World Mortality Data (WMD), δείχνοντας πως οι υπερβάλλοντες θάνατοι αντιστοιχούν σε περιόδους τοπικών κυμάτων και κορυφώσεων θανάτων από COVID-19. Το γεγονός πως αυτά τα δεδομένα δεν λήφθηκαν υπόψιν στη μελέτη των Mostert et al αποτελεί, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Morris, «κραυγαλέα παράλειψη» τους:

Παρακάτω σχεδιάζω τα δεδομένα υπερβάλλωντων θανάτων του WMD από τον Karlinsky και τον Kobak (μαύρο) που επικαλύπτονται με θανάτους που αποδίδονται στην COVID (κόκκινο) και εμβόλια που χορηγήθηκαν (μπλε) για 100 χώρες από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων από τα 47 δυτικά έθνη σε αυτή τη δημοσίετση, συν πολλά άλλα (και αυτά τα δεδομένα φτάνουν μέχρι το τέλος του 2023).

Από την εξέταση αυτών των δεδομένων είναι σαφές ότι:
1. Υψηλός υπερβολικός θάνατος εμφανίζεται κυρίως σε αιχμές
2. Αυτές οι αιχμές αντιστοιχούν ακριβώς σε αιχμές στους θανάτους που αποδίδονται στην COVID
3. Αυτές οι αιχμές είναι σε περιόδους τοπικών κυμάτων COVID-19

Αυτή η στενή αντιστοιχία καθιστά σαφές ότι αυτοί οι «θανάτων που αποδίδονται στην COVID» είναι οι κύριοι οδηγοί υπερβολικών θανάτων όχι μόνο το 2020, αλλά και το 2021 και το 2022.

Η αποτυχία να το αναγνωρίσουν αυτό είναι μια κραυγαλέα παράλειψη σε αυτή τη δημοσίευση.

Τέλος, ο Καθηγητής αναφέρθηκε επίσης και σε δεδομένα υπερβάλλουσας θνησιμότητας για το έτος 2023, τα οποία δεν συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη των Mostert et al καθώς κατά τη διάρκεια της δημοσίευσης της δεν ήταν διαθέσιμα:

Αυτή η μελέτη υποβλήθηκε το καλοκαίρι του 2023, επομένως δεν περιλάμβανε τα ενημερωμένα δεδομένα υπερβολικών θανάτων του 2023 που είναι δημόσια διαθέσιμα από το WMD του Karlinsky και του Kobak.

Οι παραπάνω απεικονίσεις περιέχουν το πλήρες σύνολο δεδομένων μέχρι το 2023 και είναι σαφές ότι οι υπερβολικοί θάνατοι μειώθηκαν δραστικά από το 2022 έως το 2023, επιστρέφοντας κοντά στο βασικό επίπεδο για πολλές χώρες.

[…]

Όπως δείχνουν (σσ: δεδομένα από) το 2023 και το 2024, τα ποσοστά υπερβολικής θνησιμότητας του 2020-2022 δεν είναι επίμονα το 2023 και το 2024, αλλά έχουν μειωθεί κοντά στα βασικά επίπεδα.

Αυτό είναι λογικό, καθώς οι απότομες αιχμές των θανάτων από COVID-19 κατά τη διάρκεια μεγάλων αυξήσεων το 2020-2022 έχουν μειωθεί κοντά στα τέλη του 2022 και το 2023-2024, καθώς τα επίπεδα ανοσίας του πληθυσμού έχουν αυξηθεί.

Σχεδόν όλοι έχουν εκτεθεί στο αντιγόνο SARS-CoV-2 πολλές φορές (με εμβόλιο ή/και λοίμωξη) μέχρι τώρα, επομένως έχουν απομείνει λίγοι των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ευάλωτο στον SARS-CoV-2, καθιστώντας τους πιο ευάλωτους σε σοβαρές ασθένειες και στον θάνατο.

Όπως εξηγεί σε σχετική ανάλυσή της η ομάδα ελέγχου γεγονότων Health Feedback, η οποία επικεντρώνεται στην παραπληροφόρηση σε θέματα υγείας, ο Morris αμφισβήτησε επίσης την ταξινόμηση της μελέτης από το περιοδικό ως «πρωτότυπη έρευνα», καθώς είπε ότι «δεν υπάρχει πρωτογενής συλλογή δεδομένων ή πρωτότυπη ανάλυση δεδομένων σε αυτή τη δημοσίευση» και ότι το υπόλοιπο της μελέτης έμοιαζε περισσότερο με σχολιασμό.

Η ανακοίνωση του British Medical Journal για την παρερμηνεία της μελέτης

Η σημαντική διάδοση του υπό εξέταση ισχυρισμού στο εξωτερικό, οδήγησε το επιστημονικό περιοδικό British Medical Journal στην ανάρτηση επίσημης ανακοίνωσης (αρχειοθετημένη εδώ), στην οποία κάνει λόγο για διαστρέβλωση των αποτελεσμάτων της μελέτης από τα Μέσα, ενώ τονίζει πως σε αυτή δε γίνεται καμία συσχέτιση μεταξύ της θνησιμότητας και των εμβολίων κατά της COVID-19:

Δήλωση ως απάντηση στην εσφαλμένη αναφορά της έρευνας του BMJ Public Health σχετικά με υπερβολικούς θανάτους από την πανδημία COVID-19

Διάφορα ειδησεογραφικά μέσα ισχυρίστηκαν ότι αυτή η έρευνα υποδηλώνει μια άμεση αιτιώδη συνάφεια μεταξύ του εμβολιασμού κατά του COVID-19 και της θνησιμότητας. Αυτή η μελέτη δεν καθιερώνει καμία τέτοια σύνδεση. Οι ερευνητές εξέτασαν μόνο τις τάσεις της υπερβολικής θνησιμότητας με την πάροδο του χρόνου, όχι τις αιτίες της. Ενώ οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι οι παρενέργειες αναφέρονται μετά τον εμβολιασμό, η έρευνα δεν υποστηρίζει τον ισχυρισμό ότι τα εμβόλια είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει σε υπερβολικούς θανάτους από την αρχή της πανδημίας. Στην πραγματικότητα, τα εμβόλια έχουν συμβάλει στη μείωση της σοβαρής ασθένειας και του θανάτου που σχετίζεται με τη μόλυνση από την COVID-19.

Το μήνυμα της έρευνας είναι ότι η κατανόηση της συνολικής υπερβολικής θνησιμότητας από την πανδημία του COVID-19 είναι ζωτικής σημασίας για τη μελλοντική πολιτική υγείας, αλλά ότι ο εντοπισμός συγκεκριμένων αιτιών είναι περίπλοκος λόγω της διαφορετικής ποιότητας των εθνικών δεδομένων και των μεθόδων αναφοράς.

Tέλος, κριτική της μελέτης των Mostert et al η οποία δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Κέντρου Έρευνας και Πολιτικής Λοιμωδών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου της Minnesota τονίζει την ανάγκη ανάκλησης της μελέτης. Η κριτική αναφέρει «πολλαπλές ανησυχίες» σχετικά με την επίμαχη μελέτη, όπως παρερμηνεία και παραλείψεις για τη συμβολή των εμβολίων στην πανδημία, παραπλανητική περιγραφή της σοβαρότητας της πανδημίας, καθώς και λογοκλοπή:

Οι Mostert et al δεν πρέπει να αγνοούν την πιο πιθανή εξήγηση για την υπερβολική θνησιμότητα: δηλαδή ότι ο αναδυόμενος ιός της COVID-19 εξηγεί τους περισσότερους υπερβολικούς θανάτους κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι Lee et al τον Φεβρουάριο του 2023 υπολόγισαν ότι το 85% των υπερβολικών θανάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες εξηγούνταν άμεσα από τον ιό της COVID-19. Έτσι, δεν χρειάζεται να επικαλεστούμε άλλες και απίθανες εξηγήσεις —όπως τα ανεπιθύμητα συμβάντα του εμβολίου— για να εξηγήσουμε την υπερβολική θνησιμότητα στις δυτικές χώρες.

Μια ανάκληση είναι κατάλληλη για αυτό το παραπλανητικό έγγραφο που δεν αποτελεί πρωτότυπη συνεισφορά.

Κατά τη γνώμη μας, μια ανάκληση είναι κατάλληλη για αυτό το παραπλανητικό έγγραφο που δεν αποτελεί πρωτότυπη συνεισφορά. Η δημοσίευση μιας τέτοιας εργασίας σε ένα περιοδικό όπως το BMJ Public Health μπορεί, για να χρησιμοποιήσω τα λόγια ενός σχολιαστή, να χρησιμοποιηθεί ως εικονικός δούρειος ίππος, δίνοντας φαινομενικά αδικαιολόγητη αξιοπιστία στην παραπληροφόρηση των εμβολίων υπό το πρόσχημα των στατιστικών εκτιμήσεων υπερβολικής θνησιμότητας. Είναι τόσο σημαντικό τα επιστημονικά περιοδικά όπως το BMJ να αναλαμβάνουν δράση και ευθύνη σε μια ατυχή κατάσταση όπως αυτή όπου η παραπληροφόρηση για τα εμβόλια και την πανδημία φαίνεται αξιόπιστη με την εμφάνιση της σε ένα κορυφαίο ιατρικό περιοδικό με αξιολόγηση από ομοτίμους.

Παράγοντες που επηρέασαν τη θνησιμότητα κατά τη διάρκεια της πανδημίας

Είναι σκόπιμο να αναφέρουμε πως, πέρα από τον SARS-CoV-2, κατά τη διάρκεια της πανδημίας πολλοί ακόμα παράγοντες συνέβαλαν στην αυξομείωση του δείκτη θνησιμότητας σε κάθε χώρα. Η έλευση της πανδημίας, πέρα από την επίδραση που είχε στα συστήματα υγείας κάθε χώρας, προκάλεσε επιπλέον αύξηση της γενικής θνησιμότητας, μέσω αύξηση της θνητότητας άλλων ασθενειών πέραν της COVID-19, όπως καρκίνων και καρδιακών παθήσεων, λόγω της ελλιπούς ή καθυστερημένης διάγνωσης τους. Αν και η αύξηση αυτή δεν είναι πρακτικά δυνατό να ποσοτικοποιηθεί, μπορεί να εκτιμηθεί με βάση τα στατιστικά νέων διαγνώσεων για μη μεταδοτικές ασθένειες κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2020, ογκολόγοι δήλωναν ανήσυχοι σχετικά με τα χαμηλά ποσοστά νέων διαγνώσεων που παρατηρήθηκαν κατά το πρώτο έτος της πανδημίας. Όπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα του CBC News, με ημερομηνία δημοσίευσης 17 Δεκεμβρίου 2020, ειδικοί εκδήλωναν ανησυχία για τη σημαντική πτώση του αριθμού των προσυμπτωματικών εξετάσεων, των παραπομπών, και των διαγνώσεων καρκίνου στον Καναδά, από την έναρξη της πανδημίας τον Μάρτιο του ίδιου έτους. Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, από τις 15 Μαρτίου έως τις 31 Μαΐου του 2020 υπήρξε σημαντική μείωση στον προσυμπτωματικό έλεγχο για τρεις σημαντικούς καρκίνους στην πολιτεία του Ontario σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2019:

• Μείωση 97% στον προσυμπτωματικό έλεγχο για μαστογραφίες μέσω του Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου Μαστού του Οντάριο.
• Μείωση 88% σε τεστ Παπανικολάου μέσω του Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου Τραχήλου του Οντάριο.
• Μείωση 73% σε τεστ κοπράνων μέσω του ColonCancerCheck.

Το γεγονός αυτό δε σημαίνει πως τα ποσοστά εμφάνισης καρκίνων μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μειώθηκαν όμως σημαντικά οι έγκαιρες διαγνώσεις. Όπως δήλωσε ο Stuart Edmonds, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Canadian Cancer Society, η παράλειψη έγκαιρης διάγνωσης οδηγεί στην παρουσίαση καρκίνου σε προχωρημένο στάδιο, καθιστώντας την ασθένεια πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί με επιτυχία:

Οι επιλογές για θεραπεία είναι λιγότερες και τα αποτελέσματα τείνουν να είναι χειρότερα.

Όπως επίσης ανέφερε, η πανδημία δεν επηρέασε μόνο αδιάγνωστους ασθενείς, αλλά και καρκινοπαθείς οι οποίοι δεν μπορούσαν να χειρουργηθούν:

Τις πρώτες ημέρες της πανδημίας, όταν όλα μπήκαν σε lockdown, σταματήσαμε να χειρουργούμε σε μη επείγοντα περιστατικά και δώσαμε σε ορισμένους ασθενείς χημειοθεραπεία αντί για χειρουργική επέμβαση.

Ένα μήνα νωρίτερα, τον Νοέμβριο του 2020, δημοσίευμα στην ιστοσελίδα thebmjopinion, την οποία διατηρεί το επιστημονικό περιοδικό British Medical Journal, επικαλούμενο συστηματική ανασκόπηση σχετικά με την καθυστέρηση διαγνώσεων καρκίνου, ανέφερε πως σε βάθος χρόνου καθυστερήσεις τόσο σε νέες διαγνώσεις καρκίνων αλλά και στην αντιμετώπισή τους θα κοστίσουν χιλιάδες ζωές:

Μια πρόσφατη μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο, προέβλεψε ότι για τέσσερις κοινούς τύπους καρκίνου (καρκίνος του μαστού, του εντέρου, του πνεύμονα, και του οισοφάγου), οι καθυστερήσεις στη διάγνωση λόγω της πανδημίας της COVID-19 θα οδηγήσουν σε περίπου 3500 θανάτους από καρκίνο που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, που ισοδυναμούν με 60.000 χρόνια απώλειας ζωής, αντικατοπτρίζοντας το προφίλ νεότερης ηλικίας πολλών καρκινοπαθών.

Σε χειρουργικές επεμβάσεις καρκίνου, ακτινοθεραπεία και συστηματικές θεραπείες και για τους επτά καρκίνους που εξετάσαμε (ουροδόχου κύστης, μαστού, παχέος εντέρου, ορθού, πνεύμονα, τραχήλου και κεφαλής και τραχήλου), καθυστερήσεις μόνο 4 εβδομάδων συσχετίστηκαν με μεγαλύτερο αντίκτυπο στη θνησιμότητα. Μόνο για το Ηνωμένο Βασίλειο, μια καθυστέρηση χειρουργικής επέμβασης 12 εβδομάδων μέσα σε ένα έτος lockdown και καθυστερημένη ανάρρωση μόνο για τον καρκίνο του μαστού θα μπορούσε να μεταφραστεί σε περισσότερους από 1400 επιπλέον θανάτους, χωρίς να υπολογίζονται οι επιδράσεις καθυστέρησης οποιασδήποτε συστηματικής θεραπείας ή ακτινοθεραπείας που οδηγεί σε περαιτέρω θνησιμότητα ή υποτροπές ασθενειών, και άλλες επιπτώσεις της καθυστέρησης στην κοινωνία και την υγεία.

Τον Δεκέμβριο του 2021, σχετικό δημοσίευμα της ιστοσελίδας του Διεθνούς Ογκολογικού Δικτύου με τίτλο “Why are we not Talking About Cancer Deaths due to COVID-19?” τόνισε πως ανθρώπινες ζωές χάθηκαν και θα χαθούν τα επόμενα χρόνια από άλλες ασθένειες που δεν αντιμετωπίστηκαν ή δεν διαγνώστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας:

Μεταξύ της 1ης Μαρτίου 2020 και της 18ης Απριλίου 2020, οι ΗΠΑ κατέγραψαν εκτιμώμενη μείωση κατά 46,4% του μέσου όρου του αριθμού των πρόσφατα διαγνωσμένων περιπτώσεων έξι από τους πιο κοινούς τύπους καρκίνου (μαστού, παχέος εντέρου, οισοφάγου, γαστρικού, πνεύμονα και παγκρέατος).

Άλλες χώρες έχουν επηρεαστεί παρόμοια, για να αναφερθούμε σε κάποιες: το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσίασε μείωση στον αριθμό των παραπομπών για ύποπτο καρκίνο σε ποσοστό άνω του 80% ενώ ίσχυαν περιορισμοί (σσ: κατά της διασποράς της COVID-19)· κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, η Ινδία κατέγραψε πτώση 38% στις διαγνώσεις παθολογικών, πτώση 54% στον αριθμό των νέων ασθενών που καταγράφηκαν με καρκίνο, 46% μείωση στον αριθμό των ασθενών παρακολούθησης και 36% πτώση στις εισαγωγές στα νοσοκομεία για καρκίνο· και στη Νέα Ζηλανδία, σημειώθηκε μείωση 40% στις καταχωρήσεις καρκίνου σε σύγκριση με το 2018–2019 κατά τη διάρκεια του εθνικού lockown τον Μάρτιο-Απρίλιο 2020.

Αυτό δεν οφείλεται στο ότι λιγότεροι άνθρωποι έχουν καρκίνο, αλλά επειδή λιγότεροι άνθρωποι έρχονται για να κάνουν εξετάσεις. Στην κορύφωση της πανδημίας τον Απρίλιο του 2020, οι προληπτικοί έλεγχοι στις ΗΠΑ για καρκίνους του μαστού, του παχέος εντέρου, του προστάτη και του πνεύμονα ήταν χαμηλότεροι αντίστοιχα κατά 85%, 75%, 74% και 56% σε σύγκριση με το 2019. Συνολικά, εκτιμάται ότι έχουν χαθεί περίπου 10 εκατομμύρια προληπτικοί έλεγχοι καρκίνου στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της πανδημίας και δεν γνωρίζουμε πόσες έχουν επαναπρογραμματιστεί εγκαίρως.

Το δημοσίευμα αναφέρει πως το National Cancer Institute εκτιμούσε πως λόγω καθυστερήσεων στη διάγνωση, μέσα στην επόμενη δεκαετία θα υπάρξουν σχεδόν 10.000 επιπλέον θάνατοι μόνο από περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου και του μαστού, και μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επιπλέον, παραθέτει εκτίμηση του British Medical Journal για αυξήσεις θανάτων που σχετίζονται με καρκίνο κατά 20% λόγω της πανδημίας, ενώ τονίζει πως η κατάσταση αυτή δεν περιορίζεται στους καρκίνους, αφού ανάλογες καθυστερήσεις επηρεάζουν και άτομα με καρδιακές παθήσεις και λοιπές μη μεταδοτικές ασθένειες.

Tέλος, όπως αναφέρει ο ιστότοπος της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, εκτός από το ρίσκο νόσησης από COVID-19, τρεις κύριοι παράγοντες που δεν σχετίζονται με τον ιό SARS-CoV-2 αλλά σχετίζονται άμεσα με τη πανδημία, αύξησαν τον κίνδυνο καρδιακών και καρδιαγγειακών παθήσεων. Συγκεκριμένα:

• Συμπεριφορές ανθυγιεινού τρόπου ζωής: Κατά τη διάρκεια παρατεταμένων περιόδων καραντίνας, πολλοί άνθρωποι ανέπτυξαν ή επέστρεψαν σε συμπεριφορές που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, όπως: κακές διατροφικές συνήθειες και δίαιτες χαμηλότερης ποιότητας, αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, αλλαγές στις συνήθειες εργασίας/ύπνου και έλλειψη τακτικής άσκησης. Επιπλέον, το ψυχικό στρες της κοινωνικής απομόνωσης και ο υπερβολικός καθιστικός χρόνος στις οθόνες θα μπορούσαν επίσης να συμβάλουν στον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού.
  
• Χάθηκαν ιατρικές επισκέψεις: Πολλοί ασθενείς ανέβαλαν τις τακτικές επισκέψεις σε γιατρό για τη διαχείριση των χρόνιων καταστάσεων τους όπως η υπέρταση, η στεφανιαία νόσος, ο διαβήτης και η υψηλή χοληστερόλη, με αποτέλεσμα μια επιδημία ανεπαρκώς ελεγχόμενων καταστάσεων που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού, ο οποίος θα μπορούσε να επιμείνει για τα επόμενα χρόνια εάν δεν επανέλθει υπό έλεγχο.
  
• Φόβος για τα νοσοκομεία: Στοιχεία από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία δείχνουν ότι πολλά άτομα υπέστησαν έμφραγμα ή εγκεφαλικό κατά τη διάρκεια της πανδημίας και δεν αναζήτησαν επείγουσα φροντίδα από φόβο μήπως προσβληθούν από την COVID-19 σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι μπορεί να έχουν υποστεί καρδιακή ή εγκεφαλική βλάβη με μόνιμες συνέπειες ή ακόμα και θάνατο, που πιθανότατα θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με την έγκαιρη θεραπεία.

Το προφίλ ασφαλείας και αποτελεσματικότητας του εμβολιασμού κατά της COVID-19

Στα Ellinika Hoaxes έχουμε εξετάσει επανειλημμένα ψευδείς ισχυρισμούς για αύξηση της θνησιμότητας στο πλαίσιο του εμβολιασμού κατά της COVID-19 οι οποίοι, όπως έχουμε δείξει, βασίζονταν σε ελλιπή, παραπλανητικά ή ψευδή δεδομένα. [άρθρο 1][άρθρο 2][άρθρο 3][άρθρο 4]. Σειρά έγκριτων και εκτενέστατων μελετών ανά τον κόσμο έχει δείξει ότι δεν παρατηρείται καμιά αύξηση σε καρδιακής ή άλλης αιτιολογίας θανάτων έπειτα από την χορήγηση mRNA εμβολίων. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4][πηγή 5][πηγή 6].

Στον αντίποδα, σε σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2024 στο British Medical Journal, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει πως τα εμβόλια κατά της COVID-19 έχουν μειώσει τους θανάτους στην Ευρώπη κατά τουλάχιστον 57% και έχουν σώσει τουλάχιστον 1,4 εκατομμύρια ζωές. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα θνητότητας από COVID-19 και ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης που αναφέρθηκαν από 34 χώρες, καθώς και δεδομένα αποτελεσματικότητας των εμβολίων από την επιστημονική βιβλιογραφία, για να υπολογίσουν την ποσοστιαία μείωση των αναμενόμενων και των αναφερόμενων θανάτων.

Υπολόγισαν ότι, από τον Δεκέμβριο του 2020 έως τον Μάρτιο του 2023, τα εμβόλια μείωσαν τους θανάτους κατά 57% στην ηλικιακή ομάδα 70-79 ετών, κατά 54% στην ηλικιακή ομάδα 60-69 ετών, και κατά 52% στην ηλικιακή ομάδα 50-59 ετών. Η ηλικιακή ομάδα που ωφελήθηκε περισσότερο από τον εμβολιασμό ήταν οι άνω των 80 ετών, των οποίων η αναμενόμενη θνητότητα από την COVID μειώθηκε συνολικά κατά 62%. Βάσει των δεδομένων της μελέτης, πάνω από το 90% των ζωών που σώθηκαν αφορούν άτομα άνω των 60 ετών. Ενώ ο αριθμός θανάτων από COVID-19 στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ ανέρχεται σε 2,5 εκατομμύρια, χωρίς τα εμβόλια αυτός ο αριθμός θα μπορούσε να φτάσει τα 4 εκατομμύρια.

Σε πραγματικές συνθήκες, το προφίλ ασφαλείας των εμβολίων κατά της COVID-19 έχει εδραιωθεί μετά την χορήγηση περισσότερων από 2 δισεκατομμυρίων δόσεων σε ΗΠΑ και Ευρώπη και περισσότερων από 13.5 δισεκατομμυρίων δόσεων παγκοσμίως, υπό την πιο αυστηρή και σύγχρονη φαρμακοεπαγρύπνηση. Tα CDC αλλά και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων έχουν αξιολογήσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της COVID-19, ενώ η COVID-19 παρουσιάζει σαφώς πολλαπλάσιους κινδύνους σε όσους νοσήσουν. 

Η ίδια η μόλυνση από COVID-19 μπορεί να προκαλέσει συχνότερες, εκτενέστερες, και σοβαρότερες επιπλοκές, όπως θρομβώσεις, μυοκαρδίτιδες, νευρολογικές και καρδιακές επιπλοκές, καθώς και γενικότερες συστημικές επιπλοκές ποικίλης σοβαρότητας (long COVID).

Συμπέρασμα

Με βάσει τα ανωτέρω στοιχεία, ο ισχυρισμός πως η μελέτη των Mostert et al που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMJ Public Health δείχνει πως τα εμβόλια κατά της COVID μπορεί να έχουν συμβάλει στην αύξηση της πλεονάζουσας θνησιμότητας είναι ψευδής. Η μελέτη εξέτασε την υπερβάλλουσα θνησιμότητα στο δυτικό κόσμο από το 2020 έως το 2022 χωρίς όμως να αναφέρει πουθενά πως τα εμβόλια μπορεί να ευθύνονται, σε οποιοδήποτε βαθμό, για αυτή. Η μελέτη ανέφερε πως δεδομένα θανάτων κατατασσόμενα ανά αιτία θα μπορούσαν να υποδείξουν το εάν κάποιοι παράγοντες έπαιξαν ρόλο στην αύξηση της θνησιμότητας, χωρίς όμως να εκφράζουν πιθανότητα ως προς τη συμβολή των παραγόντων αυτών, οι οποίοι πέρα από τα εμβόλια κατά της COVID-19 συμπεριλαμβάνουν την ίδια την ασθένεια καθώς και τα μέτρα περιορισμού της.

Λόγω της παρερμηνείας του σκοπού και των αποτελεσμάτων της μελέτης από τα Μέσα, το BMJ εξέδωσε ανακοίνωση, αναφέροντας πως ειδησεογραφικά μέσα παρερμήνευσαν τα αποτελέσματα της και τονίζοντας πως αυτή δεν καθιερώνει καμία σύνδεση των εμβολίων και της υπερβάλλουσας θνησιμότητας, αφού εξετάζει τις τάσεις και όχι τις αιτίες της. Επιπροσθέτως, η μελέτη έχει δεχτεί σφοδρή κριτική από την επιστημονική κοινότητα για τη μεθοδολογία της, κυρίως λόγω της παρερμηνείας και των παραλείψεων σχετικά με συμβολή των εμβολίων, και την παραπλανητική περιγραφή της σοβαρότητας της πανδημίας.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν

1. https://bmjpublichealth.bmj.com/content/bmjph/2/1/e000282.full.pdf
2. https://www.reuters.com/fact-check/study-does-not-say-covid-vaccines-may-have-fuelled-excess-deaths-2024-06-13/
3. https://x.com/jsm2334/status/1798835958806405575
4. https://healthfeedback.org/claimreview/covid19-vaccines-lowered-excess-deaths-during-pandemic-contrary-headline-the-daily-telegraph/
5. https://press.psprings.co.uk/ph/june/bmjphstatement.pdf
6. https://www.cidrap.umn.edu/covid-19/commentary-misleading-bmj-public-health-paper-covid-19-excess-mortality-needs-be-retracted
7. https://blogs.bmj.com/bmj/2020/11/05/counting-the-invisible-costs-of-covid-19-the-cancer-pandemic/
8. https://www.bmj.com/content/369/bmj.m1735
9. https://newsroom.heart.org/news/heart-disease-likely-to-remain
10. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/safety/safety-of-vaccines.html
11. https://www.ema.europa.eu/en/human-regulatory-overview/public-health-threats/coronavirus-disease-covid-19/covid-19-medicines/safety-covid-19-vaccines
12. https://www.bmj.com/content/384/bmj.q125
13. https://www.bmj.com/content/374/bmj.n1931
14. https://www.nature.com/articles/s41591-021-01556-7
15. https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIRCRESAHA.121.317997
16. https://www.bmj.com/content/374/bmj.n1648