Ανυπόστατοι ισχυρισμοί για την αιτία θανάτου του Μανούσου Μανουσάκη

Από τις 20 Νοεμβρίου 2024, όταν δημοσιεύτηκε η είδηση του θανάτου του γνωστού σκηνοθέτη και παραγωγού Μανούσου Μανουσάκη, δημοσιεύματα σε ιστοτόπους καθώς και αναρτήσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ξεκίνησαν να προβάλλουν τον ισχυρισμό πως ο θάνατός του σχετίζεται με τον εμβολιασμό του κατά της COVID-19. Όπως θα εξετάσουμε στη συνέχεια, όμως, οι εν λόγω ισχυρισμοί είναι ψευδείς και ατεκμηρίωτοι.

Ο ισχυρισμός εμφανίζεται σε σειρά δημοσιευμάτων, μεταξύ άλλων στο pronews.gr, στο gegonotstomikroskpio.com, στο kourdistoportocali.com και στο karditsastakra.com. Σε αυτά αναφέρονται παλαιότερες δηλώσεις του δημοφιλούς σκηνοθέτη, ο οποίος είχε δημόσια, έστω και με δόση υπερβολής, ταχθεί υπέρ των εμβολίων κατά της COVID-19. Τα υπό εξέταση δημοσιεύματα ισχυρίζονται επίσης πως η ασθένειά του ανήκει στις «παρενέργειες των εμβολίων», πως αυτά τελικά «δεν τον προστάτεψαν» και πως μετά τη «δραματική εμπιστοσύνη του στα εμβόλια COVID-19» κατάφερε να ζήσει μόλις τρία χρόνια.

Σε ανάλογους ισχυρισμούς προβαίνουν σχετικές αναρτήσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης:

Τι ισχύει

Ο Μανούσος Μανουσάκης έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 74 ετών στις 20 Νοεμβρίου 2024. Όπως αναφέρουν σχετικά δημοσιεύματα σχετικά με τα αίτια του θανάτου του, ενώ οι αρχικές πληροφορίες έκαναν λόγο για λοίμωξη του αναπνευστικού, από δηλώσεις της συζύγου του αλλά και από ιατρικό ανακοινωθέν του νοσοκομείου έγινε γνωστό πως ο σκηνοθέτης πέθανε από επιπλοκές οξείας μυελογενούς λευχαιμίας. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Ο κ. Μανούσος Μανουσάκης απεβίωσε μετά από μάχη με οξεία μυελογενή λευχαιμία, η οποία είχε διαγνωστεί πρόσφατα. Παρά τις ιατρικές παρεμβάσεις, η εξέλιξη της νόσου οδήγησε σε επιπλοκές που επέφεραν τον θάνατό του.

Οι Θεράποντες Ιατροί

Γωνιωτάκη Ελένη
Παθολόγος

Γρενζελιάς Δημήτριος
Αιματολόγος

Τι είναι η Οξεία Μυελογενής Λευχαιμία (ΟΜΛ)

Όπως διαβάζουμε σε σχετικό δημοσίευμα στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, η οξεία μυελογενής λευχαιμία αποτελεί μια εκ των τεσσάρων κύριων μορφών λευχαιμίας. Ονομάζεται οξεία επειδή εξελίσσεται επιθετικά και με ταχύ ρυθμό και μυελογενής επειδή προκαλείται από βλάβη στη μυελική σειρά των λευκών αιμοσφαιρίων. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εντοπίζεται η αιτία που την προκαλεί:

Συνολικά εκτιμάται ότι τα νέα περιστατικά λευχαιμιών στην Ελλάδα ήταν (2018) περίπου 1.840 με πιο συχνή μορφή, γενικώς, τις μυελογενείς λευχαιμίες.

Οξεία χαρακτηρίζεται γιατί εξελίσσεται γρήγορα και επιθετικά.

Μυελογενής, γιατί αφορά βλάβη στη μυελική σειρά των λευκών αιμοσφαιρίων (μυελοβλάστες) απ’ όπου προέρχονται τα ώριμα λευκά αιμοσφαίρια που έχουν ως στόχο την εξολόθρευση μικροοργανισμών και βλαβών στους ιστούς. Καθώς πρήξιμο των λεμφαδένων μπορούν να προκαλέσουν και καλοήθεις καταστάσεις, η διάγνωση του λεμφώματος γίνεται μόνο με βιοψία (αφαίρεση ενός τμήματος ή όλου του λεμφαδένα). Η εξέταση στο παθολογοανατομείο (η ιστολογική εξέταση) θέτει τη διάγνωση και παρέχει σημαντικές πληροφορίες για το είδος και τα χαρακτηριστικά του λεμφώματος.

Τη διάγνωση του λεμφώματος ακολουθούν μία σειρά από εξετάσεις που στοχεύουν από τη μια να διαπιστώσουν την έκταση στην οποία έχει εξαπλωθεί η νόσος (όπως αξονικές ή μαγνητικές τομογραφίες, σπινθηρογραφήματα, Pet scan κ.λ.π) και από την άλλη ποια είναι η γενική κατάσταση της υγείας του οργανισμού και ιδιαίτερα της καρδιάς και των νεφρών (χρήσιμα για την ασφάλεια της θεραπείας με χημειοθεραπευτικά φάρμακα). Συνήθως εμφανίζεται σε άτομα μεγάλης ηλικίας, άνω των 75 ετών

Στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν αναγνωρίζεται κάποια αιτία που τη δημιουργεί.

Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα στην ιστοσελίδα του Yale Medicine, του νοσοκομείου του Πανεπιστημίου Yale και συγκεκριμένα της Ιατρικής Σχολής του, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση ΟΜΛ, ανάμεσά τους η έκθεση σε ακτινοβολία, το κάπνισμα, το ιστορικό του ασθενούς και κάποιες κληρονομικές ασθένειες. Συγκεκριμένα, οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• Την προχωρημένη ηλικία
• Το ανδρικό φύλο
• Τη μακροχρόνια έκθεση στο βενζόλιο
• Την έκθεση σε ακτινοβολία (π.χ. πυρηνική ακτινοβολία, ακτινοθεραπεία)
• Το κάπνισμα
• Την προηγούμενη χρήση ορισμένων φαρμάκων χημειοθεραπείας (αλκυλιωτικών φαρμάκων και αναστολέων τοποϊσομεράσης II)
• Το προσωπικό ιστορικό μυελοϋπερπλαστικού νεοπλάσματος ή μυελοδυσπλαστικού συνδρόμου (MDS)
• Το οικογενειακό ιστορικό ΟΜΛ
• Ορισμένες κληρονομικές γενετικές διαταραχές, όπως μεταξύ άλλων το σύνδρομο Down, η αναιμία Fanconi, η αταξία-τελαγγειεκτασία, το σύνδρομο Kostmann και το σύνδρομο Klinefelter.

Αναφορικά με την πρόγνωση της ασθένειας στην οξεία μορφή της, το Yale αναφέρει πως αυτή εξαρτάται από πληθώρα παραγόντων. Ωστόσο, στις Ηνωμένες Πολιτείες το εκτιμώμενο ποσοστό πενταετούς επιβίωσης, ένα στατιστικό που χρησιμοποιείται στην ογκολογία για να εκτιμήσει το ποσοστό ασθενών με συγκεκριμένη μορφή καρκίνου που θα βρίσκονται εν ζωή σε χρονικό σημείο πέντε ετών μετά τη διάγνωση, παραμένει σημαντικά χαμηλό στους ενήλικες.

Η πρόγνωση για τα άτομα που πάσχουν από ΟΜΛ εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας του ασθενούς, της γενικής κατάστασης της υγείας και του εάν έχουν υποβληθεί προηγουμένως σε χημειοθεραπεία για άλλη ιατρική πάθηση. Γενικά, οι νεότεροι, πιο υγιείς ασθενείς που δεν έχουν ιστορικό χημειοθεραπείας έχουν καλύτερα αποτελέσματα. Ο υποτύπος της ΟΜΛ, το αν τα καρκινικά κύτταρα έχουν ορισμένες γενετικές αλλαγές, και ένας αριθμός άλλων παραγόντων επηρεάζουν επίσης την πρόγνωση.

Το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης για ενήλικες με ΟΜΛ στις ΗΠΑ είναι 29,5%. Για παιδιά και εφήβους ηλικίας 19 ετών και κάτω, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης είναι 66%. Η ΟΠΛ (οξεία προμυελοκυτταρική λευχαιμία) έχει πιο ευνοϊκή πρόγνωση από την ΟΜΛ και, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, μπορεί να θεραπευτεί.

Συνοπτικά, πρόκειται για μια οξεία και επιθετική μορφή λευχαιμίας, με υψηλό ποσοστό θνητότητας, η οποία μάλιστα δεν κατατάσσεται σε αριθμημένα στάδια τα οποία, σε άλλες μορφές καρκίνου, χρησιμοποιούνται για να υποδηλώσουν χαρακτηριστικά των καρκινικών όγκων όπως το μέγεθος, τη θέση τους, την επιθετικότητα τους (μεταστατικοί ή μη) αλλά και την πρόγνωση της ασθένειας.

Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, επικοινωνήσαμε με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας, Ευάγγελο Φιλόπουλο, ο οποίος μας δήλωσε το εξής:

«Η οξεία μυελογενής αναιμία είναι ιδιαίτερη και πολύ επικίνδυνη περίπτωση και βέβαια δεν έχει καμία σχέση με τα εμβόλια».

Επιστημονικά ανυπόστατη η συσχέτιση καρκίνου με τον εμβολιασμό

Σε σχετικά άρθρα μας [άρθρο 1][άρθρο 2][άρθρο 3] έχουμε επισημάνει πως ο ψευδοεπιστημονικός ισχυρισμός τα εμβόλια κατά της COVID-19 συμβάλλουν ή προκαλούν τη δημιουργία καλπάζουσας μορφής καρκίνου βασίστηκε κυρίως στην παραποίηση δεδομένων από τον Dr. Ryan Cole μιας επιστημονικής μελέτης που διεξήχθη σε μια ομάδα 14 ποντικιών. Όπως είχαν τονίσει ειδικοί κατά την ανάλυση της επίμαχης μελέτης, το συγκεκριμένο ένα ποντίκι που ανέπτυξε λέμφωμα ήταν ήδη άρρωστο πριν τη λήψη του εμβολίου, άνηκε σε είδος που είναι γνωστό για την γενετική του προδιάθεση στην αυθόρμητη ανάπτυξη καρκίνου, ενώ οι συγγραφείς της μελέτης όχι απλά δεν τεκμηρίωσαν συσχέτιση του λεμφώματος με τον εμβολιασμό αλλά ξεκάθαρα αναφέρουν πως τέτοιος συσχετισμός δεν δύναται να τεκμηριωθεί.

Είναι σκόπιμο να αναφέρουμε πως, όπως έχουμε γράψει σε προηγούμενο άρθρο μας, ο Dr. Ryan Cole από την αρχή της πανδημίας είχε τοποθετηθεί κατά των μέτρων δημόσιας υγείας με επιχειρήματα που αποδείχτηκαν λανθασμένα. Έπειτα, υποστήριξε ότι η πανδημία θα μπορούσε να επιλυθεί μέσω της χορήγησης υδροξυχλωροκίνης και ιβερμεκτίνης στους ασθενείς, αλλά οι εν λόγω αγωγές αποδείχτηκαν από αναποτελεσματικές μέχρι επικίνδυνες. Στις αρχές του 2023 κατηγορήθηκε επίσημα από την Ιατρική Επιτροπή της Ουάσιγκτον πως παραβίασε τα πρότυπα που σχετίζονται με την COVID-19 και τη φροντίδα ασθενών. Σχετικά με ανάλογους ψευδοεπιστημονικούς ισχυρισμούς, στους οποίους έχει προβεί ο Dr. Cole, έχουμε γράψει σε παλαιότερα άρθρα μας. [άρθρο 1][άρθρο 2][άρθρο 3]

Σε συνέντευξη της στο «Πρώτο Θέμα», η πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) και Διευθύντρια στην Α’ Ογκολογική Κλινική του Metropolitan Hospital, Ζένια Σαριδάκη, δήλωσε κατηγορηματικά πως τα εμβόλια κατά της COVID-19 δεν σχετίζονται με περιστατικά καρκίνου:

Δεν υπάρχει καμία αποδεικτική αιτιολογία ούτε και ένδειξη σε επίπεδο έρευνας ότι ο καρκίνος συσχετίζεται με τη μόλυνση από τον κορωνοϊό, τη λοίμωξη COVID ή τον εμβολιασμό.

Όπως αναφέρεται επίσης στην παραπάνω συνέντευξη, «μελέτη της ΕΟΠΕ έδειξε ότι τα εμβόλια και το αντιικό φάρμακο Paxlovid μόνο θετικό αποτύπωμα είχαν στην αντιμετώπιση της λοίμωξης COVID Ελλήνων ογκολογικών ασθενών».

Επιπροσθέτως, ο ισχυρισμός πως τα εμβόλια προκαλούν ή επιδεινώνουν διάφορες μορφές καρκίνου είναι πλήρως αβάσιμος και αντιεπιστημονικός, όπως έχουμε εξετάσει σε παλαιότερα άρθρα μας:

• Εξέταση ισχυρισμού περί συσχέτισης των εμβόλιων του κορονοϊού και της εμφάνισης καρκίνου
• Διαστρέβλωση δηλώσεων επιστήμονα της Moderna αναφορικά με υποτιθέμενους κινδύνους των εμβολίων mRNA
• Όχι, Ιαπωνική μελέτη ΔΕΝ απέδειξε αύξηση των θανάτων από καρκίνο μετά τον εμβολιασμό, ούτε αναφέρθηκε σε «turbo καρκίνους»
• Όχι, η Moderna δεν παραδέχθηκε ότι τα εμβόλια κατά της COVID-19 προκαλούν καρκίνο

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως ανάλογοι αβάσιμοι ισχυρισμοί, σχετικά με υποτιθέμενη συσχέτιση θανάτων από καρκίνο και της εμβολιαστικής κατάστασης των θανόντων, ξεκίνησαν να διαδίδονται μετά τον θάνατο της Φώφης Γεννηματά, του αρχιτέκτονα Τάκη Δούμα και της ιατρού Ευαγγελίας Γκίκα.

Τέλος, σχετικά με τον ισχυρισμό για την αύξηση των θανάτων τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως, τον οποίο προβάλλουν κάποια από τα υπό εξέταση δημοσιεύματα, έχουμε γράψει σε παλαιότερα άρθρα μας:

• Δεν έχει υπάρξει καμιά αύξηση στους θανάτους αθλητών λόγω των εμβολιασμών κατά της COVID-19
• Όχι, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The British Medical Journal ΔΕΝ προτείνει πως τα εμβόλια κατά της COVID-19 μπορεί να ευθύνονται για την αύξηση θανάτων
• Ψευδές το ότι καταγράφηκε πενταπλάσια τάση θανάτων στους εμβολιασμένους του Ηνωμένου Βασιλείου
• Focus FM: Παραπληροφόρηση από παρουσίαση γραφήματος για την πορεία της θνησιμότητας στην Ελλάδα
• Δεν επιβεβαιώνεται αύξηση της θνησιμότητας παιδιών μετά τον εμβολιασμό στο Ηνωμένο Βασίλειο
• Παραπληροφόρηση σχετικά με αιφνίδιους θανάτους και «ξαφνικίτιδες»: Τι δείχνουν τα επίσημα δεδομένα

Οι σχετικοί ισχυρισμοί, όπως έχουμε δείξει, βασίζονταν σε ελλιπή, παραπλανητικά ή ψευδή δεδομένα. [άρθρο 1][άρθρο 2][άρθρο 3][άρθρο 4]. Σειρά έγκριτων και εκτενέστατων μελετών ανά τον κόσμο έχει δείξει ότι δεν παρατηρείται καμιά αύξηση σε καρδιακής ή άλλης αιτιολογίας θανάτων έπειτα από την χορήγηση mRNA εμβολίων. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4][πηγή 5][πηγή 6].

Στον αντίποδα, σε σχετική εκτενή μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2024 στο British Medical Journal, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει πως τα εμβόλια κατά της COVID-19 έχουν μειώσει τους θανάτους στην Ευρώπη κατά τουλάχιστον 57% και έχουν σώσει τουλάχιστον 1,4 εκατομμύρια ζωές. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα θνητότητας από COVID-19 και ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης που αναφέρθηκαν από 34 χώρες, καθώς και δεδομένα αποτελεσματικότητας των εμβολίων από την επιστημονική βιβλιογραφία, για να υπολογίσουν την ποσοστιαία μείωση των αναμενόμενων και των αναφερόμενων θανάτων.

Συμπέρασμα

Τα υπό εξέταση δημοσιεύματα συσχετίζουν αυθαίρετα την ασθένεια και τον θάνατο του σκηνοθέτη Μανούσου Μανουσάκη με τα εμβόλια κατά της COVID-19, υποστηρίζοντας ή σαφώς υπονοώντας πως ο θάνατός του σχετίζεται με τον εμβολιασμό του. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία επιστημονική τεκμηρίωση πως τα εμβόλια κατά της COVID-19 συμβάλλουν ή προκαλούν καλπάζουσες ή μη μορφές καρκίνου, ενώ ανάλογοι ψευδοεπιστημονικοί ισχυρισμοί, που έχουμε εξετάσει στο παρελθόν, βασίζονται στην παραποίηση επιστημονικών μελετών και δεν έχουν καμία επιστημονική υπόσταση. Ο Μανούσος Μανουσάκης πέθανε από επιπλοκές οξείας μυελογενούς λευχαιμίας, μια αρκετά επιθετική μορφή λευχαιμίας η οποία χαρακτηρίζεται από ραγδαία εξέλιξη και υψηλό ποσοστό θνητότητας.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1. https://www.ertnews.gr/eidiseis/politismos/pethane-o-skinothetis-manousos-manousakis/
2. https://www.healthng.gr/%CF%85%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%B8%CE%AD%CE%BD-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%BC%CE%B1%CE%BD/
3. https://cancerhellas.org/encyclopedia/%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%87%CE%B1%CE%B9%CE%BC%CE%AF%CE%B5%CF%82/
4. https://www.yalemedicine.org/conditions/acute-myeloid-leukemia-aml
5. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acute-myelogenous-leukemia/symptoms-causes/syc-20369109
6. https://www.protothema.gr/ugeia/article/1509913/i-alitheia-gia-ti-shesi-tou-covid-me-ton-karkino-ti-lene-oi-eidikoi/
7. https://www.bmj.com/content/384/bmj.q125
8. https://idahocapitalsun.com/2023/01/18/washington-medical-board-charges-dr-ryan-cole-with-covid-19-related-violations/
9. https://www.respectfulinsolence.com/2023/07/12/a-mouse-died-suddenly-of-turbo-cancer-after-covid-19-vaccination/
10. https://cancer.ca/en/cancer-information/what-is-cancer/stage-and-grade/staging

Ενημέρωση 26/11/2024: Στο άρθρο προστέθηκε δήλωση του Πρόεδρου της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας, Ευάγγελου Φιλόπουλου.